اللمعات النيرة في شرح تكملة التبصرة

اللمعات النیره فی شرح تکمله التبصره
پدیدآوران	آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (نويسنده)
ناشر	مطبعه الولايه
مکان نشر	بغداد - عراق
سال نشر	1331 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2

اللمعات النيرة في شرح تكملة التبصرة تألیف محمد كاظم بن حسين مشهور به آخوند خراسانى از فقهاى بزرگ شيعه در آغاز قرن چهاردهم هجرى قمرى و از علماى بزرگ حوزه علميه نجف اشرف. و متوفاى سال 1329 هجرى قمرى.

شيوه نگارش

اين كتاب شرحى است بر كتاب تبصرة المتعلمين علامه حلى.

اين كتاب به صورت شرح مزجى نوشته شده است. يعنى به صورتى كه شرح و متن با هم آميخته شده‌اند. آخوند خراسانى با دقت عميق خود كه در استفاده از الفاظ دارند در اين كتاب به شرح مباحث كتاب مى‌پردازند. و آن ژرف‌انديشى خود كه در كتاب ارزشمند كفاية الاصول معهود است را در شرح مباحث فقهى به كار برده‌اند.

مرحوم آخوند در اين كتاب تنها به شرح مباحث نپرداخته‌اند بلكه به صورتى اجتهادى بر تك تك مباحث استدلال فقهى آورده‌اند.

ارزش و اعتبار كتاب

با توجه به اينكه اين كتاب در آخر عمر آخوند خراسانى و در اوج شكوفايى علمى ايشان به رشته تحرير در آمده است يكى از بهترين منابع فقهى براى آگاهى از آخرين نظريات علمى ايشان در كتاب الطهارة و مقدمات كتاب الصلاة مى‌باشد.

انگيزه نگارش

آخوند خراسانى در مقدمه كتاب انگيزه خود را از نگارش اين كتاب اين گونه بيان مى‌فرمايد: «فسئلني بعض من لا يسعني إجابته بالرد، أن ألحق به تكملة توقف رسمه على الحد، و أضيفها إليه إضافة معنوية». «يعنى شخصيتى كه من نمى‌توانستم به او جواب رد دهم از من درخواست كرد تا شرحى بر كتاب تبصرة المتعلمين بنويسم و اضافاتى معنوى را بر آن بيفزايم».

تاريخ نگارش

ظاهرا اين كتاب آخرين كتابى است كه به قلم مبارک آخوند خراسانى به رشته تحرير درآمده است و علت ناتمام ماندن كتاب نيز وفات ايشان مى‌باشد. مرحوم آخوند خراسانى در آخر جلد اول كتاب و بعد از پايان كتاب الطهارة مى‌فرمايند: «تم بحمد الله تعالى في اليوم الثاني من شهر شوال المكرم سنة 1329 هجرية» يعنى نگارش اين كتاب به حمد خداوند متعال در روز دوم شوال سال 1329 هجرى قمرى به اتمام رسيد».

يعنى دو ماه و نيم قبل از وفات ايشان چرا كه تاريخ وفات ايشان 20

ذى حجه 1329 مى‌باشد. و به همين دليل ايشان فقط 40 صفحه از جلد دوم كتاب يعنى كتاب الصلاة را به رشته تحرير در مى‌آورند و كتاب ناتمام مى‌ماند.

آقا بزرگ تهرانى در كتاب ارزشمند خود الذريعة إلى تصانيف الشيعة ج 17 ص157 مى‌فرمايد: «قطرات من يراع بحر العلوم أو شذرات من عقدها المنظوم» رسائل فقهية الآخوند ملا محمد كاظم بن حسين مجموع الرسائل الست الفقهية، في الطهارة و الصلاة و الدماء و الوقف و الرضاع و مسائل شتى و اللمعات النيرة، الخارجة من قلم شيخنا المولى محمد كاظم الخراساني». يعنى كتاب قطره‌هايى از درياى علوم يا قطعه‌هايى از مرواريدهاى كنار هم چيده شده، رساله‌هاى فقهى آخوند ملا محمد كاظم فرزند حسين و مجموعه رساله‌هاى ششگانه فقهى ايشان است. اين رساله‌ها شامل كتاب طهارت، كتاب الصلاة، دماء ثلاثه، وقف، رضاع، مسائل گوناگون و اللمعات النيرة كه به قلم استاد ما مولى محمد كاظم خراسانى به رشته تحرير در آمده است.

مباحث كتاب

اين كتاب در دو جلد است. جلد اول شامل كتاب الطهاره كه در پنج باب و شش فصل آمده است و اما ابواب آن درباره مياه، وضوء، غسل، تيمم و نجاسات است و فصول آن كه در باب سوم و در مورد غسل است شامل جنابت، حيض، استحاضه، نفاس، غسل اموات و اغسال مسنونة مى‌باشد.

و جلد دوم كتاب نيز كه بسيار مختصر است شامل كتاب الصلوة است و فقط مقدمات صلاة در آن بحث شده است. جلد اول در 129 صفحه و جلد دوم در 40 صفحه آمده است.

نسخه چاپى

نسخه چاپى كه در اين برنامه از آن استفاده شده است، نسخه‌اى يك جلدى و در قطع وزيرى است. تاريخ چاپ آن سال 1331 هجرى قمرى است و ناشر آن چاپ خانه ولايت در بغداد مى‌باشد. لازم به ذكر است كه اين كتاب در ضمن كتاب «قطرات من يراع بحر العلوم أو شذرات من عقدها المنظوم» كه مجموعه آثار فقهى آخوند خراسانى است به چاپ رسيده است.

وابسته‌ها

آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین