ترجمه و متن کتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه

ترجمه و متن کتاب من لايحضره الفقيه
پدیدآوران	ابن‌بابویه، محمد بن علی (نويسنده) غفاری، علی‌‎اکبر (مترجم و شارح) غفاری، محمدجواد (مترجم) بلاغی، صدرالدین (مترجم)
عنوان‌های دیگر	من لا یحضره الفقیه. فارسی - عربی
ناشر	نشر صدوق
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1367 ش
چاپ	1
موضوع	احادیث احکام - قرن 4ق. احادیث شیعه - قرن 4ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	6
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏م‎‏8041‎‏ ‎‏1367

ترجمه و متن کتاب من لايحضره الفقيه به اهتمام آقايان على اكبر غفارى، محمد جواد غفارى و صدر بلاغى به انجام رسيده است.

اين كتاب، اثر فتوايى شيخ صدوق(ره) است.ايشان آن دسته از رواياتى كه بدان فتوا داده و به صحت صدورش از معصومين(ع) وثوق و قطع داشته آورده است.

نگاهى به ترجمه

اين گفتۀ مترجمان در اول كتاب است: «آرزوى ديرينه ما براى ترجمه يكى ديگر از غنى‌ترين منابع فقه شيعى به زبان پارسى و قابل استفاده عموم پارسى‌زبانان، همراه با متن اعراب‌گذارى شده، جامه عمل پوشيد».

براى اينكه ترجمه‌اى به چنين ویژگی‌هايى آراسته شود و هدف و مقصود مترجمان متحقق شود آنها بايد داراى چه ویژگی‌ها و شرايط و چه مرحله‌اى را بايد طى كنند؟اصل اوّل بهره‌گيرى از اصول و مبانى لازم و مناسب ترجمه است كه عبارت است از:آشنايى و تسلّط با زبان متن كتاب و فهم درست متن مبداء، آشنايى و تسلّط كافى بر زبان ديگر (مقصد)، آشنايى با زبان‌شناسى مقابله‌اى و امانت‌دارى در ترجمه و اصل ديگر انتخاب صحيح نوع و شيوه ترجمه است.و با عنايت به آنچه از مترجمان آمد بررسى ما محدود به حيث روانى و سلامت جملات و چگونگى ترجمه عبارات و ميزان موفقيّت آنها در انتقال معنا به مخاطب كه عموم پارسى‌زبانان هستند و همچنين ميزان دقت مترجم در حفظ امانت مى‌شود و اگر به ترجمه موجود در پيش رويمان بنگريم، متوجّه مى‌شويم كه برادران غفارى و صدر بلاغى تا حدّ بسيار زيادى در اين زمينه موفقيّت كسب كرده‌اند و اصول فوق را با آنكه مترجمان چندين نفر هستند توانسته‌اند تا حدّ زيادى رعايت نمايند و روى هم رفته ترجمه‌اى دقيق و شيوا و روان‌ارائه كنند با اينكه در برخى موارد كمى مترجمان دچار پيچيدگى معنوى و تقييد لفظى شده‌اند و خواننده با ترجمه‌اى يك دست در تمام جاهاى مجلدات برخورد نمى‌كند.

از ديگر ویژگی‌هاى اين ترجمه، اشراف و نظارت استاد عاليقدر على اكبر غفارى بر كليه مراحل كار و ترجمه است و كليه مطالبى كه تحت عنوان «شرح» یا «توضيح» در ترجمه 6 مجلد كتاب آمده است مربوط به خود ايشان است كه ايشان با اخراج احاديث اين اثر و تصحيح موارد دشوار حديثى كمك قابل توجهى به بهره‌گيرى و فهم درست خوانندگان از اين اثر نموده است.

حال به برخى ديگر از مزاياى اين ترجمه بطور خلاصه اشاره مى‌شود:آوردن متن عربى با اعراب‌گذارى بالاى صفحه و ترجمه پائين صفحه كه اين امر تطبيق را براى خواننده آسان نموده است، براى روايات شماره تسلسل‌گزاردن، عنوان بندى متن بر اساس فهرست مطالب و درج آن در بالاى هر باب تا خواننده از عنوان كلى بحث آگاه شود، آوردن پاورقيهاى بسيار مفيد و مختصر، در پايان تذكر دو نكته مفيد است:اول اينكه مترجمان كتاب بطور تفصيل عبارتند از:جلد اوّل، محمد جواد غفارى جلد دوم محمد جواد غفارى و صدر بلاغى جلد سوم صدر بلاغى جلد چهارم و پنجم على اكبر غفارى و جلد ششم على اكبر غفارى و صدر بلاغى و مقدّمه كتاب كه شامل مبحث شرح زندگانى شيخ صدوق، جايگاه و شأن ايشان از بيانات علماى و بزرگان اسلام، سفرهاى او به كشورها و شهرهاى مختلف براى جمع‌آورى احاديث و در پايان ذكر خاندان شيخ صدوق(ره) توسط محمد جواد غفارى به رشته تحرير درآمده است.

نكته دوم شيخ صدوق(ره) در بيشتر روايات اين كتاب صدر سند را حذف كرده و تنها نام صاحب اصل و كتابى را كه از او روايت كرده، آورده است پس طريق روايى خود را به صاحب اصل و كتاب در پايان كتاب و در بخش مشيخه ذكر كرده است.

نسخه‌شناسى

نسخه حاضر توسط نشر صدوق تهران با عنوان چاپ اول پائيز 1367 در 6 مجلد چاپ و به بازار عرضه

گرديده شده است.

منابع مقاله

مجله ماه دين، شماره 71-66، سال 1383 و شماره 85-86، آبان و آذر 1383

مجله علوم حديث، شماره 19 و 20، سال پنجم، پژوهشى در اصول و مبانى و فرآيند ترجمه قرآن، سيد محمدحسین جواهرى.

وابسته‌ها

ابن‌بابویه، محمد بن علی (نويسنده)

غفاری، علی‌‎اکبر (مترجم و شارح)

غفاری، محمدجواد (مترجم)

بلاغی، صدرالدین (مترجم)

من لا یحضره الفقیه

گلچین صدوق

الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه

روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)

ترجمه و متن کتاب من لايحضره الفقيه

لوامع صاحبقراني المشتهر بشرح الفقیه

مشیخة الفقیه