ترجمة الإمام المهدي عجل‌الله‌فرجه في أعيان الشيعة

ترجمة الإمام المهدي عجل‌الله‌فرجه في أعيان الشيعة
پدیدآوران	مرکز الدراسات التخصصیة في الإمام المهدي عجل‌الله‌تعالی‌فرجه الشریف (محقق) امین، محسن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	اعیان الشیعه. برگزیده
ناشر	دليل ما
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1429 ق
چاپ	3
شابک	‎964-397-102-3
موضوع	شیعه - سرگذشت‌نامه محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏الف‎‏60‎‏18

ترجمة الإمام المهدي عجل‌الله‌فرجه في أعيان الشيعة، اثر عربى سيد محسن امين عاملى، بخشى از جلد چهارم دائرةالمعارف «أعيان الشيعة» مى‌باشد كه مؤلف در آن به تشريح زندگانى حضرت ولى عصر(عج) پرداخته است.

كتاب، توسط مركز مطالعات تخصصى امام مهدى(عج) نجف اشرف، تهيه و تدوين شده است.

ساختار

مقدمه مركز در بيان نكاتى پيرامون كتاب و مؤلف آن، آغازگر مباحث بوده و مطالب در چهارده فصل، ارائه شده است.

نویسنده براى آشنايى مخاطبان با ابعاد شخصيتى حضرت مهدى(عج)، به‌طور مختصر، به شرح و تفسير روايات پرداخته و پژوهش خود را بر پايه روايات معصومين(ع) و اسناد معتبر تاريخى بنا نهاده است.

بعضى از رواياتى كه مؤلف ذكر كرده است، گرچه از لحاظ مضمون و محتوا، صحيح و معتبر مى‌باشد، اما از لحاظ متن، تماما مطابق با مصادر روايى نيست؛ ازاين‌رو، عين عبارات كتاب ذكر شده، اما اختلافات در پاورقى‌ها توضيح داده شده است.

ترتيب فصول و عناوين، مطابق كتاب «اعيان الشيعة» نمى‌باشد، بلكه به دليل تسهيل در درك مطالب، توسط مركز مطالعات صورت گرفته است.

گزارش محتوا

فصل اول و دوم، به بيان و بررسى ويژگى‌هاى شخصى آن حضرت، از جمله نام، لقب، كنيه، خلق و خو، نحوه تولد، شمايل، نهى از نام بردن و طريقه لباس پوشيدن آن حضرت اختصاص دارد.

در روايتى ذكر شده است كه آن حضرت در هنگام ظهور، داراى سن زيادى است، اما ظاهر ايشان مانند انسان چهل ساله و يا كمتر مى‌باشد.

در فصل سوم، مسائل مربوط به غيبت صغرى و كبرى، نواب خاص و مدعیان مقام نيابت مطرح شده است. سفراى آن حضرت، چهار نفر به نام‌هاى عثمان بن سعيد عمرى، محمد بن عثمان عمرى، حسین بن روح نوبختى و على بن محمد سمرى مى‌باشند كه به ترتيب ذكر شده و به مختصرى از فعالیت‌های آن‌ها اشاره شده است.

نویسنده در فصل چهارم تا ششم، به اثبات امامت حضرت مهدى(عج)، بر اساس براهين عقلى و نقلى شامل روايات عامه و احاديث ائمه(ع)پرداخته است.

دليل عقلى كه مؤلف به آن اشاره كرده است برهان لطف مى‌باشد؛ همان دليلى كه به‌وسيله آن، وجوب فعل هر آنچه كه موجب قرب بندگان به طاعت و دورى آن‌ها از معصيت الهى مى‌شود، بر خداوند اثبات مى‌گردد.

از جمله علماى اهل سنت كه روايات مربوط به حضرت مهدى(عج) را روايت كرده و نویسنده به آن‌ها و كتبشان اشاره كرده است عبارتند از: محمد بن يوسف گنجى در «البيان في أخبار صاحب الزمان» و «كفاية الطالب في مناقب على بن ابى‌طالب»، احمد بن عبدالله اصفهانى در «حلية الاولياء»، مناوى مصرى در «كنوز الدقائق»، محمد بن على در «فضل الكوفة» و...

در فصل هفتم، رواياتى ذكر شده است كه به شباهات حضرت مهدى(عج) با پيامبران(ع) اشاره شده است.

در اين روايات، به شباهت آن حضرت با يونس(ع) در رجوع پس از غيبت و جوان بودن با داشتن سن زياد، با يوسف(ع) در غيبت از خواص و عوام و اختفاء از نزدیک ان، با موسى(ع) در طول غيبت، مخفى بودن ولادت و پيروزى بر دشمنان پس از ظهور، با عيسى(ع) در اختلاف مردم در ولادت و فوت و با پيامبر اسلام(ص) در قيام با شمشير و يارى شدن با رعب، تصريح شده است.

معجزات و كرامات حضرت مهدى(عج) و خاطرات ملاقات‌كنندگان با آن حضرت، در فصل هشتم ذكر شده است.

اكثر اين امور، حكاياتى است كه از كتب معتبرى همچون رجال نجاشى، كتاب الغيبة شيخ طوسى و إكمال‌الدين شيخ صدوق، به سلسله سند معتبر، نقل شده است.

در فصل نهم، يازده شبهه در موضوعات مربوط به مهدویت مطرح و پاسخ داده شده است، از جمله اينكه:

1. طول عمر به اين مدت، از امور بعيد و غير طبيعى است؛

2. چرا با اينكه خداوند، توانايى بر حفظ آن حضرت از دشمنان را دارد، ايشان ظهور نمى‌كند؟؛

3. اگر ايشان واقعا وجود دارد، پس چرا با وجود زمينه‌هاى ظهور از جمله گسترش فساد، ضعف دين، تعطيل شدن احكام و حدود الهى، شيوع ظلم و جور و... ظهور نمى‌كند؟

فصل دهم، اختصاص دارد به ذكر نام و تعديل برخى از علماى اهل سنت كه به وجود حضرت مهدى(ع) در كتب خويش تصريح كرده‌اند، از جمله: على بن محمد مالكى صاحب «الفصول المهمة في معرفة الائمة»، ابن جوزى در «تذكرة الخواص في معرفة الائمة»، ابن خشاب در «تواريخ مواليد الائمة و وفياتهم» و...

در فصل يازدهم، نام و نحوه ديدار كسانى كه آن حضرت را در دوران كودكى زيارت كرده‌اند، به‌صورت مختصر، ذكر شده است، از جمله حكيمه خاتون عمه امام يازدهم(ع)، يعقوب بن منفوس، محمد بن عثمان عمرى و...

در فصل دوازدهم، به برخى از علائم ظهور آن حضرت با استفاده از روايات، به اختصار، اشاره شده است. برخى از اين علائم عبارتند از:

1. وقوع اختلاف بين بنى اميه و بنى عباس و از بين رفتن آنها؛

2. خروج شصت مدعى دروغين نبوت؛

3. خروج سفيانى، خراسانى، يمانى و فرورفتن در بيداء؛

4. قيام حسنى و كشته شدن وى؛

5. كشتار زياد بين حيره و كوفه؛

و...

در فصل سيزدهم، سال، روز، مكان و نحوه خروج به همراه مدت حكومت آن حضرت مختصرا ذكر گرديده و در آخرين فصل، به عدد، اسامى و كيفيت اجتماع ياران آن حضرت اشاره شده است.

قلم شيوا و استفاده فراوان از آيات و روايات در بيان مباحث، از ويژگى‌هايى است كه باعث زيبايى مطالب كتاب شده است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و منابع مورد استفاده مؤلف در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها توسط مركز مطالعات نوشته شده و بيشتر به ذكر منابع و اشاره به اختلاف متن روايات كتاب با روايات مذكور در منابع، اختصاص يافته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب؛

2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج 2 ص447.