إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد

إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد
پدیدآوران	مصلح، جواد (نويسنده) حبیبی، نجفقلی (گردآورنده)
عنوان‌های دیگر	الشواهد الربوبيه في المناهج السلوکيه. شرح
ناشر	موسسه پژوهشي حکمت و فلسفه ايران
مکان نشر	ايران - تهران
چاپ	1
شابک	‎964-8036-27-6
موضوع	صدرالدين شيرازي، محمد بن ابراهيم، ??? - ????ق. الشواهد الربوبيه في مناهج السلوکيه - نقد و تفسير فلسفه اسلامي - متون قديمي تا قرن 14 معاد نبوت
زبان	فارسی عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BBR‎‏ ‎‏1100‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏4‎‏م‎‏6

إيضاح المقاصد في حل معضلات كتاب الشواهد، شرح جواد مصلح (متوفی 1419ق)، بر کتاب «الشواهد الربوبية في المناهج السلوكية» اثر ملاصدراست که به اهتمام نجفقلی حبیبی تصحیح شده است. وی همچنین بر این اثر مقدمه نوشته است.

کتاب با ذکر شرح حال و آثار استاد جواد مصلح آغاز شده است. در بخشی از این مقدمه در رابطه با تعداد تعلیقه‎های کتاب چنین می‎خوانیم: تعداد تعلیقه‎ها، بر اساس نسخه اصل، 1606 فقره است که با توجه به اشتباهاتی که رخ داده و اعدادی به‎عنوان مکرر قید شده و مثلاً در یک مورد به اشتباه ده شماره از «1100 یک‎باره به 1110» اضافه محاسبه گردیده است، در نهایت پس از انجام اصلاحات، تعداد تعلیقه‎ها به 1599 فقره رسیده است.

شارح بیش از هر چیز ضمن توجه به تعلیقات حکیم سبزواری، به حل معضلات متن اهتمام داشته است؛ بااین‎حال در موارد متعددی نظر خود را نیز نسبت به اصل مسئله بیان کرده است. گاه نیز مفهوم عبارت ملاصدرا را بر اساس بیان حکیم سبزواری درست نیافته، ضمن نقل کلام حکیم سبزواری – که معمولاً به بزرگی از او یاد می‎کند - ‎فهم خود را از عبارت با تعابیر «أقول» یا «عندي» توضیح می‎دهد. گاه به اختلاف نسخ و اختلاف فهم ناشی از آن توجه کرده و نظر خود را با انتخاب نسخه درست بیان کرده است. در موارد متعددی با تبیین روابط اجزای عبارات متن و مشخص کردن موقعیت نحوی کلمات، مثل تعیین مبتدا و خبر و یا فعل و فاعل یا مرجع ضمیر، پیچیدگی متن را حل می‎کند. وی به برخی از رسائل خود بدون ذکر نام اشاره می‎کند.

فعالیت‎های مصحح در رابطه با تصحیح عبارت است از: «سجاوندی و اعمال قواعد نقطه‎گذاری؛ تصحیح غلط‎های تایپی (که از چشم استاد [جواد مصلح] پنهان مانده بود و البته فقط برخی از اختلافات در جای خود در پاورقی با نقل عبارت «نسخه اصل» مشخص شده است)؛ اصلاح املای بعضی از کلمات به شیوه جدید، مثلاً «حیوة» به‎صورت «حیاة»؛ کتابت همزه قطع «ا»، به‎صورت «أ» یا «إ»؛ اعراب‎گذاری کلمات در مواقع لزوم؛ رعایت قواعد تطبیق مذکر و مؤنث در اجزای فعل و فاعل که معمولاً کمتر مورد توجه قدمای عربی‎نویس ایرانی است (البته این اصلاح در تمام موارد صورت نگرفته است و اغلب در پاورقی به این اختلاف متن و نسخه اصل اشاره نشده است)؛ ذکر نام سوره و شماره آیه در پاورقی؛ جایگزینی سه نقطه برای علامت اختصاری «الخ». در برخی موارد نیز با مراجعه به تعلیقه حکیم سبزواری چاپ‎شده در آخر «الشواهد الربوبية»، تصحیح استاد سید جلال‎الدین آشتیانی، اغلاط متن تصحیح شده است. محل عبارات متن قبل از «قوله» با علامت «ص» برای صفحه و «س» برای سطر بر اساس دو تصحیح مشخص شده است که با علامت «/» از یکدیگر تفکیک شده است.

همچنین به‎لحاظ محدودیت وقت و ضرورت تسریع در آماده‎سازی متن، از تتبع برای یافتن و نقل مآخذ مطالب منقول در تعلیقه، مثل برخی احادیث و کلمات منقول از متقدمین، از جمله ابن سینا و فخر رازی و امثال آنان خودداری شده است؛ به‎علاوه شاید این قبیل دقت‎های علمی در مورد متون اصلی، نسبت به تعلیقات از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.

وابسته‌ها

الشواهد الربوبية في المناهج السلوكية