روضة الواعظين (ترجمه مهدوی دامغانی)

روضة الواعظین

نام کتاب	روضة الواعظین
نام های دیگر کتاب	روضه الواعظین و بصیره المتعظین. فارسی روضه الواعظین و بصیره المتعظین. فارسی
پدیدآورندگان	مهدوی دامغانی، محمود (مترجم) فتال نیشابوری، محمد بن احمد (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏10‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏2‎‏ر‎‏9
موضوع	اسلام - مسایل متفرقه فتال نیشابوری، محمد بن احمد، - 508ق. - سرگذشت نامه فتال نیشابوری، محمد بن احمد، - 508ق. - وعظ وعظ - متون قدیمی تا قرن 14
ناشر	نشر نی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1366 هـ.ش
کد اتوماسیون	2615

معرفى ترجمه

"روضة الواعظين" اثر محمد بن حسن بن على بن احمد فتال از مفسران و متكلمان و واعظان نام آور شيعه در قرن پنجم و دهه اول قرن ششم هجرى است كه توسط آقاى محمود مهدوى دامغانى در قرن معاصر به فارسى ترجمه شده است. كتاب حاضر پيرامون شرح حال چهارده معصوم نوشته شده است.

اين كتاب كه خوشبختانه از دستبرد روزگار محفوظ مانده و مكرر هم در ايران و عراق چاپ شده؛ از جمله مراجع و مصادر مرحوم علامه مجلسى در بحار الانوار است.

انگيزه ترجمه

مترجم محترم مى‌گويد: پس از آنكه خداوند متعال به اين بنده ناتوان خود توفيق ترجمه چند كتاب، كه موضوع آن تاريخ عمومى اسلام و سيره و مغازى حضرت ختمى مرتبت صلوات الله عليه و آله الاطهار است، ارزانى فرمود به اين فكر افتادم كه يكى از متون تاريخى را كه در باره شرح حال چهارده معصوم نوشته شده باشد، ترجمه كنم و كمترين عرض ادبى به ساحت مقدس ايشان عرضه دارم. تذكر تنى چند از عزيزان و اعتراض برخى از ايشان كه چرا در اين راه قدم نمى‌گذارى، موجب آمد تا اين فكر را جامه عمل بپوشانم و خدا گواه است كه در گذشته هم به اين فكر بوده‌ام ... بدين منظور نخست از پيشگاه خداوند متعال طلب خير كردم و جبين نياز بر درگاه امام بزرگوار حضرت غوث الامة و غياث‌ها على بن موسى الرضا صلوات الله عليه ساييدم تا شفاعت فرمايد كه چنين توفيقى نصيب گردد و خداى را شكر كه اين سعادت دست داد و اينك ترجمه جلد اول كتاب روضة الواعظين آماده شد.

يكى از علل انتخاب اين متن براى ترجمه اين است كه علاوه بر شرح حال چهارده معصوم، فروع دين و امور اخلاقى هم در آن آمده است و در واقع يك دوره مختصر از اصول و فروع دين است و اين موضوع در كتاب‌هايى كه پيش از آن تاليف شده است، ديده نمى‌شود؛ مثلا در ارشاد مفيد يا اثبات الوصيه مسعودى.

مراجع اين كتاب؛ يعنى عمده آثار معروف كلينى و صدوق و مفيد و سيد مرتضى و طوسى قدس الله ارواحهم به همت استادان محترم معاصر به صورت بسيار منقح و خوب چاپ شده است، چاپ جديد دائرة- المعارف بزرگ شيعه؛ يعنى بحار الانوار مرحوم علامه مجلسى رضوان الله عليه نيز كمك بسيار مؤثرى براى مقابله مطالب روضة الواعظين با آن بود و بسيار بهره بردم و در واقع منبع اصلى براى اين كار در اختيارم بوده است.

ضمن ترجمه كوشش شده نشانى صفحه و جلد بهترين چاپ منبعى كه خبر را از آن نقل كرده است، در اختيار خواننده قرار بگيرد و در پاورقى ثبت شود تا در صورت تمايل بتوان به آن منبع مراجعه كرد.

اعلام تاريخى و سرايندگان اشعار و برخى از راويان را در كمال اختصار در پاورقى‌ها معرفى كرده و درباره اعلام جغرافيايى هم همين گونه عمل شده است.

درباره لغات مشكل متن با مراجعه به كتب لغت موضوع حل شده است. اگر در مواردى تاريخ واقعه‌يى با آنچه كه در ديگر آثار آمده تفاوت داشته است، براى جلب خاطر خواننده در پاورقى تذكر و به مرجع ديگر ارجاع داده شده است.

در مورد مناقب و فضايل حضرت اميرالمؤمنين و حضرت زهرا و حسنين عليهم السلام تا آنجا كه امكان داشته، منبعى از آثار اهل سنت هم كه آن را نقل كرده باشد، معرفى شده و بيشتر به بخش فضائل صحيح مسلم و مناقب ابن مغازلى و اخطب خوارزم و تذكرة الخواص سبط ابن جوزى و كتاب ارزشمند فضائل الخمسه من الصحاح السته ارجاع داده شده است.

كتاب‌هاى ديگرى كه براى نوشتن پاورقى‌ها مورد استفاده بوده است، در پاورقى‌ها ملاحظه شده است.

اين كتاب كه به گفته خود فتال درباره اصول و فروع دين و زهد و مواعظ نوشته شده است، از جهتى شبيه امالى‌هايى است كه پيش از آن تأليف شده است، با اين تفاوت كه پيوستگى موضوع سخن در آن كاملا رعايت شده است، از جهتى هم شبيه احياء علوم‌الدين غزالى است. اين كتاب نود و شش مجلس است. سه مجلس اول در باره ماهيت عقل و فضل آن و معرفت خداوند و شگفتى‌هايى است كه بر بزرگى خداوند دلالت دارد.

منابع مقاله

متن و مقدمه كتاب