ترجمه نهج‌البلاغه (کاسب)

نهج البلاغه (ترجمه عزیز الله کاسب)

نام کتاب	نهج البلاغه (ترجمه عزیز الله کاسب)
نام های دیگر کتاب	نهج البلاغه. فارسی - عربی
پدیدآورندگان	محمودزاده، محسن (مصحح) عالمگیر تهرانی، محمد (به کوشش) علی بن ابی‎طالب (ع)، امام اول (نويسنده) شریف الرضی، محمد بن حسین (گردآورنده) کاسب، عزیزالله (مترجم)
زبان	فارسی عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏041‎‏ ‎‏1379‎‏و
موضوع	علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‎ها علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‎ها علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
ناشر	نشر محمد
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1379 هـ.ش
کد اتوماسیون	3534

معرفى اجمالى

«نهج‌البلاغه (كلام امير عليه‌السلام)»؛ از جمله ترجمه‌هاى فارسى ادبى و روان با قلم عزيزالله كاسب است كه در يك مجلد منتشر شده است.

گزارش محتوا

مترجم، كتاب شريف نهج‌البلاغه را «بانگ بيدارى» مى‌داند كه در گوشى هوش آدمى مى‌نشيند، و تازيانه تنبيه على‌ست، كه بر تن لخت انديشه‌ها فرود مى‌آيد و خنده تلخى‌ست كه بر كامرانى‌هاى ناروا و ناپايدادر كه چون ابرى گذرا بر گوشه‌اى از هستى انسان مى‌بارند و مى‌روند.

وى گام نهادن در وادى دشوار ترجمه نهج‌البلاغه را ناشى از عشق و ارادتى مى‌داند كه ريشه در روزگار نوجوانيش دارد. او خود در توصيف اين عاشقى چنين مى‌نويسند: «عشق و ارادت من، بدين كتاب شريف، به روزهاى مدرسه باز مى‌گردد، كه پدرم- خدايش بيامرزاد!- نسخه‌اى از ترجمه مرحوم جواد فاضل، پيش رويم نهاده بود و شب‌ها كه از دغدغه كسب و كار روزانه مى‌آسود، ورقى چند، بر وى مى‌خواندم و او روح عيّاروار خويش را از اين چشمه معرفت، سيراب مى‌كرد. و از همان روزها، بخشى‌هايى از آن نثر پرطراوت را در صف صبحگاه مدرسه، بر بچه‌ها مى‌خوانم.... در آن روزها، ترجمه‌هايى از كتاب، در دست بود، و بعدها، ترجمه‌هاى ديگرى نيز پديد آمد. و هر يك تازگى خاصى خود را دارند. امّا هميشه جاى يك بررسى تاريخى و اجتماعى را در آغاز كتاب، خالى ديده‌ام. موضوعى كه بيشتر مطالب كتاب، بر آن دور مى‌زند و خواننده، پيش از ورود به آن، به دانستنش نياز دارد».

يكى از مسائلى كه سبب تضعيف ترجمه‌هاى نهج‌البلاغه، عدم تسلط مترجمين بر زبان مقصد است. اين مترجمين كه بيشتر تحت تأثير زبان عربى هستند، ترجمه‌هاى نارسا ارائه كرده‌اند كه به مذاق فارسى‌زبانان خوش نمى‌آيد. در مقابل ترجمه‌هاى؛ مانند ترجمه عزيز الله كاسب با توجه به اطلاع كافى ايشان از ادبيات فارسى، اين نقيصه جبران شده است. جمله‌ها تراش‌خورده و بديع، كلام، پاك و پيراسته و واژه‌ها گوش‌نواز و خوش‌آهنگ است. همخوانى با زبان مبدأ سوى ديگر قضيه است. مترجم كوشيده است كه هر دو سو را داشته باشد و در اين كار تا حد قابل قبولى توفيق يافته است.

مترجم بيش از همه موارد خود را در بندِ «تحليل» دانسته است. تحليلى كه به اعتقاد او «تا به امروز هم، در سرآغاز آثار بزرگ فكرى و ادبى، جا نيفتاده است و بيشتر كسانى كه در نيم قرن گذشته، ديوان‌هاى شاعران فارسى زبان را به چاپ رسانده‌اند، گويى تنها وظيفه داشته‌اند، كه به تمام و كمال از پديدآرنده اثر ستايش كنند، و از بيان نقطه‌هاى ضعف اثر او باز مانده‌اند». لذا همه انديشه او برگردان كتاب نبوده است و ترجمه خود را كارى تازه‌اى نمى‌دانسته است. او به جهت اطلاع خواننده با زواياى نهج‌البلاغه و نقطه‌هاى اوج و فرود كار و جاذبه‌هاى آن به نگارش مقدمه مفصلى اقدام كرده كه بايد اذعان نمود كه اين مقدمه در شناخت اميرالمؤمنين(ع) و كتاب گران‌سنگ او در حد كتابى مفيد و ادبى است.

از بخش‌هاى بسيار ارزشمند اين ترجمه كه در آثار مشابه كمتر به آن توجه شده است و در فهم كلام امام اهميت دارد، «واژه‌نامه نام‌ها و مفاهيم» است كه بلافاصله پس از حكمت‌ها آمده است و خواننده مى‌تواند، اطلاعات مختصر و در عين حال مفيد را بدست آورد.

در انتهاى اثر به ترتيب فهارس ذيل آمده است: 1- مآخذ، 2- فهرست موضوعى خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار، 3- نام اشخاص، قبيله‌ها، مذاهب و...، 4- نام مكان‌ها و جنگ‌ها، 5- نام كتاب‌ها و رساله‌ها، 6- شعرهاى عربى، 7-احاديث، 8- آيات قرآن، 9- خطبه‌ها و نامه‌ها، 10- فهرست مطالب.

منابع مقاله:

مقدمه و متن كتاب