منهاج السنة المحمدية في الرد علی منهاج ابن تیمیة

منهاج السنة المحمدية في الرد علی منهاج ابن تیمیة
پدیدآوران	العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية. شعبة الدراسات و البحوث الإسلامية (نويسنده)
ناشر	العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية
مکان نشر	عراق - کربلاي معلي
سال نشر	مجلد1: 2014م , 1435ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2

منهاج السنة المحمدية في الرد علی منهاج ابن تیمیة تألیف عبدالرحمن عقیلی، ازجمله آثاری است که به زبان عربی در نقد و رد «منهاج السنة النبوية» ابن تیمیه حرانی (متوفی728ق) نوشته شده که خود کتابی در رد «منهاج الكرامة في معرفة الإمامة» علامه حلی (متوفی 726ق) است.

ساختار

کتاب مشتمل بر مقدمه نویسنده، شرح حال علامه حلی، شرح حال ابن تیمیه و متن اثر در دو جزء است. شیوه نگارش مطالب بدین‌صورت است که ابتدا سخن ابن تیمیه با «قال ابن تیمیه» ذکر شده و سپس رد آن با «الجواب» اشاره شده است.

گزارش محتوا

نویسنده در این اثر به شبهات مختلفی که ابن تیمیه بر شیعه و ائمه معصومین(ع) وارد کرده پاسخ گفته است. ازجمله این شبهات اولویت عصمت صحابه بر عصمت ائمه اطهار(ع) است که نویسنده در پاسخ می‌نویسد: عدم عصمت درباره برخی از صحابه مشخص است؛ مثلاً سمرة بن جندب در زمان عمر شرب خمر می‌کرد و بسیاری را به قتل رساند و اموال آن‌ها را به تاراج برد. همچنان که معاویه نیز شرب خمر می‌کرد

آیه تصدق به خاتم ازجمله آیاتی است که مورد شبهه واقع شده است: «إِنَّمَا وَلِيُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ‌» ﴿المائدة: 55﴾؛ ولىّ شما، تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده‏‌اند: همان كسانى كه نماز برپا می‌‏دارند و در حال ركوع زكات می‌‏دهند.

ابن تیمیه در شبهه‌اش ارتباط این آیه با امیرالمؤمنین علی(ع) را انکار کرده و می‌نویسد «الذین» در این آیه به صیغه جمع است و علی مفرد است. نویسنده در پاسخ می‌نویسد: اسلوب مورد خطاب قرار دادن مفرد به صیغه جمع در زبان عربی شایع است. علامه امینی در کتاب الغدیر تأکید می‌کند که نمونه‌های بسیاری در قرآن کریم برای این موضوع وجود دارد؛ به‌عنوان‌مثال در رابطه با آیه «َلقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِيَاءُ» ﴿آل‏عمران‏: 181﴾؛ «مسلماً خداوند، سخن كسانى را كه گفتند: «خدا نيازمند است و ما توانگريم»، شنيد». چنین گفته شده که گوینده این کلام حیی بن اخطب یا فنحاص بن عازوراء بوده است. و یا در آیه «وَ مِنْهُمُ‌ الَّذِينَ‌ يُؤْذُونَ‌ النَّبِيَّ‌» (التوبة: ۶۱) که درباره یکی از منافقین نازل شده است، چنین است

او در یکی دیگر از اتهاماتش «حدیث علی مع الحق و الحق معه یدور حیث دار» را دروغ دانسته است. او معتقد است که احدی این حدیث را از نبی اکرم(ص) به سند صحیح و حتی ضعیف روایت نکرده است. او سپس چنین ادامه می‌دهد که حق تنها به گرد نبی(ص) می‌چرخد و اگر به گرد علی بچرخد لازم می‌آید که او نیز مانند نبی(ص) معصوم باشد. نویسنده از این شبهه چنین پاسخ می‌دهد: بخش آخر سخن ابن تیمیه که می‌گوید از این حدیث عصمت علی(ع) لازم می‌آید صحیح است و آن حضرت همانند پیامبر(ص) معصوم بود و این حدیث دلالت بر عصمت او می‌کند. اما در رابطه با بخش اول کلام ابن تیمیه که او این روایت را از احدی نشنیده است، کذب آشکار است. زیرا ابن مردویه و هیثمی این روایت را در آثارشان آورده‌اند و این خود دلیل روشنی بر وجود این روایت در کتب اهل سنت است؛ هرچند که حدیث مذکور در برخی الفاظ در آن منابع متفاوت باشد

از دیگر مطالبی که ابن تیمیه مورد شبهه قرار داده کلام دیگری از علامه است که همه نقل کرده‌اند که پیامبر(ص) فرمود: ای فاطمه خداوند با غضب تو غضب می‌کند و با رضای تو راضی می‌شود. ابن تیمیه این سخن را دروغی می‌داند که به پیامبر(ص) نسبت داده شده و در هیچ‌یک از کتب معروف نیامده و هیچ‌گونه اسناد صحیح یا حسنی در این رابطه وجود ندارد. نویسنده در پاسخ به این پرسش این را یکی از دروغ‌های آشکار این شخص می‌داند؛ زیرا کسانی چون حاکم نیشابوری، هیثمی، دولابی، ابن عدی، ابن عساکر و دیگران این حدیث را به سندهای صحیح و حسن در منابع خود آورده‌اند

وضعیت کتاب

آدرس مطالب، ارجاعات و توضیحات در پاورقی‌های کتاب ذکر شده است. فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن و فهرست منابع در انتهای جلد دوم ذکر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

منهاج الكرامة في معرفة الإمامة