شرح طيبة النشر في القراءات العشر (تحقیق أنس مهرة)

شرح طیبه النشر فی القراءات العشر
پدیدآوران	جزری، محمد بن محمد (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء و الفتیا
ناشر	دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1415 ق
چاپ	1
موضوع	دادگستری - اندلس قاضیان - اندلس
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏KKT‎‏ ‎‏105‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏2‎‏ت‎‏2‎‏ ‎‏1374
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح طيبة النشر في القرائات العشر نوشته امام شهاب‌الدين ابوبكر احمد بن محمد بن محمدابن جزرى دمشقى متوفاى سال 835ق و به زبان عربى است.اين كتاب شرحى است بر «طيبة النشر في القرائات العشر» که ارجوزه‌اى است در قرائات دهگانه سروده شده توسط شمس‌الدين ابوالخير محمد بن محمد بن على بن يوسف العمرى معروف به ابن جزرى پدر شارح.اين منظومه در بحر رجز و در هزار بيت سروده شده و تاريخ اتمام آن 799ق بوده است.ابن جزرى(صاحب منظومه) مقرى، محدث و فقيه شافعى است وى در دمشق متولد شد و در همانجا به فراگيرى قرآن و حديث پرداخت.او از محضر اساتيدى چون دمياطى، ابن الصائغ، ابن سلار و ابن الجندى بهره برد.آنچه موجب شهرت ابن جزرى گشته، مقام او در علم قرائت است.وى در 13 سالگى قرآن را حفظ كرده بود و تلاش او براى استماع از بزرگترين مقريان بلاد اسلامى باعث شد كه قرائت او نه تنها از حيث تعدد طرق، بلكه از حيث علو سند نيز چشمگير باشد.

ابن جزرى با مطرح كردن كتب منسوخ قرائت و گردآورى محتواى آن با سبک ى نو در واقع دايرةالمعارفى در علم قرائت تأليف كرد كه سايۀ آن تا به امروز بر اين علم گسترده است. «طيبة النشر...» از جمله آثار وى در علم قرائت است كه عده‌اى بر آن شرح نگاشته‌اند و اولين شرح آن توسط فرزند ناظم(صاحب همين كتاب) نوشته شده است.در اين كتاب به شرح‌حال قراء دهگانه و راويان ايشان، و نيز طرق كتاب «طيبة النشر» و راويان آن، رموزى كه ناظم كتاب براى نه تن از اين قراء و روات ايشان قرار داده است، مباحث علم تجويد، وقف و ابتدا، استعاذه، بسمله و...و نيز فرش الحروف سور قرآن پرداخته مى‌شود.

ساختار

كتاب مشتمل بر مقدمه‌اى از محقق است كه در آن به كارهايى كه توسط وى در ضبط و تعليقه بر كتاب انجام شده و نيز شرح‌حال كوتاه مؤلف اشاره مى‌شود.سپس خطبۀ كتاب «طيبه النشر»آمده و پس از آن به شرح‌حال

قراء عشرة و راويان ايشان پرداخته شده است.مباحث بعدى كتاب عبارتند از:

مبحث طرق الطيبة و راوييه، مبحث رموز الائمة العشرة و رواتهم، مبحث اصطلاح الناظم في التعبير عن القرائات، التجويد، مبحث الوقف و الابتداء، باب الاستعاذه، باب البسملة، سورة أم القرآن، باب الادغام الكبير، باب هاء الكناية، باب المد و القصر...باب فرش الحروف(در اين باب به فرش الحروف سوره‌هاى بقره تا ناس پرداخته مى‌شود) باب التكبير و در پايان فهرست مطالب كتاب.

شارح به شرح تك‌تك ابيات اين ارجوزه به طور جداگانه مى‌پردازد.

نسخه‌شناسى

مؤلف كتاب شهاب‌الدين ابوبكر احمد بن محمد بن محمد ابن الجزرى الدمشقى است.كتاب توسط شيخ أنس مهرة مورد پژوهش قرار گرفته و تعليقه‌هايى بر آن افزوده گشته است.اين كتاب در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 344 صفحه براى بار سوم در سال 1426 ه‍-2005‌م از سوى انتشارات «دار الكتب العلمية» بيروت منتشر شده است.

منابع مقاله

خرمشاهى، بهاءالدين، دانشنامه قرآن ج اول:ص 119

خرمشاهى، بهاءالدين، دانشنامه قرآن ج دوم:ص 1417