۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
این کتاب در سه جلد به ذکر کنیه‌ها و اسامی پیامبر اسلام(ص) و صحابه و تابعین و اتباع تابعین می‌پردازد. در جلد اول آن کنیه‌های پیامبر خدا(ص) ذکر می‌شود و تا نام ابوحاتم ذکر می‌گردد، جلد دوم از ابوحبیب آغاز شده و به ابوالقاسم ختم می‌شود و جلد سوم از ابوقرة است تا ابویزید. پس از ذکر کنیه و نام‌های پیامبر(ص) و صحابه، به ذکر | این کتاب در سه جلد به ذکر کنیه‌ها و اسامی پیامبر اسلام(ص) و صحابه و تابعین و اتباع تابعین می‌پردازد. در جلد اول آن کنیه‌های پیامبر خدا(ص) ذکر می‌شود و تا نام ابوحاتم ذکر می‌گردد، جلد دوم از ابوحبیب آغاز شده و به ابوالقاسم ختم می‌شود و جلد سوم از ابوقرة است تا ابویزید. پس از ذکر کنیه و نام‌های پیامبر(ص) و صحابه، به ذکر کنیه اصحاب بر اساس حروف الفبا می‌پردازد. سپس کنیه کسانی از اصحاب رسول خدا(ص) را که به اسم معروف بودند را بر همان ترتیب الفبایی ذکر می‌نماید. سپس کنیه‌های تابعین ذکر می‌گردد. | ||
همان‌طور که ابن خیر إشبیلی می‌گوید: این کتاب در 20 جزء واقع شده. حافظ دولابی این اثر را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده؛ او ابتدا عشره مبشره (ده نفری که به بهشت وعده داده شده‌اند) را ذکر می‌کند و سپس به ذکر باقی صحابه می‌پردازد. وی پس از صحابه تابعین و اتباع تابعین را ذکر می‌نماید. او در ترجمه هر راوی حدیثی را ذکر می‌کند و در برخی از آنان اثری را تا موضع شاهد از ایراد این حدیث یا اثر را بیان کند. نویسنده گاهی اقوال برخی از علما در جرح و تعدیل را هم ذکر می‌کند؛ او در بسیاری از این موارد (جرح و تعدیل) بر تاریخ ابن معین به روایت دوری و العلل و معرفة الرجال احمد بن حنبل به روایت فرزندش عبدالله از وی، تکیه می‌نماید. کتاب الکنی اثر نسائی از اهم مصادر این نویسنده در تعریف راویان است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص34</ref> | همان‌طور که ابن خیر إشبیلی می‌گوید: این کتاب در 20 جزء واقع شده. حافظ دولابی این اثر را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده؛ او ابتدا عشره مبشره (ده نفری که به بهشت وعده داده شده‌اند) را ذکر می‌کند و سپس به ذکر باقی صحابه می‌پردازد. وی پس از صحابه تابعین و اتباع تابعین را ذکر می‌نماید. او در ترجمه هر راوی حدیثی را ذکر می‌کند و در برخی از آنان اثری را تا موضع شاهد از ایراد این حدیث یا اثر را بیان کند. نویسنده گاهی اقوال برخی از علما در جرح و تعدیل را هم ذکر می‌کند؛ او در بسیاری از این موارد (جرح و تعدیل) بر تاریخ ابن معین به روایت دوری و العلل و معرفة الرجال احمد بن حنبل به روایت فرزندش عبدالله از وی، تکیه می‌نماید. کتاب الکنی اثر نسائی از اهم مصادر این نویسنده در تعریف راویان است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص34</ref> | ||
در ابتدای کتاب سندهای آن این‌گونه ذکر شده: «أخبرنا الشيخ الإمام | در ابتدای کتاب سندهای آن این‌گونه ذکر شده: «أخبرنا الشيخ الإمام الحافظ أبو محمد المبارك بن علي بن الحسين البغدادي مكاتبة من مكة شرفها اللّه تعالى، و نقلته من خطه رحمه اللّه، قال: أنا الشيخ الإمام العالم ابوالقاسم إسمعيل بن أحمد بن عمر الدمشقي بقراءة الأخ الإمام الحافظ أبي الفضل محمد بن ناصر بن محمد بن علي البغدادي بجميعه في شهر ربيع الأول من سنة ثمان و عشرين و خمسمائة فأقر به، قال: أنا الشيخ أبو طاهر محمد بن أحمد بن محمد بن أبي الصفر قراءة عليه و أنا أسمع، قال: أنا ابوالقاسم هبة اللّه بن إبراهيم بن عمر الصواف قراءة عليه، قال: أخبرنا أبو بكر أحمد بن محمد بن إسمعيل بن الفرج، قال: ثنا أبو بشر محمد بن أحمد بن حماد الدولابي، قال»: سپس به بیان ذکر اسم رسول خدا(ص) و كنيه آن حضرت می‌پردازد: و با ذکر آیات قرآن مجید که پیامبر(ص) را با نام «محمد» خوانده، این بخش را آغاز می‌نماید؛ «قال اللّه تبارك و تعالى: "مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الْكُفّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ" و قال جل و عز:«وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ"».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص1</ref> | ||
در بخشی از کتاب روایاتی آمده که در آن از قول پیامبر خدا(ص) نقل می‌شود: میان اسم و کنیه من جمع نکنید: «حدثنا يزيد بن سنان، قال: ثنا أبو عاصم، عن ابن عجلان، عن أبيه، عن أبي هريرة، قال: قال رسول اللّه | در بخشی از کتاب روایاتی آمده که در آن از قول پیامبر خدا(ص) نقل می‌شود: میان اسم و کنیه من جمع نکنید: «حدثنا يزيد بن سنان، قال: ثنا أبو عاصم، عن ابن عجلان، عن أبيه، عن أبي هريرة، قال: قال رسول اللّه صلّى‌اللّه عليه‌وسلّم: لا تجمعوا بين اسمي و كنيتي، أنا ابوالقاسم اللّه يرزق و أنا أقسم» در این روایت بیان شده که پیامبر خدا(ص) فرمودند: میان اسم و کنیه من جمع نکنید؛ من ابوالقاسم هستم، خداوند روزی می‌دهد و من تقسیم می‌کنم.<ref>ر.ک: همان، ج1، ص10</ref> البته نویسنده پس از ذکر چند روایت در این بخش با محتوای عدم جواز جمع میان نام و کنیه پیامبر(ص)، روایات دیگری مبنی بر جواز این کار را ذکر می‌نماید؛ مانند: «حدثنا أبو خالد يزيد بن سنان، قال: ثنا محمد بن كثير، قال: ثنا إسرائيل، قال: ثنا عبد الأعلى بن عامر الثعلبي، أن محمد بن الحنفية كان يكنى أبا القاسم» که طبق این روایت، کنیه محمد بن حنفیه ابوالقاسم بوده است.<ref>ر.ک: همان، ج1، ص12</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||