عیون مسائل نفس و شرح آن در شصت‌وشش موضوع روان‌شناسی

عیون مسائل نفس و شرح آن در شصت‌وشش موضوع روان‌شناسی‏
پدیدآوران	حسن زاده آملي، حسن (نويسنده) نائيجي، محمد حسين (مترجم) احمديان، ابراهيم (مترجم) بابايي، مصطفي (مترجم)
عنوان‌های دیگر	عيون مسائل النفس. فارسي. شرح سرح العيون في شرح العيون. فارسي سرح العيون في شرح العيون
ناشر	بکا قائم آل محمد (عج)
مکان نشر	ايران - قم ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1386ش, مجلد2: 1388ش,
شابک	‎978-964-8962-29-1
موضوع	حسن زاده آملي، حسن، 1307 - . عيون مسائل النفس - نقد و تفسير فلسفه اسلامي نفس
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏‏BBR‎‏ ‎‏1350‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ع‎‏9‎‏ ‎‏1386

عیون مسائل نفس و شرح آن در شصت‌وشش موضوع روان‌شناسی، ترجمه فارسی کتاب «سرح العيون في شرح العيون»، علامه حسن‌زاده آملی است که به قلم ابراهیم احمدیان و سید مصطفی بابایی، به زبان فارسی، ترجمه شده است.

اصل کتاب در یک جلد عرضه شده، اما ترجمه آن، در دو جلد سامان یافته است. دو مقدمه از ناشر و مترجم، در ابتدای کتاب آمده است. در مقدمه ناشر، به استقبال خوانندگان از چاپ‌های پیشین کتاب اشاره گردیده و در مقدمه مترجم، به این نکته پرداخته شده که کتاب حاضر، مهم‌ترین اثر مکتوب نویسنده بوده که بر مشکلات و معضلات حل ناشدنی نفس آدمی، دست برنهاده است و با کوششی ستودنی و دقتی ماندنی، گره‌های سخت و دشوار فلسفی و عرفانی‌اش را فروگشوده است و بی‌گمان از کامل‌ترین و ژرف‌ترین آثار فلسفی و عرفانی در باب نفس ناطقه انسانی است.

از جمله ویژگی‌های ترجمه حاضر این است که نویسنده آن را چندین بار دیده و ویراسته و کژی‌ها و ناراستی‌هایش را اصلاح نموده است.

به‌منظور آشنایی با سبک و نوع ترجمه، به قسمت‌هایی از متن اصلی و ترجمه آن، اشاره می‌شود: الف)- «‌عين في إثبات وجود النفس من حيث هي نفس: فنقول: أنا نشاهد أجساما يصدر عنها الآثار، لا علی وتيرة واحدة من غير إرادة و ليس ذلك الذي هو مبدأ تلك الآثار لها للمادة الأولی لكونها قابلة محضة و لا لجسميتها المشتركة بين جميع الأجسام و كل ما يكون مبدأ لصدور أفاعيل ليست علی وتيرة واحدة عادمة للإرادة، فإنا نسميه نفسا من جهة ما هو مبدأ لهذه الأفاعيل».

«عین 1- ‌اثبات وجود نفس، من حیث هی نفس: ما اشیایی را مشاهده می‌کنیم که مصدر آثارند و صدور این آثار از آنها بر وتیره‌ای واحد و بدون اراده نیست. این آثار، از جهت جسمیت -‌ که میان همه اجسام مشترک است - ‌نیز نیست. بالجمله، هرچه مبدأ صدور افاعیل را که بر وتیره‌ای واحد و عادم اراده نیستند، از این جهت که مبدأ این افاعیل است، نفس می‌نامیم».

چنان‌که می‌بینید این ترجمه، علاوه بر نقصان (عبارت «للمادة الأولی لكونها قابلة محضة» اصلا ترجمه نشده)، از نظر ساختار زبان فارسی نیز اشتباه است (به این جمله توجه کنید: «هرچه مبدأ صدور افاعیل را که بر وتیره‌ای واحد و عادم اراده نیستند، از این جهت که مبدأ این افاعیل است، نفس می‌نامیم»).

در هر جلد، فهرست مطالب در ابتدا و فهارس فنی، شامل فهرست آیات، احادیث، اشعار، اعلام، اصطلاحات و کتاب‌‌های مذکور در متن، در انتهای آن آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. حسن‌زاده آملی، حسن، «عيون مسائل النفس و سرح العيون في شرح العيون»، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، 1385.