تهذيب الأنساب و نهاية الأعقاب: تفاوت میان نسخه‌ها

محقق در مقدمه خویش به بیان اهمیت و ارزش این اثر پرداخته و می‎گوید: این اثر یکی از مهم‎ترین آثاری است که در علم انساب در زمان نویسنده و قبل از آن نوشته شده است؛ به‎گونه‎ای که مصدر و منبع بسیاری از اطلاعات نسب‎شناسی و کتبی که در این فن نوشته شده، قرار گرفته است. قصد نویسنده از نوشتن چنین کتابی اتصال سادات هم‎عصر خویش به پیامبر(ص) و تصحیح انساب آنها بوده است؛ لذا در این کتاب تمام اولاد و اشخاصی که منتسب به پیامبر هستند را آورده است و از آوردن احوال اشخاص امتناع نموده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5-6</ref>.

محقق در ادامه به شرح‎ حال نویسنده و حاشیه‎نویس اشاره نموده، سپس به بحث از نسخه مورد استفاده و روش تحقیقش پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص7-16</ref>.

شیخ شرف عبیدلی در انساب و اعقاب ابوطالب، هزاران صفحه گردآوری نموده، سپس با تلخیص آن به این نوشته دست یافته است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص21</ref>. ایشان اولین بابی را که به آن اشاره می‎کند طبقات انساب است که شامل ده طبقه به نام‎های جذم، جمهور، شعوب، قبیله، عمایر، بطون، افخاذ، عشایر، فصائل و رهط می‎شود. وی برای آگاهی و اطلاع بیشتر خواننده به دو مثال اشاره می‎کند که یکی از آن دو خاندان بنی‎هاشم است. بنی‎هاشم که اصل و ریشه آن به عدنان ختم می‎شود چنین است:

- بنی‎هاشم: رهط<ref>ر.ک: متن کتاب، ص22-24</ref>.

نویسنده در باب دوم به نسب پیامبر(ص) اشاره کرده است. ایشان سلسله نسب پیامبر را به حضرت آدم ختم می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>، سپس در باب بعدی هرکدام از آبا و اجداد پیامبر را ذکر نموده و برخی از فرزندان ذکور و اناث آنان را برشمرده و آنهایی را که فرزندی نداشته‎اند، یادآوری نموده است<ref>ر.ک: همان، 25-30</ref>.

شمردن فرزندان پیامبر و فرزندان ابوطالب، موضوع دو باب بعدی کتاب است<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>. سعی نویسنده بر این است که نام مادر و گاه القاب، کنیه‎ها و محل زندگی هرکدام از آنان را ذکر نموده و درصورتی‎که نسل یک شخص منقرض شده باشد آن را گوشزد کند؛ مثلاً ایشان در ذکر فرزندان ابوطالب بن عبدمناف می‎گوید که ایشان سه فرزند به نام‎های علی(ع)، جعفر و عقیل داشت. نام مادر این سه فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بود. کنیه امیرالمؤمنین علی(ع) که وصی پیامبر بود ابوالحسن، کنیه جعفر ابوعبدالله و ابوالمساکین و کنیه عقیل ابویزید بود. عقیل در نسب‎شناسی متبحر و به نسابه معروف بود.

وی در ذکر فرزندان امام علی(ع) می‎نویسد که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نام مادرشان حضرت زهرا بود و مادر محمد خوله بنت جعفر بن قیس و مادر عمر بن علی صهباء (ام‎حبیب) بنت ربیعة بن بحیر و مادر عباس بن علی ام‎البنین (خزام) بنت خالد بن ربیعه و... بود<ref>ر.ک: همان، ص31-33</ref>.

ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم غمر معروف به طباطبا که جد حاشیه‎نویس کتاب، ابوعبدالله حسین بن محمد معروف به آل طباطبا است، دارای پنج فرزند به نام‎های قاسم، حسن، احمد، عبدالله و محمد است. عبدالله و محمد نسلشان منقرض شده و محمد بن ابراهیم، همان صاحب (همراه) ابوالسرایا (سری بن منصور شیبانی (متوفی 200ق)) است<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>.  

تعلیقه و حاشیه‎نویس کتاب جناب ابوعبدالله حسین بن محمد (متوفی 449ق)، گاه مطالبی بر کتاب افزوده است که با «قال ابن طباطبا» تمییز داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص177، 241</ref>.

ایشان در ابتدای کتاب چند تصویر از نسخه خطی را به معرض نمایش گذاشته است<ref>ر.ک: ص17-18</ref>.