العصمة

العصمة
پدیدآوران	حیدری، کمال (نویسنده) قاضي، محمد (محرر)
عنوان‌های دیگر	بحث تحليلي في ضوء المنهج القرآني
ناشر	دار فراقد
مکان نشر	ایران - قم
چاپ	11
موضوع	امامت - جنبه‎های قرآنی عصمت (اسلام) - جنبه‏‌های قرآنی
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏104‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏6‎‏ح‎‏9‎‏ ‎‏1384

العصمة، بحث تحليلي في ضوء المنهج القرآني، محاضرات سید کمال حیدری پیرامون عصمت و مباحث تحلیلی آن در پرتو روش قرآنی است که به قلم محمد قاضی، به رشته تحریر درآمده است.

ساختار

کتاب متشکل است از: مقدمه چاپ پنجم به قلم نویسنده، تقدیم به قلم سید کمال حیدری، مقدمه به قلم نویسنده و مطالب اصلی در دو فصل.

نویسنده در ابتدا به بحث و بررسی موضوع امامت پرداخته و سپس عصمت ائمه(ع) را اثبات نموده است.

گزارش محتوا

نویسنده در مقدمه چاپ پنجم، مزیت‌های این چاپ را بر چاپ‌های پیشین خاطرنشان نموده و از موضوع کتاب و اهمیت آن سخن به میان آورده است..

سید کمال حیدری، در تقدیم خویش از مسئله امامت و جایگاه و اهمیت آن در نظر سنی و شیعه سخن گفته و خاطرنشان کرده که برای فهم این حقیقت دو راه وجود دارد که در آثار و نتایج با هم اختلاف دارند: یکی مراجعه به قرآن و سنت و دیگری مراجعه به دلیل عقلی. آنگاه پیرامون هرکدام از این دو راه مفصلا بحث کرده است .

نویسنده در مقدمه خویش از اهمیت و جایگاه مسئله عصمت سخن گفته و به معرفی اجمالی مطالب کتاب پرداخته است .

در فصل اول، با استفاده از مفاهمی قرآنی، به موضوعات مربوط به امامت پرداخته شده است. نویسنده در این فصل، ابتدا به بررسی رابطه نبوت و امامت پرداخته و سپس با نگاهی به ادله نقلی، موضوع استمرار امامت را پی گرفته و در نهایت، به بحث پیرامون «نرسیدن عهد الهی (امامت) به ظالمان» پرداخته است..

نتایجی که از مطالعه این فصل می‌توان بدان دست یافت، عبارتند از اینکه:

1. امامت عهدی الهی است که به ظالمان نخواهد رسید؛
2. صبر و یقین دو شرط اساسی برای امام می‌باشد؛
3. یقین حاصل نمی‌شود مگر به‌واسطه رؤیت ملکوت؛
4. رؤیت ملکوت مشروط به طهارت باطنی است..

از جمله موضوعات مطرح‌شده در این فصل، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: معصیت مرتبه‌ای از شرک است؛ امام در قرآن کریم؛ معنای ملکوت؛ اسباب یقین؛ مقتضیات و موانع رؤیت ملکوت.

ازآنجاکه در فصل گذشته، طهارت شرط اساسی و مؤکد رؤیت ملکوت دانسته شده، نویسنده به‌منظور وقوف بر مفهوم قرآنی طهارت، در فصل دوم، به مباحث مربوط به عصمت پرداخته است. وی با توجه به آیه شریفه 33 سوره احزاب: إِنَّمَا يرِيدُ اللَّهُ لِيذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيتِ وَ یطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (خدا فقط مى‏‌خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند) و مقابله مفهوم «رجس» و «طهارت» در این آیه، به بررسی مدلول قرآنی طهارت پرداخته و سپس موضوعات زیر را پی گرفته است: قلب سلیم؛ شمولیت در اذهاب رجس؛ مفهوم و مضمون عصمت؛ اقسام علم؛ روح القدس؛ اراده و شبهات مطرح‌شده پیرامون آن.

مباحث گذشته کتاب، مباحثی سلبی بوده و نویسنده به دنبال آن بود که مدلول تطهیر و اذهاب رجس، عصمت بوده و آیه تطهیر، دلالت کامل بر عصمت کسانی که در شأن آنها نازل شده دارد. اما در انتهای کتاب، بحثی اثباتی مطرح گردیده و نویسنده به دنبال تبیین این موضوع است که اهل بیتی که مصداق این آیه شریفه بوده و این آیه در شأن آنها نازل شده، چه کسانی هستند. در این زمینه، به ذکر نصوص متظافر، بلکه متواتری پرداخته شده که به اسامی تک‌تک اهل‌بیت(ع) تصریح دارند. این نصوص توسط اصحابی همچون: حضرت علی(ع)، عایشه، ام‌سلمه، ابوسعید خدری، جابر بن عبدالله انصاری، واثلة بن اسقع، سعد بن ابی‌وقاص، عبدالله بن عباس، ابوحمراء (خادم پیامبر(ص) نقل شده است .

در پایان کتاب، ضمن اشاره به نمونه‌هایی از تلاش‌های پیامبر(ص) در تطبیق آیه شریفه بر اهل‌بیت(ع) که عبارتند از: تزویج حضرت علی(ع) با حضرت فاطمه(س)؛ وقوف بر در منزل حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و تلاوت این آیه شریفه در مدت زمانی طولانی؛ جمع کردن اهل‌بیت(ع) در زیر کساء؛ جمع کردن ایشان در بیت ام‌سلمه؛ جمع کردن ایشان در خانه حضرت فاطمه(س)؛ خطبه پیامبر(ص) و...، به برخی شبهات مطرح‌شده در این زمینه، اشاره گردیده و پاسخ داده شده است و در نهایت، عصمت تمامی ائمه(ع)، اثبات گردیده است..

وضعیت کتاب

فهارس کتاب در انتهای آن جای گرفته است که عبارتند از فهرست‌های: آیات؛ روایات؛ اعلام؛ مصادر و مراجع و موضوعات.

در پاورقی‌ها به ذکر منابع پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.