بیرجندی واعظ، عبداللطیف بن علی

بيرجندي واعظ، عبداللطيف بن علي

نام	بيرجندي واعظ، عبداللطيف بن علي
نام های دیگر	واع‍ظ ب‍ي‍رج‍ن‍دي‌، ع‍ب‍دال‍طي‍ف‌ ب‍ن‌ ع‍ل‍ي‌ ب‍ي‍رج‍ن‍دي‌، ع‍ب‍دال‍طي‍ف‌ ب‍ن‌ ع‍ل‍ي‌ واع‍ظ، ع‍ب‍دال‍طي‍ف‌ ب‍ن‌ ع‍ل‍ي‌
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت
اساتید
برخی آثار	فضايل و مناقب اهل بيت عليهم السلام: پنج تن آل عبا
کد مولف	AUTHORCODE06471AUTHORCODE

عبداللطیف بن علی بیرجندی واعظ، از خطیبان قرن دهم هجری قمری است که دارای ذوق شعری هم بوده و آثاری درباره فضایل اهل‎بیت(ع) نگاشته است. مهم‎ترین اثر او «قصص الانبیاء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)» است. او همچنین مضامین کتاب مناقب سید على بن شهاب‎الدّین همدانى را به نظم کشیده است.

تولد، وفات، معاصران

«از زندگانى عبداللطیف آگاهى گسترده‏اى در دست نیست، جز آنچه تاریخ‏نویسان محلى یا فهرست‏نگاران آثار وى ثبت کرده‏اند؛ ولى این مقدار روشن است که او در شهرستان بیرجند پا به عرصه وجود گذاشته و به سال 921ق، دار فانى را وداع نموده است. بدینسان وى با ریاضى‏دان و منجّم مشهور مولانا عبدالعلى بن محمّدحسین بیرجندى، متوفاى 934ق، همچنین با شاعر اهل‎بیت(ع)، محمّد بن حسام خوسفى، متوفاى 875ق، معاصر بوده است».

محمّد بن حسام در قصیده‏اى او را ستوده که برخى از ابیات آن چنین است: عبداللطیف! اى سخنت لؤلؤ خوشاب آینه‏دار رأى منیر تو آفتاب‏ باغ سخن که سنبل و ریحان از آن برند از جویبار عذب مقال تو خورده آب‏ زان رو که آفتاب کند اقتباس نور چون ذرّه در هواى تو باشد به اضطراب‏ با عزّ و جاه و دولت اقبال مردمى خوش باد دور عمر تو چون مدّت شباب.

اطلاعات علمی

وى خطیب، شاعر و نگارنده بوده که توانایى‏هاى خویش را در تدوین قصص انبیا و ذکر فضائل و مناقب اهل‎بیت(ع) و ابراز ارادت به آنان آشکار ساخته است.

مرحوم آیتى در کتاب بهارستان به نقل از تاریخ حسامى مى‏نویسد: مولانا عبداللطیف بیرجندى، افصح الشّعراء است که خداوند مجید لطیف، لطائف بسیار و ظرائف بى‏شمار در وجود او به ظهور آورده که از آن جمله است لطف طبع و حسن تقریر و بیان دلپذیر و در مناقب ائمه اطهار(ع) قصاید غرّاء دارد و مضامین کتاب مناقب سید على بن شهاب‎الدّین همدانى را به نظم آورده است.

«بنا بر آنچه دانشمند آلمانى هرمان ‏اته در کتاب تاریخ ادبیات ایران، ترجمه دکتر شفق نوشته، وى از معاریف عصر خود بوده است و کتاب مشهور قصص الانبیاء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)، از او است».

«عبداللطیف داراى آثار و اشعار زیادى است و چنان‎که از آثارش برمى‏آید، داراى نثرى فصیح بوده و در ترسیم و توصیف وقایع، ذهن نیرومند و آفریننده‏اى داشته است. مهم‎ترین اثر وى کتاب «قصص الانبیاء» است که وى در اول کتاب هدف خود از تألیف آن را چنین شرح مى‏دهد: همگى همّت مصروف آن شد که قصص انبیاى کرام - صلوات اللّه علیهم اجمعین - نوشته شود که ببینند از دور آدم صفى‎اللّه(ع) تا زمان حضرت مصطفى(ص)، مجموع انبیا و رسل در این دار فانى چه‏ها دیده‏اند تا بدین سبب آسودگى خاطر یابند و شکر حضرت بارى جلّ ذکره نمایند و صبر کنند و توکل کلّ بر حضرت جلیل جبّار کنند».

منابع مقاله

ربانی گازاری، علی، پیشگفتار کتاب «فضایل و مناقب اهل‎بیت(ع): پنج تن آل عبا»، اثر بیرجندى واعظ، عبداللطیف بن على‏، به تحقیق على ربانى گازارى، ‏نورگستر، قم، 1384ش.