گنجینه اخلاق جامع الدرر فاطمي

گنجينه اخلاق جامع الدرر فاطمی
پدیدآوران	فاطمی، حسین (نويسنده) حسن‌زاده، صادق (تصحیح و تحقیق)
ناشر	امير کبير
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1384 ش
چاپ	1
شابک	‎964-7126-41-7
موضوع	احادیث اخلاقی - قرن 14 اخلاق اسلامی داستان‏های اخلاقی - قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏247‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏2‎‏گ‎‏9
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

گنجينه اخلاق، جامع الدرر فاطمى، اثر حاج سيد حسين فاطمى متوفاى (1348ش)، به زبان فارسى است. اين اثر، شبيه به كشكول است و مباحث گوناگون اعتقادى، اخلاقى، اخبار، حكايات، لطايف، خواص داروها و... در آن ذكر شده است.

نويسنده، انگيزه خود را از تأليف اين كتاب، اجابت درخواست دوستان، مبنى بر جمع‌آورى و چاپ مطالب متفرقه مختلفى كه وى در طول عمر خود، براى مراجعه خويش، يادداشت نموده، دانسته است.

ساختار

كتاب، مشتمل بر دو مقدمه از جناب سيد محمدتقى فاطمى و مؤلف و متن است.

كتاب، دو جلد است كه در يك مجلد به چاپ رسيده است و فاقد هرگونه فصل‌بندى و باب‌بندى است و مطالب آن، به‌صورت متفرق و بدون ترتيب بيان شده است.

گزارش محتوا

كتاب، مشتمل بر مطالب بسيار باارزش و سودمند است كه مى‌تواند براى هر فردى مفيد باشد. اين كتاب، به شيوه‌اى روان و قديمى به شكل كشكول نوشته شده است، ولى امتيازى كه بر كتاب‌هاى كشكول دارد اين است كه قسمت عمده آن، درس‌هاى آموزنده اخلاقى و درمان صفات رذيله باطنى است.

در كتاب، تفسير بعضى از آيات قرآنى و پاره‌اى از روايات اهل‌بيت(ع) كه متضمن اخلاق و موعظه مى‌باشد، ذكر شده است. يكى از آياتى كه مؤلف تفسير نموده است آيه 87 و 88 سوره شعراء است: «يوم لا ينفع مال و لا بنون الا من اتى الله بقلب سليم».

همچنين حالات بعضى از اولياء و اهل معرفت و حكايات و كراماتى از بعضى علماء و اهل كمال، بى‌واسطه يا باواسطه بيان شده است.

از جمله مطالب ديگرى كه در كتاب از آن سخن گفته شده است، ذكر پاره‌اى از خواص ادويه و گياهان طبى است كه از معصومين وارده شده است. برخى از مواردى كه مؤلف در اين قسمت بيان نموده است، عبارت است از:

خواص سبزى‌ها؛ خواص انار؛ خواص انگور؛ خواص خرما؛ خواص ترب؛ خواص عدس؛ خواص كرفس؛ خواص آويشن، نان، گردو و كشمش؛ در كراهت نخوردن چيزى در شب؛ خواص كشمش قرمز و...

مؤلف، در كتاب، اشعار زيبايى در مدح و منقبت معصومين و اشعارى كه حاوى مطالب اخلاقى و عرفانى است بيان نموده است. برخى از اين اشعار، به زبان عربى و برخى، به زبان فارسى است؛ براى نمونه، اولين مطلبى كه در ابتداى كتاب آورده شده، اشعارى است در شرافت و منقبت پيامبر اسلام(ص) و پس از آن دو بيت شعر در مورد ولادت امیرالمؤمنین(ع) به قرار زير:

از جود، نمود حق، على را موجود		موجود شد از وجود او مصدر جود
در خلقت مرتضى خدايى فرمود		فرمود كمال جود بذل الموجود

آخرين مطلبى كه در جلد اول كتاب بيان شده، ذكر برخى از فضايل سادات است. مؤلف، اين مطلب را به نقل از حاج ملا باقر و از كتاب «روح و ريحان» نقل مى‌كند. برخى از فضيلت‌هايى كه مؤلف بيان كرده عبارت است از:

1. كثرت اولاد اين سلسله در شرق و غرب عالم؛
2. خداوند، امر به دوستى با آنان فرموده است؛
3. خداوند، محبت ايشان را عين محبت پيامبر و محبت پيامبر را عين محبت خود قرار داده است؛
4. هركس منكر حق ايشان شود، نماز و روزه او قبول نيست.

جلد دوم كتاب، با مطلبى مفصل پيرامون فضايل حضرت على(ع) شروع مى‌شود و در اين مورد، قضاياى مختلفى از زندگى آن حضرت بيان مى‌گردد.

آخرين مطلبى كه در كتاب بيان مى‌شود، آمدن ذو الجناح به خيمه‌گاه است. مؤلف، اين واقعه را شرح مى‌دهد و اشعارى را در اين زمينه نقل مى‌كند.

مؤلف، كتاب را با اين رباعى به پايان مى‌رساند:

من به ظل رحمتت يا رب پناه آورده‌ام		دست خالى نامدم زادى ز راه آورده‌ام
چون نبود اندر خزينه هست تو اين چار چيز		احتياج و نيستى، عجز و گناه آورده‌ام

محقق كتاب، جناب آقاى صادق حسن‌زاده، در مقدمه خويش بر كتاب، در مورد شرح زندگى مؤلف و سلسله نسب شريف وى، سخن گفته شده است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و موضوعات، در پايان هر جلد بيان شده است. توضيحات، منابع روايات و آدرس آيات، در پاورقى ذكر شده است. كار تحقيق و تصحيح كتاب را آقاى صادق حسن‌زاده انجام داده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.