۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها ==' به '==وابسته‌ها==') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
کتاب دارای، مقدمه مصحح و متن کتاب در هفت باب است. | کتاب دارای، مقدمه مصحح و متن کتاب در هفت باب است. | ||
نویسنده در طول این کتاب، اگرچه یادی از هیچ کتاب فلسفی ننموده است، از آثار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، [[بهمنیار بن مرزبان|بهمنیار]]، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] و [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]] بهره وافر برده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه سیوشش</ref>. | نویسنده در طول این کتاب، اگرچه یادی از هیچ کتاب فلسفی ننموده است، از آثار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، [[بهمنیار بن مرزبان|بهمنیار]]، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] و [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]] بهره وافر برده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه سیوشش</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب، مقدمه مفصلی به زبان فارسی برای آن نوشته و مؤلف و کتاب را در آن بهخوبی معرفی کرده است. | محقق کتاب، مقدمه مفصلی به زبان فارسی برای آن نوشته و مؤلف و کتاب را در آن بهخوبی معرفی کرده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
«مؤلّف چون بنا بر آنچه در دیباچه آمده، قصد خلاصهگویی داشته، از طرح بعضی از مباحث در طول گفتار خود، خودداری کرده است؛ همچون: انتاج مختلطات شکل دوم قیاس اقترانی، بررسی اقسام قیاسهای اقترانی مرکب از دو شرطیه متصله، سایر مباحث مربوط به قیاس و... او مباحث متعلق به بخش برهان در صناعات خمس و همچنین مباحث متعلق به بخشهای جدل و خطابه و شعر در این صناعات را در این کتاب بررسی نمیکند. ابن کمونه، بر این باور است که بسیاری از مباحث منطق، در براهین کارگشا نیستند و صرفا ورزشی ذهنی میباشند. وی مباحث کم منفصل را هم مناسب ذکر در این کتاب نمیداند. سایر مباحثی که او در کتابش مطرح نمیکند، عبارتند از: بررسی صفات مرکب اخلاقی، تحلیل مباحث نباتات و بدن انسان، تحلیل برخی مباحث فلکی مانند اینکه بنا بر اصول فلکی، حرکات بعضی از کواکب نیازمند به اعتباری فلکی غیر از افلاک مشهور است و...»<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستودو – بیستوچهار</ref>. | «مؤلّف چون بنا بر آنچه در دیباچه آمده، قصد خلاصهگویی داشته، از طرح بعضی از مباحث در طول گفتار خود، خودداری کرده است؛ همچون: انتاج مختلطات شکل دوم قیاس اقترانی، بررسی اقسام قیاسهای اقترانی مرکب از دو شرطیه متصله، سایر مباحث مربوط به قیاس و... او مباحث متعلق به بخش برهان در صناعات خمس و همچنین مباحث متعلق به بخشهای جدل و خطابه و شعر در این صناعات را در این کتاب بررسی نمیکند. ابن کمونه، بر این باور است که بسیاری از مباحث منطق، در براهین کارگشا نیستند و صرفا ورزشی ذهنی میباشند. وی مباحث کم منفصل را هم مناسب ذکر در این کتاب نمیداند. سایر مباحثی که او در کتابش مطرح نمیکند، عبارتند از: بررسی صفات مرکب اخلاقی، تحلیل مباحث نباتات و بدن انسان، تحلیل برخی مباحث فلکی مانند اینکه بنا بر اصول فلکی، حرکات بعضی از کواکب نیازمند به اعتباری فلکی غیر از افلاک مشهور است و...»<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستودو – بیستوچهار</ref>. | ||
با دقت در ارائه برخی مباحث عرضهشده در کتاب، مانند اینکه نویسنده حادث را بر حادث زمانی و بُعد تام را بر جسم تعلیمی اطلاق میکند، میتوان گفت که وی سعی در استوارنویسی فلسفی داشته و درعینحال اختصارگویی را هم رعایت کرده؛ زیرا به بسیاری از اقوال که باعث تطویل کلام میشده، نپرداخته است<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوچهار</ref>. | با دقت در ارائه برخی مباحث عرضهشده در کتاب، مانند اینکه نویسنده حادث را بر حادث زمانی و بُعد تام را بر جسم تعلیمی اطلاق میکند، میتوان گفت که وی سعی در استوارنویسی فلسفی داشته و درعینحال اختصارگویی را هم رعایت کرده؛ زیرا به بسیاری از اقوال که باعث تطویل کلام میشده، نپرداخته است.<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوچهار</ref>. | ||
این کتاب دچار اشکالاتی نیز هست که اگر بخواهیم آنها را شماره کنیم باید چنین بگوییم: | این کتاب دچار اشکالاتی نیز هست که اگر بخواهیم آنها را شماره کنیم باید چنین بگوییم: | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
در پارهای از موارد، ایجاز کاملا مخلّ در طرح مباحث وی به چشم میخورد، همچون: کلّیگویی در اثبات شکل ثانی و عدم چگونگی اثبات ضروب بهتفکیک. | در پارهای از موارد، ایجاز کاملا مخلّ در طرح مباحث وی به چشم میخورد، همچون: کلّیگویی در اثبات شکل ثانی و عدم چگونگی اثبات ضروب بهتفکیک. | ||
# خطا در کاربرد برخی از واژهها بهجهت ضعف لغوی و ادبی، همچون استعمال «أغوار» و «غيران»، بهجای «مغاور» و «مغارات»، به معنی غارها. | # خطا در کاربرد برخی از واژهها بهجهت ضعف لغوی و ادبی، همچون استعمال «أغوار» و «غيران»، بهجای «مغاور» و «مغارات»، به معنی غارها. | ||
# خطا در تقسیم و حصرهای منطقی، همچون: تقسیم هفتگانه صفات خداوند که به اعتبار منطقی، ششگانه یا هشتگانه است<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوپنج – بیستوشش</ref>. | # خطا در تقسیم و حصرهای منطقی، همچون: تقسیم هفتگانه صفات خداوند که به اعتبار منطقی، ششگانه یا هشتگانه است.<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوپنج – بیستوشش</ref>. | ||
محقق، 47 مورد از آرا و نتایجی را که [[ابن کمونه، سعد بن منصور|ابن کمونه]] در این کتاب گرفته، ذکر کرده است؛ مثل اینکه: «قضیه مهمله در حکم قضیه شخصیه است»، «برخلاف [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]]، تحقق وجود در خارج را مستلزم تسلسل نمیداند و دقیقا برخلاف مبانی اشراقی عدم تحقّق آن را در خارج مستلزم تسلسل دانسته است»، «مطابقت مورد بحث در صدق و کذب قضایا، فقط در قضایای خارجیه مورد اعتبار است و در قضایای ذهنی مطابقت با احکام ذهنی مورد اعتبار میباشد» و..<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوهفت – سیوپنج</ref>. | محقق، 47 مورد از آرا و نتایجی را که [[ابن کمونه، سعد بن منصور|ابن کمونه]] در این کتاب گرفته، ذکر کرده است؛ مثل اینکه: «قضیه مهمله در حکم قضیه شخصیه است»، «برخلاف [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق]]، تحقق وجود در خارج را مستلزم تسلسل نمیداند و دقیقا برخلاف مبانی اشراقی عدم تحقّق آن را در خارج مستلزم تسلسل دانسته است»، «مطابقت مورد بحث در صدق و کذب قضایا، فقط در قضایای خارجیه مورد اعتبار است و در قضایای ذهنی مطابقت با احکام ذهنی مورد اعتبار میباشد» و..<ref>ر.ک: همان، صفحه بیستوهفت – سیوپنج</ref>. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
در صفحات 52 تا 57 کتاب، صفحات اول و آخر، سه نمونه از نسخههای خطی کتاب ارائه شده است. | در صفحات 52 تا 57 کتاب، صفحات اول و آخر، سه نمونه از نسخههای خطی کتاب ارائه شده است. | ||
این اثر یک بار سابقا توسط حمید مرعید الکبیسی تصحیح شده بوده که بهخاطر برخی ضعفها و مشکلات مجددا تصحیح گردیده. محقق در تصحیحش، شش نسخه خطی را دیده است<ref>ر.ک: همان، صفحه چهلوهشت – پنجاهویک</ref>. | این اثر یک بار سابقا توسط حمید مرعید الکبیسی تصحیح شده بوده که بهخاطر برخی ضعفها و مشکلات مجددا تصحیح گردیده. محقق در تصحیحش، شش نسخه خطی را دیده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه چهلوهشت – پنجاهویک</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||