بدائع البرهان علی عمدة العرفان في وجوه القرآن

‏‏بدائع البرهان علي عمدة العرفان في وجوه القرآن
پدیدآوران	ازميري، مصطفي بن عبدالرحمان (نويسنده) جندلي، مريم ابراهيم (گردآورنده)
عنوان‌های دیگر	‏بدائع البرهان علي عمدة العرفان في وجوه القرآن
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	مجلد1: 2008م , 1429ق,
موضوع	قرآن - قرائت - اختلاف قرآن - قرائت - متون قديمي تا قرن ??
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏BP‎‏ ‎‏75‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏4‎‏ب‎‏4

‎بدائع البرهان علی عمدة العرفان في وجوه القرآن، تألیف مصطفی بن عبدالرحمن بن محمد ازمیری (1155ق)، شرحی است بر کتاب «عمدة العرفان في وجوه القرآن»، اثر همین نویسنده که در موضوع قرائت قرآن نوشته شده است. این اثر توسط مریم ابراهیم جندلی، مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.

ساختار

این اثر بر اساس سوره‎های قرآن تنظیم شده که نویسنده در ابتدای آن مقدمه‎ای آورده است. آقای شکری لحفی و محقق اثر خانم مریم ابراهیم جندلی در ابتدای کتاب تقریظ و تقدیمیه آورده‎اند.

گزارش محتوا

در تقریظ مختصر شیخ شکری لحفی، از اهمیت تحقیق این اثر سخن به میان آمده و در تقدیمیه محقق به‎صورت مختصر روش نویسنده بازگو شده است.

نویسنده می‎گوید: من در ابتدا کتابی با نام «عمدة العرفان في وجوه القرآن» گردآوری نمودم، لکن به دلیل موجز بودن آن و درخواست برخی از برادران مبنی بر گردآوری کتابی گسترده‎تر که حاوی شواهدی مفصل‎تر به‎همراه عباراتی ساده و نیز یادآوری اشتباهات شیخ منصوری و یوسف افندی‎زاده در دو رساله‎شان، به نوشتن این اثر دست زدم... در این اثر آنجایی که نام شیخ آورده‎ام منظور شیخ علی منصوری و هر آنجا که نام استاد آورده‎ام، منظور یوسف افندی‎زاده است.

نویسنده در این اثر نظرات قراء ده‎گانه درباره چگونگی قرائت آیات قرآن و صور مختلف آن را به‎تفصیل ذکر نموده است. ایشان در ابتدا به شماره آیه اشاره می‎کند، سپس آن بخش از آیه را که در آن وجوه مختلف آمده، ذکر می‎کند و توضیح می‎دهد.

ازمیری در این اثر وجوه مختلف قرائت آیات 86 سوره از سوره‎های قرآن را مورد بررسی قرار می‎دهد و از سوره‎هایی همچون، اخلاص، مسد، کوثر، قریش، فیل، همزه و... به دلیل اینکه در قرائت آنها وجوهی ذکر نشده، چشم‎پوشی می‎کند. وی سوره زلزال را ضمن سوره عادیات و سوره تکاثر را ضمن سوره عصر می‎آورد.

برای آشنایی با مباحث این کتاب توجه به نمونه‎های زیر مفید است: الف)- هرگاه قرائت از اول سوره فاتحه یا سور دیگر شروع شود، وجوه دوازده‎گانه زیر برای همه قاریان ثابت است:

1. قطع کل بدون تکبیر؛
2. قطع کل بدون تکبیر، لکن با وصل بسمله به آغاز سوره؛
3. قطع کل همراه با تکبیر؛
4. قطع کل با تکبیر، لکن با وصل بسمله به آغاز سوره؛
5. وقف بر استعاذه، با وصل تکبیر به بسمله، با وقف بر آن؛
6. صورت قبل، لکن با وصل بسمله به اول سوره؛
7. وصل استعاذه به بسمله، با وقف بر آن، بدون تکبیر؛
8. وصل کل بدون تکبیر؛
9. وصل استعاذه به تکبیر، با وقف بر تکبیر و بر بسمله؛
10. صورت قبل، لکن با وصل بسمله به اول سوره؛
11. وصل استعاذه به تکبیر، با وصل تکبیر به بسمله، با وقف بر بسمله؛
12. وصل کل با تکبیر.

ب)- ‎در قرائت آیه 211 سوره بقره: سَلْ بَنِي إِسْرٰائِيلَ كمْ آتَينٰاهُمْ مِنْ آيةٍ بَينَةٍ، برخی هفت وجه را ذکر کرده‎اند:

1. قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با توسط «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
2. قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
3. قصر «إِسْرٰائِيلَ»، با طول «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
4. توسط «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
5. توسط «إِسْرٰائِيلَ»، با توسط «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
6. طول «إِسْرٰائِيلَ»، با قصر «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ»؛
7. طول «إِسْرٰائِيلَ»، با طول «آتَينٰاهُمْ» و «آيةٍ».

ج)- ‎در قرائت دو آیه شش و هفت سوره تکویر: وَ إِذَا اَلْبِحٰارُ سُجِّرَتْ وَ إِذَا اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ، سه وجه ذکر شده است:

1. تخفیف «سُجِّرَتْ»، به‎همراه اظهار در «اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ»؛
2. تخفیف «سُجِّرَتْ»، به‎همراه ادغام در «اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ»؛
3. تشدید در «سُجِّرَتْ» به‎همراه اظهار در «اَلنُّفُوسُ».

وضعیت کتاب

محقق در ابتدای این اثر، چند تصویر از نسخه خطی را به معرض نمایش گذاشته است.

فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.