ابن ابی‌یعلی

ابن‌ ابی‌ یعلی‌، محمد بن‌ ابی‌ یعلی‌

نام	ابن‌ ابی‌ یعلی‌، محمد بن‌ ابی‌ یعلی‌
نام‌های دیگر	اب‍ن‌ ال‍ف‍راء، اب‍وال‍ح‍س‍ی‍ن‌ م‍ح‍م‍د اب‍ن‌ ال‍ف‍راء، م‍ح‍م‍دب‍ن‌ اب‍ی‌ ی‍ع‍ل‍ی‌ اب‍ن‌ ال‍ف‍راء، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د اب‍ن‌ ف‍راء، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
نام پدر	ابویعلى محمد
متولد	451ق
محل تولد	بغداد
رحلت	526 ق یا 1131 م
اساتید	ابوجعفر محمد بن مسلمه، عبدالصمد بن مأمون، خطيب بغدادى، ابوالحسين بن مهتدى، ابومظفر هنّاد نسفى
برخی آثار	طبقات الحنابلة
کد مؤلف	AUTHORCODE00494AUTHORCODE

ابن ابى يَعلى، ابوالحسين محمد بن محمد بن حسین بن محمد بن خلف بن فرّاء (451-526ق؛ 1059/-1131م)، محدّث، اصولى، مورّخ، قاضى و فقيه حنبلى بغدادى است.

ابن عساكر و يافعى در بسيارى از موارد او را ابن الفرّاء نامیده‌اند. كلمه فَراء به معناى پوستيندوز است و ظاهراً چنانكه سمعانى اشاره كرده، نياكان وى پوستين‌دوز يا پوستين‌فروش بوده‌اند.

تولد

وى در بغداد متولد شد و مقدمات علوم را در زادگاه خویش فراگرفت.

اساتید

به نوشته صفدى در نوجوانى از پدر خویش ابویعلى محمد (د 458ق)، نياى مادريش جابر بن ياسين، ابوجعفر محمد بن مسلمه، عبدالصمد بن مأمون، خطيب بغدادى، ابوالحسين بن مهتدى، ابومظفر هنّاد نسفى و ديگران حديث شنيد. قرائت را در بعضى روايات آن نزد ابوبكر خياط فراگرفت و فقه را نزد شريف ابوجعفر آموخت و ابومحمد جوهرى به وى اجازه روايت داد. بسيارى نيز از وى حديث شنيده و از او روايت كرده‌اند كه از جمله آنان ابوالقاسم على بن حسن بن عساكر (د 571ق)، ابوطاهر احمد ابن محمد سِلَفى اصفهانى (د 576ق)، عبدالله بن احمد بن خشاب بغدادى (د 567ق) و جمعى ديگر را مى‌توان نام برد. ابن عساكر در تاريخ خود از او بسيار روايت كرده است. سمعانى مى‌گوید: ابن ابى يعلى در سال‌هاى آخر عمر خود به من اجازه روايت داد. ابوموسى مدنى و ابن كليب نيز با اجازه از وى روايت كرده‌اند.

مهارت فراء

او در علم فقه و مناظره چيره دست بود و در مذهب احمد بن حنبل فتوا مى‌داد. در مذهب خود سختگير و متعصب و با اشاعره سخت مخالف بود و بر ضد آنان مجادله مى‌كرده و آن‌ها را حقير مى‌شمرد. ذهبى او را متدين و ثقه دانسته است. او شاگردان بسيارى تربيت كرد و بسيارى نزد وى قرائت آموختند كه عبدالمغيث حربى از جمله آنان است.

وفات

ابن ابى يعلى كه به گفته برخى مال بسيارى در منزل خود داشت، در شب دهم محرم الحرام به دست عده‌اى از خادمان خود كه برای دستبرد به منزل وى، واقع در باب المراتب بغداد رفته بودند، كشته شد و جنازه او در كنار آرامگاه پدرش در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد.

آثار

1. طبقات الحنابلة؛
2. المسائل التى حلف عليها الامام احمد بن حنبل الشيبانى و روى عنه ذلك؛
3. کتاب الاعتقاد.

منابع مقاله

رفیعی، علی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374

وابسته‌ها

طبقات الحنابلة

کتاب الإعتقاد، و يليه عقيدة الشافعي