بحوث فقهية هامة

بحوث فقهیه‌هامه
پدیدآوران	مکارم شیرازی، ناصر (نويسنده)
ناشر	مدرسة الإمام علي بن أبي‌طالب(علیه‌السلام)
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1380 ش
چاپ	1
موضوع	اصول فقه شیعه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ب‎‏3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

بحوث فقهية هامة اثر آيت‌الله ناصر مكارم شيرازى در فقه و حاوى برخى از مباحث فقهى مورد نياز جامعه و مسائل مستحدثه فقهى متناسب با زمان حاضر است.

منابع مورد استفاده كتاب در پاورقى گنجانده شده است. نگارنده با هدف پاسخگويى به شبهات و سئوالاتى كه درباره برخى از موضوعات فقهى مطرح شده و با انگيزه بيان مسائل جديد فقهى، با رويكردى نو به آن مسائل پرداخته است.

ساختار

نگارنده به شيوه استدلالى و با استناد به ادله فقهى معتبر به كنگاش درباره موضوعات فقهى پرداخته است.

گزارش محتوا

اولين مبحث از مباحث فقهى عصر جديد مسأله قربانى كردن در ايام مناسك حج است كه نگارنده به برخى از شبهات در اين زمينه پاسخ داده است.

وى قربانى در حج را فقط مسأله خون ريختن نمى‌داند و شبهاتى را در اين باره پاسخ مى‌دهد و نحوه انجام قربانى در ايام حج و در خارج از منى را ارزيابى مى‌كند. همچنين به حرمت اسراف و تبذير در مسئله قربانى در حج و مصاديق اسراف و تبذير پرداخته و به برخى از استفتائات در اين زمينه پاسخ داده است. در ادامه به احكام مربوط به غنا (موسيقى حرام) پرداخته و ادله حرمت غنا، معنا و حقيقت غنا و اقسام آواز را بيان كرده است. در عين حال وى براى غنا استثناهايى مانند مراسم عروسى، اعياد، مراثى و قرائت قرآن قايل شده است.

حكم عبادت در مناطق قطبى مانند تشخيص قبله در اين منطقه و همچنين تشخيص اوقات نماز با توجه به ويژگى‌هاى شب و روز در اين مناطق عنوان بحث بعدى است كه نگارنده درباره آنها به برخى از سؤالات پاسخ گفته است.

مبحث بعدى جواز انشاء در عقود و ايقاعات به واسطه كتابت است كه در اين زمينه نگارنده ادله جواز را مطرح و همچنين ادله قائلين به عدم جواز را بررسى كرده و در اين زمينه ازدواج و طلاق را استثنا مى‌كند.

احكام مربوط به خمس در عصر غيبت امام عصر(ع) و مسائل مستحدثه مربوط به آن و در ادامه، فلسفه نصف بودن ديه زنان نسبت به مردان بيان شده و جايگاه ويژه زن در اسلام و احترام به حقوق وى بررسى مى‌گردد. نويسنده روايات وارده در اين زمينه را مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد. حجيت علم قاضى در حكم كردن و همچنين ضمان عاقله در قتل خطايى (غير عمد) و بررسى آراى فقهاى شيعه اماميه و روايات موجود در اين زمينه از مباحث بعدى كتاب است. نگارنده به ايرادات وارده در اين باره پاسخ گفته است.

وى در بخش بعد به صورت كلى به مسائل مستحدثه در فقه اسلامى اشاره كرده و برخى از مصاديق امور مستحدثه كه در آنها مسأله فقهى از عنوان اوليه خويش خارج شده و تبديل به عنوان ثانويه شده است را مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار مى‌دهد. كنترل جمعيت و مسأله سقط جنين و نقد و بررسى ادله قائلين و مخالفين اين مسأله، مسأله كالبد شكافى و احكام فقهى مربوط به تشريح، احكام مربوط به پيوند اعضا و جواز و حرمت شرعى آن، احكام مربوط به بانك‌ها اعم از سودهاى بانكى، احكام قرض الحسنه، احكام وام دادن و احكام پس‌انداز و حواله‌هاى بانكى از مباحث مستحدثه ديگرى است كه نگارنده به تشريح ابعاد فقهى آن مى‌پردازد.

در همين زمينه نگارنده به اثبات مالكيت دولت‌ها و حكومت‌ها در زمينه اموال دولتى مانند بانك‌ها اشاره كرده و تصدى دولت بر معاملات بانكى و اوراق مشاركت مالى (اوراق بهادار) را بررسى مى‌كند. حدود و اختيارات و صلاحيت‌هاى مختلف فقيه و اختياراتى كه ولى فقيه در زمينه‌هاى مختلف شرعى، اجتماعى، سياسى، اقامه حدود، امر به معروف و نهى از منكر، امور حسبه و ساير امور حكومتى دارد مورد شرح و بررسى قرار گرفته و از منظرى عقلى و نقلى به اثبات مسأله ولايت فقيه در عصر غيبت پرداخته شده است.

برخى از رواياتى كه نگارنده به آنها در زمينه ضرورت امر ولايت فقيه اشاره مى‌نمايد رواياتى است كه براى فقيه در عصر غيبت همان منصب رسول خدا(ص) را قايل شده‌اند.

مسأله نصب ولى فقيه توسط امام و يا مسأله انتخاب ولى فقيه توسط مردم، ماهيت بيعت مردم با ولى فقيه و حدود نفوذ و اختيارات ولى فقيه در امور حكومت و مسائل شرعى، بحثى حول عناوين ثانويه فقهى، تحليلى از ولايت مطلقه فقيه، بررسى صلاحيت‌هاى ولى فقيه و شرايط آن در آيات و روايات، ولايت داشتن فقيه بر اموال و نفوس مردم و محدوده اين ولايت، اختيارات ولى فقيه در مورد انفال از منظرى روايى از ديگر بحث‌هاى مهم فقهى است كه نگارنده به شرح و بررسى آنها پرداخته است.