مجمع البحوث الاسلامیه، قسم الکلام و الفلسفه

مجمع البحوث الاسلاميه، قسم الکلام و الفلسفه

نام	مجمع البحوث الاسلاميه، قسم الکلام و الفلسفه
رئیس	حجت‌الاسلام محمد قائمی
هیئت مدیره	حسین درگاهی، بصری
بنیانگذاری	خردادماه 1367ش
وبگاه	http://www.islamic-rf.ir/Default.aspx
کد مؤلف	AUTHORCODE05903AUTHORCODE

گروه کلام و حکمت اسلامی بنیاد پژوهش‎های اسلامی متعلق به آستان قدس رضوی، با عنوان عربی «مجمع البحوث الإسلامیة، قسم الكلام و الفلسفة» که سه سال پس از تأسیس بنیاد در خردادماه 1367ش پس از یک دوره آموزش فشرده یک‎ماهه تأسیس گردید.

این گروه یکی از گروه‌های 21 گانه بنياد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است كه در راستاي احياي متون كلامي و فلسفي و پاسخ گويي به شبهات دين و اعتقادي فعاليت‌ میكند.

این مجموعه، ابتدا با مدیریت مهدی محقق و بهره‏‌مندی از مشاوره اساتیدی همچون آیت‎الله سبحانی و استادی و مدیرانی همانند استاد حسین درگاهی و استاد بصری، شروع به کار کرد و احیای متون کلامی و فلسفی، تهیه و تدوین معاجم کلامی و فلسفی، پاسخ به شبهات دینی و اعتقادی، پرورش و آموزش دانش‏‌پژوهان در رشته تخصصی کلام و فلسفه، مشاوره در امر تحقیقات کلام و فلسفه از اهداف این گروه بوده و تحقیق و تصحیح کتاب‎های «معارج الفهم في شرح النظم» و «مناهج الیقین في أصول الدین» علامه حلی از آثار چاپ شده این گروه است که کتاب اخیر، در بیست و ششمین دوره انتخاب کتاب سال، در سال 1387ش، به‎عنوان اثر برگزیده انتخاب شد و مهم‏ترین اثری که چندین سال است بیشتر وقت گروه را به خود اختصاص داده، طرح هفت‎جلدی «معجم أعلام المتكلمين في الإسلام» است.

اهداف گروه

1. احیای متون کلامی و فلسفی؛
2. تهیه و تدوین معاجم کلامی و فلسفی؛
3. پاسخ به شبهات دینی و اعتقادی؛
4. پرورش و آموزش دانش‏‌پژوهان در رشته تخصصی کلام و فلسفه؛
5. مشاوره در امر تحقیقات کلام و فلسفه و... .

کارهای چاپ شده

تاکنون آثار متعددی در این گروه به زیور طبع آراسته شده و در دسترس محققان حوزه و دانشگاه و اساتید معظم قرار گرفته است که عبارتند از:

الف) تألیف:

1. «شرح المصطلحات الكلامية» که در آن، بیش از 1430 اصطلاح کلامی از کتب علم کلام از قرن اول تا قرن 14ق گردآوری و به ترتیب سنوات مؤلفان آن‎ها تنظیم شده است.
2. «شرح المصطلحات الفلسفية» که در آن، بیش از 1800 اصطلاح فلسفی و شرح آن‎ها از کتب فلاسفه قدیم و جدید تا قرن 14ق گردآوری و به ترتیب سنوات تنظیم گردیده است.
3. «معجم العناوين الكلامية و الفلسفية» که در آن، سرفصل‎های مباحث کلامی و فلسفی آمده و برای پژوهشگران به‎منزله فهرست منابع و مطالب به شمار می‏آید.
4. «علم و دین».
5. «سادات حسینی در عصر مروانیان».
6. «اسماء و القاب امیرالمؤمنین(ع)».

ب) تحقیق و تصحیح:

1. «الحدود و الفروق»، اثر سعید بن هبة‎الله الطبیب.
2. «تاريخ علم الكلام في الإسلام»، اثر حجت‎الاسلام زنجانی.
3. «أسرار الإمامة»، عمادالدین طبری.
4. «النص الجلی في اثبات ولاية علي(ع)» اثر مرحوم محمدحسین بن آقاباقر بروجردی.
5. «مناهج اليقين في أصول‌الدين» و «معارج الفهم في شرح النظم»، اثر علامه حلی.
6. «تاریخ العقيدة الشيعية و فرقها» اثر شیخ‎الاسلام زنجانی.
7. «ادعاهای تکراری و اتهامات بی‎اساس» که پاسخ به شبهات فرستاده شده توسط نیروی انتظامی خراسان جنوبی است.
8. «تحقیق و تصحیح سه رساله در نقد عرفان».

کارهای در دست انجام

الف) مهم‏ترین اثری که چندین سال است بیشتر وقت گروه را به خود اختصاص داده، طرح هفت‎جلدی «معجم أعلام المتكلمين في الإسلام» است که جلد اول آن‎هم اکنون در دست چاپ است.

ب) طرح پژوهشی:

1. «عقل و دین» (در دست چاپ)؛
2. «ماهیت ایمان» (در دست چاپ)؛
3. «جریان‏شناسی عرفان‏های نوظهور»؛
4. «پرسمان رستگاری»؛
5. پرسمان ایمان؛
6. «پرسمان برده‏داری»؛
7. «بازنگری کتاب عقل اصول کافی».

آثار برگزیده

1. «کتاب مناهج اليقين في أصول‌الدين» که در بیست و ششمین دوره انتخاب کتاب سال، در سال 1387ش برگزیده شد.
2. کتاب «معارج الفهم في شرح النظم»، کتاب برگزیده فصل در سال 1388ش.
3. کتاب «علم و دین» که در سال 1390 کتاب برگزیده حوزه علمیه شده است.

مقالات

پژوهشگران گروه کلام و حکمت اسلامی ضمن کارهای تحقیقاتی خود، مقالات فراوانی را در همایش‏های علمی ارائه کرده‌‏اند که به بعضی اشاره می‌‏شود:

1. «زیارت در مذاهب اسلامی»؛
2. «جایگاه امامت از منظر امام رضا(ع)»؛
3. «چگونه جوانان را با زیارت آشنا کنیم»؛
4. «تحلیلی بر حدیث سلسلة الذهب»؛
5. و... .

منابع مقاله

1. خبرگزاری شبستان
2. پایگاه اینترنتی شفقنا

وابسته‌ها

معجم العناوين الكلامية و الفلسفية