موسوعة كلمات الرسول الأعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم)

موسوعه کلمات الرسول الاعظم صلی الله علیه و آله وسلم
پدیدآوران	سازمان تبلیغات اسلامی. پژوهشکده باقر العلوم. گروه حدیث (نويسنده)
ناشر	دار أمير کبير للنشر
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-00-1163-8
موضوع	احادیث شیعه - قرن 14 قرآن - سوره‎ها و آیه‎ها قرآن - شان نزول قرآن - مسایل متفرقه محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - احادیث محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - کلمات قصار
زبان	فارسی
تعداد جلد	15
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏142‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏

موسوعة كلمات الرسول الأعظم(ص)، دائرةالمعارف موضوعى سخنانى است كه در متون معتبر شيعى از پيامبر اكرم(ص) نقل شده و حاصل تلاش شش ساله محققان گروه حديث پژوهشكده باقر العلوم(ع) مى‌باشد.

اين پژوهش، اولين اثر پژوهشى جهان اسلام و كامل‌ترين مجموعه سخنان پيامبر اكرم(ص) است كه براى استخراج سخنان نبى مكرم اسلام(ص) از منابع شيعى استفاده شده و در قالب 15 جلد گردآورى و منتشر شده است.

يكى از مهم‌ترين انگيزه‌هاى محققان اين پژوهشكده براى تدوين اين مجموعه، در واقع آشنايى با سخنان و احاديث پيامبر اسلام(ص) در زمينه تشيع بوده است.

ساختار

كتاب، مشتمل بر 14655 روايت در موضوعات مختلف است. پس از شماره هر روايت شماره ديگرى آمده كه شماره روايت در ريزموضوع مورد نظر را نشان مى‌دهد.

گزارش محتوا

بيشتر مطالب اين مجموعه را حجت‌الاسلام سيد موسى ابراهيمى، در مدت چند سال جمع‌آورى كرده و گروه حديث پژوهشكده باقر العلوم(ع) نيز به تكميل، اصلاح، بازنگرى، افزودن منابع، تطبيق با مصادر اصلى، عنوان‌گذارى، دسته‌بندى مطالب و كتاب‌ها و نمايه‌گذارى اقدام كرده است. بر اين اساس، در اين مراحل، حجت‌الاسلام محمود شريفى، سيد حسين سجادى‌تبار، عبدالله صالحى، محمد بابايى، احمد اسلام‌پناه، سيد محمد موسوى، حسين سيف‌اللهى، سيد محمود بهشتى‌نژاد، كاظم طاهرى آشتيانى، رضا محققيان، حميدرضا زمانى، محمود جوادى والا و مرحوم محمود احمديان به تكميل اين مجموعه اهتمام ورزيده‌اند

ترتيب مطالب جلدهاى اول و دوم حاوى سخنان پيامبر اسلام(ص) درباره قرآن است كه نخست آنچه درباره منزلت و جايگاه قرآن فرموده‌اند و موارد كلى ديگر و سپس آنچه درباره آيات فرموده‌اند، به ترتيب سوره‌هاى قرآن، آورده شده است.

جلدهاى سوم تا هفتم اين مجموعه، درباره اهل‌بيت(ع) مى‌باشد. جلد سوم درباره پيامبر(ص)، جلدهاى چهارم و پنجم درباره حضرت على(ع) و حضرت فاطمه(س)، جلد ششم درباره حسنين و اهل‌بيت(ع) و جلد هفتم درباره ائمه(ع) است.

همچنين، در جلد هشتم ادعيه، در جلد نهم احتجاجات شامل مناظرات، بيان ادله اقناعى و گفتگوهايى است كه براى دريافت پاسخ و نظر شريف آن حضرت صورت گرفته است. در جلد دهم خطبه‌ها، غزوات و احاديث قدسى آمده است.

جلدهاى يازدهم و دوازدهم، شامل احاديثى است كه دربردارنده احكام فقهى و وصايا بوده و در جلدهاى سيزدهم و چهاردهم كلمات قصار و تمام آنچه در موارد يادشده پيشين نمى‌گنجيد، آمده است

جلد پانزدهم به خاتمه و ضمائم اختصاص يافته است. در ابتداى اين جلد، كتاب «نبذة جواهر الكلام» تأليف قاضى عبدالواحد تميمى آمدى (متوفى 550ق) - و صاحب كتاب «غرر الحكم و درر الكلم» - آمده است. سيد حسن موسوى بجنوردى مقدمه ارزشمند مفصلى درباره مؤلف و كتاب نوشته است. نويسنده در اين اثر كه بعد از 510ق تأليف شده است، كلمات قصار رسول اكرم(ص) را گرد آورده است. اين اثر مشتمل بر هجده هزار حديث بوده و همانند كتاب «غرر الحكم» مجرد از اسانيد و به ترتيب حروف معجم نگارش شده است

در بيان ويژگى‌هاى اين مجموعه مى‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:

1. از تقطيع احاديث اجتناب شده است؛
2. از آوردن احاديثى كه داراى يك يا دو كلمه از پيامبر اعظم(ص) بوده و گوياى مطلب خاصى نبوده‌اند و همچنين از نقل سخنانى كه در حال خواب و رؤيا از آن حضرت نقل شده، خوددارى شده است؛
3. منابع به ترتيب زمان نگارش آن‌ها در پاورقى آورده شده؛ همچنين احاديث از نخستين منبع نقل شده و به برخى اختلافات در منابع ديگر نيز اشاره شده است؛
4. در اين چاپ، احاديث فقط از منابع شيعى امامى (تا قرن 12 مقارن با زمان حيات علامه مجلسى) استخراج شده و به منابع شيعى غير امامى و اهل سنت به‌صورت مستقيم مراجعه نشده است. درباره احاديثى كه بزرگان شيعه در كتاب‌هاى خود آورده‌اند و در منابع اوليه شيعى موجود نبوده، اما در منابع اهل سنت موجودند، ابتدا منابع اهل سنت و سپس منابع شيعه آورده شده‌اند؛ زيرا به دلايل مختلف آن روايت‌ها را معتبر تلقى كرده‌اند، مانند وجود آن روايات در كتاب‌هايى كه به دست ما نرسيده‌اند؛
5. اسناد احاديث به‌طور كامل آورده شده است

وضعيت كتاب

فهرست مطالب هريك از مجلدات در ابتداى آن آمده است. آدرس آيات و روايات در پانوشت صفحات كتاب ذكر شده است. منابع و مآخذ و فهرست اعلام به ترتيب مجلدات در جلد پانزدهم كتاب آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.