شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR30646J1.jpg | عنوان =شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد'''، شرح عبدالسلام بن ابراهیم لقانی (متوفی 1078ق) بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام»، اثر والدش ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد از جمله مهم‌ترین آثار کلامی اهل سنت است که لقانی در آن اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است. در این کتاب همچنین اثری از محمد محیی‌الدین عبدالحمید (متوفی 1393ق) با عنوان «النظام الفريد بتحقيق جوهرة التوحيد» ارائه شده است. محمدعلی ادلبی و محمد محیی‌الدین عبدالحمید بر این اثر مقدمه نوشته‌اند. | '''شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد'''، شرح [[لقاني، عبد السلام بن ابراهيم|عبدالسلام بن ابراهیم لقانی]] (متوفی 1078ق) بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام»، اثر والدش ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد از جمله مهم‌ترین آثار کلامی اهل سنت است که لقانی در آن اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است. در این کتاب همچنین اثری از [[عبدالحميد، محمد محيي‌الدين|محمد محیی‌الدین عبدالحمید]] (متوفی 1393ق) با عنوان «النظام الفريد بتحقيق جوهرة التوحيد» ارائه شده است. [[ادلبي، محمد علي|محمدعلی ادلبی]] و [[عبدالحميد، محمد محيي‌الدين|محمد محیی‌الدین عبدالحمید]] بر این اثر مقدمه نوشته‌اند. | ||
ادلبی در مقدمه‌اش بر این اثر ادعا کرده که لقانی تمام این منظومه را در پاسخ به درخواست احمد عرب شرنوبی در یک شب نوشته است. سپس با اشاره به اینکه بر این اثر شروح مختصر، متوسط و مفصلی نوشته شده است، چگونگی نگارش إتحاف المريد و جایگاه آن در بین شروح را این‌گونه توضیح می‌دهد: عبدالسلام فرزند مصنف بر این منظومه شرح بسیار مختصری نوشت و آن را «إرشاد المريد» نامید و سپس در پاسخ به نیاز گروهی از طلاب، شرحی متوسط با نام «إتحاف المريد بجوهرة التوحيد» نوشت که کتاب حاضر است<ref>ر.ک: مقدمه ادلبی، دومین صفحه</ref>. وی همچنین در این مقدمه به‌ترتیب زمانی، شروح و حواشی‌ای را که بر جوهرة التوحيد نوشته شده، معرفی کرده است<ref>ر.ک: همان، دومین و سومین صفحه</ref>. | [[ادلبي، محمد علي|ادلبی]] در مقدمه‌اش بر این اثر ادعا کرده که لقانی تمام این منظومه را در پاسخ به درخواست احمد عرب شرنوبی در یک شب نوشته است. سپس با اشاره به اینکه بر این اثر شروح مختصر، متوسط و مفصلی نوشته شده است، چگونگی نگارش إتحاف المريد و جایگاه آن در بین شروح را این‌گونه توضیح می‌دهد: عبدالسلام فرزند مصنف بر این منظومه شرح بسیار مختصری نوشت و آن را «إرشاد المريد» نامید و سپس در پاسخ به نیاز گروهی از طلاب، شرحی متوسط با نام «إتحاف المريد بجوهرة التوحيد» نوشت که کتاب حاضر است<ref>ر.ک: مقدمه ادلبی، دومین صفحه</ref>. وی همچنین در این مقدمه به‌ترتیب زمانی، شروح و حواشی‌ای را که بر جوهرة التوحيد نوشته شده، معرفی کرده است<ref>ر.ک: همان، دومین و سومین صفحه</ref>. | ||
در ادامه مباحث کتاب، خلاصه‌ای از شرح حال نویسنده و شارح جوهرة التوحيد به نقل از «خلاصة الأثر في أعيان القرن الحادي عشر» محمد بن فضل‌الله محبی و نیز خلاصه‌ای از شرح حال محمد محیی‌الدین عبدالحمید نویسنده النظام الفريد به نقل از الأعلام زرکلی ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، پنجمین تا هشتمین صفحه</ref>. | در ادامه مباحث کتاب، خلاصه‌ای از شرح حال نویسنده و شارح جوهرة التوحيد به نقل از «خلاصة الأثر في أعيان القرن الحادي عشر» محمد بن فضل‌الله محبی و نیز خلاصه‌ای از شرح حال [[عبدالحميد، محمد محيي‌الدين|محمد محیی‌الدین عبدالحمید]] نویسنده النظام الفريد به نقل از ا[[الأعلام|لأعلام]] [[زرکلی، خیرالدین|زرکلی]] ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، پنجمین تا هشتمین صفحه</ref>. | ||
محیی‌الدین عبدالحمید نیز در مقدمه‌اش تصریح کرده که از گذشته دور آرزو داشته که شرحی بر شرح عبدالسلام بنویسد، مقاصد او را توضیح دهد و دشواری کلام او را آسان کند. او تأکید می‌کند که ادعا ندارد که مطالب جدیدی را در این شرح می‌نویسد که کسی ننوشته، بلکه به علمای گذشته اقتدا کرده است. آنچه از مباحث صحیح در آن وجود دارد، از توفیق خداوند و آنچه که خطا در آن است از خود اوست<ref>ر.ک: مقدمه عبدالحمید، ص4-3</ref>. | [[عبدالحميد، محمد محيي‌الدين|محیی‌الدین عبدالحمید]] نیز در مقدمه‌اش تصریح کرده که از گذشته دور آرزو داشته که شرحی بر شرح عبدالسلام بنویسد، مقاصد او را توضیح دهد و دشواری کلام او را آسان کند. او تأکید می‌کند که ادعا ندارد که مطالب جدیدی را در این شرح می‌نویسد که کسی ننوشته، بلکه به علمای گذشته اقتدا کرده است. آنچه از مباحث صحیح در آن وجود دارد، از توفیق خداوند و آنچه که خطا در آن است از خود اوست<ref>ر.ک: مقدمه عبدالحمید، ص4-3</ref>. | ||
إتحاف المريد عبدالسلام | إتحاف المريد [[لقاني، عبد السلام بن ابراهيم|عبدالسلام لقانی]]، شرحی مزجی است؛ بدین صورت که الفاظ و عباراتی از جوهرة التوحيد که نیاز به توضیح داشته، با متن شارح ممزوج شده و تنها با پرانتز از عبارات شارح متمایز شده است. متن إتحاف المريد در بالای صفحات و شرح و تعلیقات محیی‌الدین عبدالحمید در ذیل صفحات با شماره ذکر شده است. | ||
حشویه و اهل حدیث از اشاعره و اهل سـنت، ظاهر عبارات و تعبیرات آیاتـى مـانند '''الرحمن على العرش استوى''' (طـه: 5) و '''كان عـرشه على الماء''' (هود: 7) را بر همان معناى ظاهرى عـرش، یعـنى تخت حمل کرده‌اند و در نتیجه مـعتقد شـده‌اند که خـداوند داراى تخت عظیم مـادى اسـت که بر آن نشسته و عالم آفـرینش را اداره مـى‌کند و به تدبیر امور مى‌پردازد و در روز قیامت هم بر آن نشسته و هشت فرشته آن را حمل مى‌کنند؛ به‌نـحوى که هـمه آن را خواهند دید<ref>ر.ک: بیات مختاری، ماشاءالله، ص51</ref>. شارح نیز در این اثر، عرش و کرسی و قلم را «جسم عظیم نورانی» دانسته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص237-236</ref>. | حشویه و اهل حدیث از اشاعره و اهل سـنت، ظاهر عبارات و تعبیرات آیاتـى مـانند '''الرحمن على العرش استوى''' (طـه: 5) و '''كان عـرشه على الماء''' (هود: 7) را بر همان معناى ظاهرى عـرش، یعـنى تخت حمل کرده‌اند و در نتیجه مـعتقد شـده‌اند که خـداوند داراى تخت عظیم مـادى اسـت که بر آن نشسته و عالم آفـرینش را اداره مـى‌کند و به تدبیر امور مى‌پردازد و در روز قیامت هم بر آن نشسته و هشت فرشته آن را حمل مى‌کنند؛ به‌نـحوى که هـمه آن را خواهند دید<ref>ر.ک: بیات مختاری، ماشاءالله، ص51</ref>. شارح نیز در این اثر، عرش و کرسی و قلم را «جسم عظیم نورانی» دانسته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص237-236</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۲۰:۵۰
| شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لقاني، عبد السلام بن ابراهيم (نويسنده)
ادلبي، محمد علي (مقدمهنويس) عبدالحميد، محمد محيي‌الدين (نويسنده) لقاني، ابراهيم بن ابراهيم (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | جوهره التوحيد. شرح
النظام الفريد بتحقيق جوهره التوحيد اتحاف المريد بجوهره التوحيد |
| ناشر | مکتبة دار الفلاح |
| مکان نشر | سوريه - حلب |
| سال نشر | مجلد1: 1411ق, |
| موضوع | اهل سنت - عقايد
لقاني، ابراهيم بن ابراهيم، - 1041ق. جوهره التوحيد - نقد و تفسير کلام اهل سنت - قرن 11ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 205/8 /ل7 ج9028 |
شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد، شرح عبدالسلام بن ابراهیم لقانی (متوفی 1078ق) بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام»، اثر والدش ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد از جمله مهم‌ترین آثار کلامی اهل سنت است که لقانی در آن اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است. در این کتاب همچنین اثری از محمد محیی‌الدین عبدالحمید (متوفی 1393ق) با عنوان «النظام الفريد بتحقيق جوهرة التوحيد» ارائه شده است. محمدعلی ادلبی و محمد محیی‌الدین عبدالحمید بر این اثر مقدمه نوشته‌اند.
ادلبی در مقدمه‌اش بر این اثر ادعا کرده که لقانی تمام این منظومه را در پاسخ به درخواست احمد عرب شرنوبی در یک شب نوشته است. سپس با اشاره به اینکه بر این اثر شروح مختصر، متوسط و مفصلی نوشته شده است، چگونگی نگارش إتحاف المريد و جایگاه آن در بین شروح را این‌گونه توضیح می‌دهد: عبدالسلام فرزند مصنف بر این منظومه شرح بسیار مختصری نوشت و آن را «إرشاد المريد» نامید و سپس در پاسخ به نیاز گروهی از طلاب، شرحی متوسط با نام «إتحاف المريد بجوهرة التوحيد» نوشت که کتاب حاضر است[۱]. وی همچنین در این مقدمه به‌ترتیب زمانی، شروح و حواشی‌ای را که بر جوهرة التوحيد نوشته شده، معرفی کرده است[۲].
در ادامه مباحث کتاب، خلاصه‌ای از شرح حال نویسنده و شارح جوهرة التوحيد به نقل از «خلاصة الأثر في أعيان القرن الحادي عشر» محمد بن فضل‌الله محبی و نیز خلاصه‌ای از شرح حال محمد محیی‌الدین عبدالحمید نویسنده النظام الفريد به نقل از الأعلام زرکلی ذکر شده است[۳].
محیی‌الدین عبدالحمید نیز در مقدمه‌اش تصریح کرده که از گذشته دور آرزو داشته که شرحی بر شرح عبدالسلام بنویسد، مقاصد او را توضیح دهد و دشواری کلام او را آسان کند. او تأکید می‌کند که ادعا ندارد که مطالب جدیدی را در این شرح می‌نویسد که کسی ننوشته، بلکه به علمای گذشته اقتدا کرده است. آنچه از مباحث صحیح در آن وجود دارد، از توفیق خداوند و آنچه که خطا در آن است از خود اوست[۴].
إتحاف المريد عبدالسلام لقانی، شرحی مزجی است؛ بدین صورت که الفاظ و عباراتی از جوهرة التوحيد که نیاز به توضیح داشته، با متن شارح ممزوج شده و تنها با پرانتز از عبارات شارح متمایز شده است. متن إتحاف المريد در بالای صفحات و شرح و تعلیقات محیی‌الدین عبدالحمید در ذیل صفحات با شماره ذکر شده است.
حشویه و اهل حدیث از اشاعره و اهل سـنت، ظاهر عبارات و تعبیرات آیاتـى مـانند الرحمن على العرش استوى (طـه: 5) و كان عـرشه على الماء (هود: 7) را بر همان معناى ظاهرى عـرش، یعـنى تخت حمل کرده‌اند و در نتیجه مـعتقد شـده‌اند که خـداوند داراى تخت عظیم مـادى اسـت که بر آن نشسته و عالم آفـرینش را اداره مـى‌کند و به تدبیر امور مى‌پردازد و در روز قیامت هم بر آن نشسته و هشت فرشته آن را حمل مى‌کنند؛ به‌نـحوى که هـمه آن را خواهند دید[۵]. شارح نیز در این اثر، عرش و کرسی و قلم را «جسم عظیم نورانی» دانسته است[۶].
فهرست تفصیلی مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بیات مختاری، ماشاءالله، «عرش الهی، واگرایی و هم‌گرایی آن با کرسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، الهیات و حقوق اسلامی (دانشگاه سیستان و بلوچستان)، بهار و تابستان 1385، شماره 3، صفحه 45 تا 78، به آدرس اینترنتی:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/299188