۶۱٬۱۸۹
ویرایش
الفوائد الصمدية: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
الصمدیه | الصمدیه | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[شیخ بهایی، محمد بن حسین]] ( | [[شیخ بهایی، محمد بن حسین]] (نویسنده) | ||
[[مدنی، علیخان بن احمد]] (حاشيه نويس) | [[مدنی، علیخان بن احمد]] (حاشيه نويس) | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
مباحثى كه در حديقه اول ذكر شده، پيرامون تعريف علم نحو، كلمه و كلام، اقسام اسم و فعل، اعراب و بناء و انواع آن، علائم رفع، نصب و جر، جايگاه اعراب تقديرى مىباشد. | مباحثى كه در حديقه اول ذكر شده، پيرامون تعريف علم نحو، كلمه و كلام، اقسام اسم و فعل، اعراب و بناء و انواع آن، علائم رفع، نصب و جر، جايگاه اعراب تقديرى مىباشد. | ||
نویسنده در تعريف علم نحو معتقد است كه اين علم، دانشى است به قوانين الفاظ عرب، از جهت اعراب و بنا و فائده آن، حفظ زبان از خطا در گفتار مىباشد. | |||
در حديقه دوم به اسماء معرب، نواسخ، اسماء منصوب و غير منصوب، اسماء مبنى، توابع، اسماء عمل كننده شبيه به افعال و اسباب منع صرف اسم اشاره مىشود. | در حديقه دوم به اسماء معرب، نواسخ، اسماء منصوب و غير منصوب، اسماء مبنى، توابع، اسماء عمل كننده شبيه به افعال و اسباب منع صرف اسم اشاره مىشود. نویسنده اسم را به معرب و مبنى تقسيم نموده و معربات را داراى انواعى شمرده است: اول آنچه كه مرفوع است، كه چهار گونه مىباشد: فاعل، نائب فاعل، مبتدا و خبر. نویسنده در ادامه، نواسخ را در فصلى ذكر و به اين نكته اشاره كرده است كه گاهى اوقات، بر مبتدا و خبر، افعال و حروفى داخل مىشود كه مبتدا، اسمِ آن و خبر، خبر آن مىشود و به آنها، نواسخ گفته مىشوند. اين نواسخ، پنج نوع هستند كه عبارتند از: افعال ناقصه، حروف مشبهه بالفعل، ما و لاى شبيه به ليس، لاى نافيه جنس و افعال مقاربه. | ||
نوع دوم از معربات، آنهايى هستند كه منصوباند و عبارتند از: مفعول به، مفعول مطلق، مفعول له، مفعول معه، مفعول فيه، منصوب به نزع خافض، حال و تمييز. | نوع دوم از معربات، آنهايى هستند كه منصوباند و عبارتند از: مفعول به، مفعول مطلق، مفعول له، مفعول معه، مفعول فيه، منصوب به نزع خافض، حال و تمييز. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
اين اسلوب در تقسيم مرفوعات و منصوبات به اسلوب نحويين مخصوصا متاخرين، مختلف مىشود. | اين اسلوب در تقسيم مرفوعات و منصوبات به اسلوب نحويين مخصوصا متاخرين، مختلف مىشود. | ||
نویسنده سپس مبنيات را شرح كرده است كه از جمله آنها عبارتند از: ضمير، اسماء اشاره، موصول و مركب. وى در ادامه، داخل بحث توابع و اقسام پنجگانه آن شده است: نعت، معطوف به حروف، تاكيد، بدل و عطف بيان. وى نعت را بر بقيه مقدم داشته؛ همانطور كه عادت اكثر نحويون است، سپس داخل مبحث اسماء عامله و مشبهه الافعال مىشود كه 5 قسم هستند: مصدر، اسم فاعل و مفعول، صفت مشبهه، اسم تفضيل. در خاتمه اين حديقه، اسامى ممنوع از صرف ذكر شده است. | |||
وى حديقه سوم را به افعال اختصاص داده و اعراب فعل مضارع را شرح مىكند، سپس در سه فصل افعال مدح، ذم، دو فعل تعجب و افعال قلوب را ذكر و در خاتمه اين حديقه بحث تنازع را ذكر مىنمايد. | وى حديقه سوم را به افعال اختصاص داده و اعراب فعل مضارع را شرح مىكند، سپس در سه فصل افعال مدح، ذم، دو فعل تعجب و افعال قلوب را ذكر و در خاتمه اين حديقه بحث تنازع را ذكر مىنمايد. | ||
نویسنده در اين كتاب از ابن هشام در كتاب مغنى اللبيب بسيار تاثير پذيرفته و اين مطلب در حديقه چهارم و پنجم به خوبى مشهود است، به طورىكه مىتوان گفت [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهائى]]، باب دوم از مغنى را در حديقه چهارم الفوائد الصمديه در تعريف جمل و اقسام آن، خلاصه كرده است. | |||
در حديقه چهارم، به تعريف جمله و احكام آن اشاره شده و در تعريف آن چنين آمده است: قولى است كه متضمن دو كلمه با اسناد باشد كه اعم از كلام است و اگر با اسم شروع شود، اسميه و اگر با فعل شروع گردد، فعليه است. | در حديقه چهارم، به تعريف جمله و احكام آن اشاره شده و در تعريف آن چنين آمده است: قولى است كه متضمن دو كلمه با اسناد باشد كه اعم از كلام است و اگر با اسم شروع شود، اسميه و اگر با فعل شروع گردد، فعليه است. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
حديقه پنجم پيرامون مفردات است، مثل همزه، ان، ام، اما، اىّ، حاشا، بل، حتى، فاء، قد، كم، لو و... در حقيقت مىتوان ادعا كرد كه اين حديقه، خلاصه باب اول از كتاب مغنى اللبيب ابن هشام با ايجاز شديد است. | حديقه پنجم پيرامون مفردات است، مثل همزه، ان، ام، اما، اىّ، حاشا، بل، حتى، فاء، قد، كم، لو و... در حقيقت مىتوان ادعا كرد كه اين حديقه، خلاصه باب اول از كتاب مغنى اللبيب ابن هشام با ايجاز شديد است. | ||
از جمله ويژگىهاى اين اثر آن است كه با حجم بسيار كم، حاوى يك دوره كامل نحو است كه در كمال ايجاز و اختصار و در كمال فصاحت و بلاغت مىباشد و به يقين مىتوان گفت كه در عبارات آن اعجازى به كار رفته است و به گفته | از جمله ويژگىهاى اين اثر آن است كه با حجم بسيار كم، حاوى يك دوره كامل نحو است كه در كمال ايجاز و اختصار و در كمال فصاحت و بلاغت مىباشد و به يقين مىتوان گفت كه در عبارات آن اعجازى به كار رفته است و به گفته نویسنده، در آن دُرّ و گوهرهاى گرانبهايى به كار رفته كه جز اهل فن و ادب كسى به حقيقت آنها پىنخواهد برد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||