رباعیات باباطاهر عریان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'بابا طاهر' به 'باباطاهر') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR32818J1.jpg | | تصویر =NUR32818J1.jpg | ||
| عنوان =رباعیات باباطاهر عریان | | عنوان =رباعیات باباطاهر عریان | ||
| عنوان‌های دیگر =رباعيات | | عنوان‌های دیگر =رباعيات باباطاهر عريان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[باباطاهر]] (نويسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''رباعیات باباطاهر عریان'''، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته [[ | '''رباعیات باباطاهر عریان'''، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته [[باباطاهر|باباطاهر عریان]]، به زبان پارسی است که در 1364ش، توسط کانون انتشارات محراب به چاپ رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از [[ | ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از [[باباطاهر]]: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''الهی آتش عشقم به جان زن''|2='' شرر زان شعلهام بر استخوان زن''}} | {{ب|''الهی آتش عشقم به جان زن''|2='' شرر زان شعلهام بر استخوان زن''}} | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
اینگونه آغاز کرده است: | اینگونه آغاز کرده است: | ||
شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتیهای [[ | شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتیهای [[باباطاهر|باباطاهر عریان]]، بتوان یافت. در میان این ترانههای کوتاه و شورانگیز، آموزندهترین پندهای عمیق و جانسوزترین زمزمههای دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان میشود: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
<ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>. | <ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>. | ||
اشعار [[ | اشعار [[باباطاهر|باباطاهر]] در اکثریت قریب به اتفاق تذکرهها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشهای در فطرت انسان دارد؟ | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتیهای [[ | کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتیهای [[باباطاهر|باباطاهر]] بهحدی است که بسیاری از آنها را بهصورت ضربالمثلهای مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر: | ||
«چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نهای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوتهدلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بیمشتری نیست»...<ref>ر.ک: همان، ص4-5</ref>. | «چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نهای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوتهدلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بیمشتری نیست»...<ref>ر.ک: همان، ص4-5</ref>. | ||
از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتیهای [[ | از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتیهای [[باباطاهر|باباطاهر]] میتوان دریافت که وی مذهب شیعه اثناعشری داشته است؛ چنانکه در موارد ذیل به آن تصریح کرده: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
نویسنده، التزام [[ | نویسنده، التزام [[باباطاهر|بابا]] به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهلبیت(ع) که مبرا از ناخالصیهای غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>. | ||
در یکی از دوبیتیهای بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان میگردد: | در یکی از دوبیتیهای بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان میگردد: | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
از این پیر دلسوخته، بهغیراز دوبیتیها که در ا ین دفتر میبینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که بهغیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین علیهم‌السلام. | از این پیر دلسوخته، بهغیراز دوبیتیها که در ا ین دفتر میبینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که بهغیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین علیهم‌السلام. | ||
دوبیتیهای [[ | دوبیتیهای [[باباطاهر|باباطاهر]] در نسخههای متعددی که تاکنون تصحیح و چاپ شده، با وجود وحدت مضمون، با اختلاف عبارات زیادی همراه است. در اینجا ما از نسخه منتشرشده بهوسیله انجمن آثار ملی که در سال 1354 چاپ شده استفاده کردهایم...<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
نسخهٔ ۴ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۱۵
| رباعیات باباطاهر عریان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | باباطاهر (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | رباعيات باباطاهر عريان |
| ناشر | کانون انتشارات محراب |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1364ش, |
| موضوع | رباعي - قرن 5ق. شعر فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4600 1364 |
رباعیات باباطاهر عریان، مجموعه اشعار آن عارف دلسوخته باباطاهر عریان، به زبان پارسی است که در 1364ش، توسط کانون انتشارات محراب به چاپ رسیده است.
ساختار
کتاب، دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب در قالب اشعار به خط نستعلیق توسط «ثانی» است.
گزارش محتوا
ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از باباطاهر:
| الهی آتش عشقم به جان زن | شرر زان شعلهام بر استخوان زن | |
| چو شمعم برفروز از آتش عشق | بر آن آتش دلم پروانهسان زن |
اینگونه آغاز کرده است:
شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتیهای باباطاهر عریان، بتوان یافت. در میان این ترانههای کوتاه و شورانگیز، آموزندهترین پندهای عمیق و جانسوزترین زمزمههای دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان میشود:
| مکن کاری که بر پا سنگت آید | جهان با این فراخی تنگت آید | |
| چو فردا نامهخوانان نامه خوانند | تو خود از نامه خود ننگت آید |
[۱].
اشعار باباطاهر در اکثریت قریب به اتفاق تذکرهها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشهای در فطرت انسان دارد؟
| دلی دیرم خریدار محبت | کزو گرم است بازار محبت | |
| لباسی بافتم بر قامت دل | ز پود محنت و تار محبت |
کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتیهای باباطاهر بهحدی است که بسیاری از آنها را بهصورت ضربالمثلهای مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر: «چه خوشتر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نهای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوتهدلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بیمشتری نیست»...[۲].
از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتیهای باباطاهر میتوان دریافت که وی مذهب شیعه اثناعشری داشته است؛ چنانکه در موارد ذیل به آن تصریح کرده:
| شو تارت ببینم تار تارو | گرفته ظلمت هر برج و بارو | |
| خدایا روشنایی بر دلم ده | که تا بینم جمال هشت و چارو | |
| مو آن مستم که پا از سر ندونم | سر و پایی بهجز دلبر ندونم | |
| دلارامی کزو گیرد دل آرام | بهغیراز ساقی کوثر ندونم |
نویسنده، التزام بابا به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهلبیت(ع) که مبرا از ناخالصیهای غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است.[۳].
در یکی از دوبیتیهای بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان میگردد:
[۴].| مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم | گنه از برگ و باران بیش دیرم | |
| اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد | من از «يا ويلنا» اندیش دیرم |
از این پیر دلسوخته، بهغیراز دوبیتیها که در ا ین دفتر میبینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که بهغیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین علیهم‌السلام.
دوبیتیهای باباطاهر در نسخههای متعددی که تاکنون تصحیح و چاپ شده، با وجود وحدت مضمون، با اختلاف عبارات زیادی همراه است. در اینجا ما از نسخه منتشرشده بهوسیله انجمن آثار ملی که در سال 1354 چاپ شده استفاده کردهایم...[۵].
وضعیت کتاب
کتاب، فهرست و پاورقی ندارد. در آخر دیوان چند غزل نیز از باباطاهر ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه ناشر.