میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی معنوی

میناگر عشق ، شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی

نام کتاب	میناگر عشق ، شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی
نام های دیگر کتاب	شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی
پدیدآورندگان	زمانی، کریم (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏PIR‎‏ ‎‏5304‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏2‎‏ز‎‏8‎‏
موضوع	شعر فارسی - قرن 7ق. مولوی، جلال الدین محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی - فهرست مطالب مولوی، جلال الدین محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی - کشف الابیات
ناشر	نشر نی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1382 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2191AUTOMATIONCODE

در باره شرح

«ميناگر عشق، شرح موضوعى مثنوى معنوى»، از آثار كريم زمانى (متولد تهران 1330ش)، به زبان فارسى و در شرح و توضيح مطالب مثنوى جلال الدين محمد بلخى، معروف به مولوى (604 - 672ق) است. مؤلف، نخست، كتاب مفصلى به نام «شرح جامع مثنوى معنوى» در هفت جلد نوشته و منتشر كرده و بعد اين اثر را پديد آورده است. شرح آقاى زمانى از سويى بسيار مختصر است و از سويى ديگر بيشتر جنبه ادبى و لفظى - نه عرفانى - دارد.

اين كتاب از نظر روشى، سخت پريشان و مشوش است و در آن، صدها موضوع بدون هيچ نظمى در صد و هفتاد و چهار محور مطرح شده است! محورها نيز سامانى ندارد و از «خداشناسى» (ميناگر عشق، ص 1) شروع مى‌شود و با «تجلى» (همان، ص 19)، و «ظهور و خفاى حق» (همان، ص 24) و... ادامه مى‌يابد و با «فضيلت‌هاى اخلاقى حضرت على(ع) در مثنوى» (همان، ص 990) خاتمه مى‌پذيرد. شايسته بود نويسنده محترم موضوعات را به‌صورت منظم عرضه مى‌كرد و مثلا مباحث را به ترتيب الفبايى و يا دسته‌بندى موضوعى بر اساس ساختار علوم مانند فقه، كلام، اخلاق، عرفان و... سامان مى‌داد.

البته مؤلف فقط در 11 مورد از محورهاى صد و هفتاد و چهارگانه، به شرح ذيل براى طبقه‌بندى مطالب كوشيده است:

1. «انسان‌شناسى»؛ (همان، ص 197).

2. «خودشناسى»؛ (همان، ص 231).

3. «نكته‌هاى روان‌شناختى»؛ (همان، ص 294).

4. «موسيقى و سماع»؛ (همان، ص 566).

5. «زيبايى‌شناسى»؛ (همان، ص 357).

6. «مباحث اخلاقى و اجتماعى»؛ (همان، ص 714).

7. «بيمارى‌هاى اخلاقى»؛ (همان، ص 725).

8. «نكته‌هاى گوناگون اخلاقى»؛ (همان، ص 782).

9. «موضوعات فقهى در مثنوى»؛ (همان، ص 880).

10. «موضوعات گوناگون كلامى و فلسفى»؛ (همان، ص 932).

11. «فضيلت‌هاى اخلاقى حضرت على(ع) در مثنوى». (همان، ص 990).

نكته انتقادى: اين طبقه‌بندى يازده‌گانه در رديف ساير موضوعات قرار گرفته است؛ در حالى كه چنين تقسيمى از نظر منطقى معتبر نيست و سبب تداخل و آشفتگى مباحث مى‌شود؛ به طور مثال، مورد ششم (فضيلت‌هاى اخلاقى حضرت على(ع) در مثنوى)، از مصاديق مورد اول (نكته‌هاى گوناگون اخلاقى) است و در هر حال، رده‌بندى‌هاى كتاب، بر اساس معيار واحدى صورت نگرفته و همين اشكال، سبب اختلال و ناهم‌آهنگى شده است.

منابع مقاله

ميناگر عشق، شرح موضوعى مثنوى معنوى مولانا جلال الدين محمد بلخى، كريم زمانى، نشر نى، چاپ دوم، تهران 1383ش (پنجاه + 1005 ص).

شرح جامع مثنوى معنوى، كريم زمانى، انتشارات اطلاعات، چاپ دوم، تهران 1381ش.