آل نوبخت

آل نوبخت
پدیدآوران	اقبال آشتیانی، عباس (نویسنده) اسدي، علي هاشم (مترجم)
ناشر	آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
مکان نشر	ايران - مشهد مقدس
سال نشر	1383ش , 1425ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1

آل نوبخت، نوشته اقبال آشتیانی، کتابی است به زبان فارسی که توسط مترجم توانا علی هاشم اسدی، به عربی شیوا و روان ترجمه شده است. این اثر، کتابی رجالی – تاریخی، مشتمل بر شرح ‌حال رجال خاندان نوبخت و منسوبین به این خاندان است.

در این نوشتار مطالبی درباره تعریب بیان می‌شود:

1. کتاب با مقدمه مترجم آغاز شده است. وی خاندان نوبختی را دارای سهم روشنی در اغنای تمدن اسلامی ‌دانسته است. «نوبخت» جد بزرگ این خاندان در دستگاه حکومت منصور عباسی، منجم بوده و فرزندش ابوسهل، تعریب تعدادی از کتب فارسی را به عهده داشته است. ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی از اکابر علمای شیعه و متکلمین در عصر غیبت صغری و فاضلی مشهور بوده است. ابواسحاق ابراهیم نیز کتاب یاقوت را در علم کلام نوشته که علامه حلی آن را با نام «أنوار الملكوت في شرح الياقوت» شرح کرده است.

   به عقیده مترجم، نویسنده از روی تعصب نژادی، حسین بن روح، نائب و سومین سفیر امام مهدی(عج) در غیبت صغری را از جانب مادر منسوب به آل نوبخت دانسته است. چنان‌که ابومحمدحسن بن موسی صاحب کتاب مشهور فرق الشيعة را نیز منتسب به این خاندان دانسته است.

2. در نسخه فارسی کتاب، در فصل پنجم دو صفحه از کتاب به دلیل نامعلومی ‌ناقص است.، اما در ترجمه عربی کتاب، این صفحات به‌طور کامل آمده است.
3. مترجم کتاب تنها به ترجمه بسنده نکرده و در پاورقی‌های کتاب برخی عبارات نویسنده را مورد نقد قرار داده است؛ به‌عنوان مثال نویسنده، معتقد است که تمامی‌ افراد لشکر ابراهیم بن مالک اشتر ایرانی بوده‌اند. مترجم این مطلب را سهوی از مؤلف دانسته و آن را حمل بر اغراق کرده است؛ وی به أخبار الطوال استناد کرده که «بیشتر» لشکریان او را ایرانیان ساکن کوفه دانسته است، نه همه را.
4. اگرچه در انتهای نسخه اصلی کتاب، فهرست منابع و تعریفات و القاب و اسامی‌ فرقه‌ها ذکر شده است، اما نبود فهرست مطالب، محقق را با چالش مواجه می‌کند. از آن‌سو در انتهای ترجمه عربی نیز تنها فهرست مطالب ذکر شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. اقبال آشتیانی، عباس، «خاندان نوبختی»، انتشارات کتابخانه طهوری، چاپ سوم، 1357ق.