الرسائل مع رسائل أخر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
رساله‌هایى كه در اين مجموعه مورد بررسى قرار مى‌گيرند عبارتند از: | |||
#رساله مقدّمه واجب، سيدماجد بحرانى | #رساله مقدّمه واجب، سيدماجد بحرانى | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
#رساله درباره شبهه هبوط حجر (سقوط آزاد اجسام): اين رساله پيرامون سقوط سنگ تحت عنوان «شك و حل» نگاشته شده است. اين رساله گرچه مختصر و موجز نوشته شده است ليكن از ژرفاى نسبتاً خوبى برخوردار است و بر پايه فلسفه مشاء و هيئت بطلميوس استوار است. آقا حسین نخست اشكالى را بدين گونه مطرح كرده است: هرگاه سنگى به زمين سقوط كند، بدون شك بايد هوايى كه سر راه سنگ قرار دارد كنار رود تا امكان سقوط فراهم آيد وگرنه تداخل هوا در سنگ و سنگ در هوا لازم مى‌آيد كه چنين امرى محال است. وى در پاسخ سوال فوق، به مواردى اشاره مى‌كند كه قابل توجّه است. | #رساله درباره شبهه هبوط حجر (سقوط آزاد اجسام): اين رساله پيرامون سقوط سنگ تحت عنوان «شك و حل» نگاشته شده است. اين رساله گرچه مختصر و موجز نوشته شده است ليكن از ژرفاى نسبتاً خوبى برخوردار است و بر پايه فلسفه مشاء و هيئت بطلميوس استوار است. آقا حسین نخست اشكالى را بدين گونه مطرح كرده است: هرگاه سنگى به زمين سقوط كند، بدون شك بايد هوايى كه سر راه سنگ قرار دارد كنار رود تا امكان سقوط فراهم آيد وگرنه تداخل هوا در سنگ و سنگ در هوا لازم مى‌آيد كه چنين امرى محال است. وى در پاسخ سوال فوق، به مواردى اشاره مى‌كند كه قابل توجّه است. | ||
#رساله در پاسخ به شبهه: يكى ديگر از رسائل آقا حسین كه تحت عنوان شك و حل نوشته شده درباره شبهه اجتماع ظن و يقين است. بدين نحو كه فرض كنيم اكثر اهل بلدى مسلمان هستند و بعضى از آنان كافرند و ما علم به اين موضوع داريم امّا بعينه نمى-توانيم بر هر شخصى حكم كنيم، يعنى هر كسى را كه از اهل آن بلد مى‌بينيم، مظنه پيدا مى‌كنيم كه مسلمان است، بنابراین كه ظن تابع اعم اغلب است از طرفى چون مى‌دانيم كه قطعاً بعضى از افراد اين بلد كافر هستند، اين شبهه پيش مى‌آيد كه ظن اسلام آن شخص متضاد است با يقين كفر. پس جايز نيست اجتماع ظن و يقين در محل واحد باشد. | #رساله در پاسخ به شبهه: يكى ديگر از رسائل آقا حسین كه تحت عنوان شك و حل نوشته شده درباره شبهه اجتماع ظن و يقين است. بدين نحو كه فرض كنيم اكثر اهل بلدى مسلمان هستند و بعضى از آنان كافرند و ما علم به اين موضوع داريم امّا بعينه نمى-توانيم بر هر شخصى حكم كنيم، يعنى هر كسى را كه از اهل آن بلد مى‌بينيم، مظنه پيدا مى‌كنيم كه مسلمان است، بنابراین كه ظن تابع اعم اغلب است از طرفى چون مى‌دانيم كه قطعاً بعضى از افراد اين بلد كافر هستند، اين شبهه پيش مى‌آيد كه ظن اسلام آن شخص متضاد است با يقين كفر. پس جايز نيست اجتماع ظن و يقين در محل واحد باشد. | ||
#رساله‌اى درباره قابليت جسم براى قسمت شدن الى | #رساله‌اى درباره قابليت جسم براى قسمت شدن الى غيرالنهایه: از اين رساله در كشف الحجب و الذريعه نام برده شده است ولى در كتب تراجم از چنين رساله‌اى از آقا حسین نام نبرده‌اند. | ||
#حاشيه مربوط به ابتداء بحث جواهر و اعراض شرح تجريد [[قوشچی، علی بن محمد|قوشجى]]: در كتب تراجم و رجال دست اول، مثل [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] و امل الآمل و رياض العلماء چنين رساله‌اى را به آقا حسین نسبت نداده‌اند و به احتمال قوى رساله‌اى مستقل از آقا حسین نمى‌باشد بلكه قسمتى از حواشى آقا حسین بر كتاب حاشيه قديم دوانى است. مؤيد اين احتمال اين است كه قسمتى از حاشيه آقا حسین بر مبحث جواهر از شرح تجريد مستقلاً همراه با رساله مقدّمه واجب خوانسارى در سال 1316ق با رساله اجتماع امر و نهى سيدمحمّد كاظم يزدى به طبع رسيده است. | #حاشيه مربوط به ابتداء بحث جواهر و اعراض شرح تجريد [[قوشچی، علی بن محمد|قوشجى]]: در كتب تراجم و رجال دست اول، مثل [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] و امل الآمل و رياض العلماء چنين رساله‌اى را به آقا حسین نسبت نداده‌اند و به احتمال قوى رساله‌اى مستقل از آقا حسین نمى‌باشد بلكه قسمتى از حواشى آقا حسین بر كتاب حاشيه قديم دوانى است. مؤيد اين احتمال اين است كه قسمتى از حاشيه آقا حسین بر مبحث جواهر از شرح تجريد مستقلاً همراه با رساله مقدّمه واجب خوانسارى در سال 1316ق با رساله اجتماع امر و نهى سيدمحمّد كاظم يزدى به طبع رسيده است. | ||
#رساله‌اى در تشكيك: تألیف ميرزا رفع‌الدين نائينى | #رساله‌اى در تشكيك: تألیف ميرزا رفع‌الدين نائينى | ||
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۰:۲۰
| الرسائل مع رسائل أخر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خوانساری، حسین بن محمدشریف (نویسنده)
بحرانی، ماجد بن هاشم (نویسنده) رفیعا، محمد بن حیدر (نویسنده) محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمومن (نویسنده) محقق خوانساری، حسین بن محمد (نویسنده) استادی، رضا (اعداد) |
| ناشر | کنگره آقا حسین خوانساری |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1378 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الرسائل شامل ده رساله فلسفى، اصولى و كلامى از آقا حسین خوانسارى و چند رساله ديگر به قلم تعدادى از علماست كه با تحقيق و تصحيح آیت‌الله رضا استادى به زيور طبع آراسته شده است
ساختار
كتاب از دو بخش تشكيل شده است. در بخش اول رسائل آقا حسین خوانسارى ارائه شده است. در بخش دوم نيز يك رساله در اصول از سيدماجد بحرانى و يك رساله اصولى از محقق سبزوارى و يك رساله كلامى از ايشان بر حاشيه محقق دوانى، رساله‌اى در تشكيك از رفيع‌الدين نائينى و دو رساله از نوه آقا رضى خوانسارى فرزند محقق خوانسارى به نام حسین بن محمد بن رضى درباره ظرف مستقر و تعريف كلى تشكيك مى‌باشد.
گزارش محتوا
رساله‌هایى كه در اين مجموعه مورد بررسى قرار مى‌گيرند عبارتند از:
- رساله مقدّمه واجب، سيدماجد بحرانى
- رساله مقدّمه واجب، محقق سبزوارى
- رساله مقدّمه واجب آقا حسین خوانسارى: اردبيلى در جامع الرواة اين كتاب را از خوانسارى دانسته است كما اينكه در رياض مفصلاً معرّفى شده است. اين رساله در واقع ردّ رساله‌هاى مقدّمه واجب سيدماجد بحرانى و محقق سبزوارى و ديگران است.
- حاشيه محقق سبزوارى بر حاشيه دوانى بر بحث تشكيك شرح تجريد قوشجى:دوانى در حاشيه قديم خود بر شرح تجريد قوشجى فصل مشبعى در مبحث تشكيك دارد، سپس محقق سبزوارى بر حاشيه قديم دوانى حاشيه‌اى نوشته است. پس از آن آقا حسین خوانسارى بر حاشيه سبزوارى حاشيه نوشته است.
- رساله در نفى اولويّت: اين رساله در هيچ يك از كتب شرح حال و كتاب‌شناسى معرّفى نشده است و تنها آقا جمال خوانسارى فرزند آقا حسین در كتاب حاشيه‌اش بر شرح مختصر الاصول به آن اشاره كرده است
- رساله‌اى در علم باريتعالى: در كتب تراجم و شرح حال چنين رساله‌اى از آقا حسین نام برده نشده است و تنها در فهارس نسخه خطى كتابخانه‌ها تصريح شده كه اين رساله از آقا حسین خوانسارى است.
- رساله در اجماع: در فهرست نسخه‌هاى خطى دانشگاه تهران رساله‌اى در اجماع به آقا حسین نسبت داده شده است ولى در كتب شرح حال و كتاب‌شناسى از اين رساله هيچ اطلاعى در دست نبود و لكن با فحص و تتبع فراوانى كه در كتاب مشارق الشموس انجام شد معلوم گرديد كه اين رساله قسمتى از كتاب مشارق آقا حسین خوانسارى است.
- رساله‌اى در حكم عقل به حسن و قبح افعال: اوّلين بار صاحب رياض العلماء اين رساله را به آقا حسین نسبت مى‌دهد. تهرانى تصريح مى‌كند كه رساله حسن و قبح با رساله جبر و اختيار متفاوت است. حال آنكه اين دو رساله يكى است و اين رساله را به درخواست فرزندش آقا جمال نوشته است. وقتى كه آقا جمال حاشيه بر شرح مختصرالاصول عضدى مى‌نوشته است از پدرش درخواست مى‌كند كه به جهت اهميت اين بحث، حاشيه‌اى بر اين مبحث بنويسد بنابراین رساله‌اى كه توسّط آقا جمال نوشته شده همان تعليقه‌اى است كه بر شرح مختصرالاصول عضدى نوشته است پس هر دو رساله يكى است.
- رساله درباره شبهه هبوط حجر (سقوط آزاد اجسام): اين رساله پيرامون سقوط سنگ تحت عنوان «شك و حل» نگاشته شده است. اين رساله گرچه مختصر و موجز نوشته شده است ليكن از ژرفاى نسبتاً خوبى برخوردار است و بر پايه فلسفه مشاء و هيئت بطلميوس استوار است. آقا حسین نخست اشكالى را بدين گونه مطرح كرده است: هرگاه سنگى به زمين سقوط كند، بدون شك بايد هوايى كه سر راه سنگ قرار دارد كنار رود تا امكان سقوط فراهم آيد وگرنه تداخل هوا در سنگ و سنگ در هوا لازم مى‌آيد كه چنين امرى محال است. وى در پاسخ سوال فوق، به مواردى اشاره مى‌كند كه قابل توجّه است.
- رساله در پاسخ به شبهه: يكى ديگر از رسائل آقا حسین كه تحت عنوان شك و حل نوشته شده درباره شبهه اجتماع ظن و يقين است. بدين نحو كه فرض كنيم اكثر اهل بلدى مسلمان هستند و بعضى از آنان كافرند و ما علم به اين موضوع داريم امّا بعينه نمى-توانيم بر هر شخصى حكم كنيم، يعنى هر كسى را كه از اهل آن بلد مى‌بينيم، مظنه پيدا مى‌كنيم كه مسلمان است، بنابراین كه ظن تابع اعم اغلب است از طرفى چون مى‌دانيم كه قطعاً بعضى از افراد اين بلد كافر هستند، اين شبهه پيش مى‌آيد كه ظن اسلام آن شخص متضاد است با يقين كفر. پس جايز نيست اجتماع ظن و يقين در محل واحد باشد.
- رساله‌اى درباره قابليت جسم براى قسمت شدن الى غيرالنهایه: از اين رساله در كشف الحجب و الذريعه نام برده شده است ولى در كتب تراجم از چنين رساله‌اى از آقا حسین نام نبرده‌اند.
- حاشيه مربوط به ابتداء بحث جواهر و اعراض شرح تجريد قوشجى: در كتب تراجم و رجال دست اول، مثل جامع الرواة و امل الآمل و رياض العلماء چنين رساله‌اى را به آقا حسین نسبت نداده‌اند و به احتمال قوى رساله‌اى مستقل از آقا حسین نمى‌باشد بلكه قسمتى از حواشى آقا حسین بر كتاب حاشيه قديم دوانى است. مؤيد اين احتمال اين است كه قسمتى از حاشيه آقا حسین بر مبحث جواهر از شرح تجريد مستقلاً همراه با رساله مقدّمه واجب خوانسارى در سال 1316ق با رساله اجتماع امر و نهى سيدمحمّد كاظم يزدى به طبع رسيده است.
- رساله‌اى در تشكيك: تألیف ميرزا رفع‌الدين نائينى
- رساله در ظرف مستقر و لغو.
- رساله در تعريف كلى و تشكيك آن: تألیف حسین بن محمد شريف خوانسارى
وضعيت كتاب
كتاب مشتمل بر پاورقى و ارجاعات محقق است. فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب
- جامع الرواة، مرحوم اردبيلى