یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان(عج)

یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان(عج)
پدیدآوران	رجالی تهرانی، علیرضا (نويسنده)
ناشر	نبوغ
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1387 ش
چاپ	17
شابک	‎964-6167-09-8
موضوع	محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - پرسش‏ها و پاسخ‏ها مهدویت - پرسشها و پاسخها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏224‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏ر‎‏3‎‏ی‎‏8*

يك‌صد پرسش و پاسخ پيرامون امام زمان(عج) اثر عليرضا رجالى تهرانى، مجموعه سؤالاتى در زمينه زندگى، شخصيت امام زمان(عج) و شرايط زمان غيبت، به همراه جواب‌هاى مناسب است كه به زبان فارسى و در سال 1374ش نوشته شده است.

انگيزه نويسنده، در نگارش كتاب به صورت پرسش و پاسخ، تسريع در انتقال مطالب به ذهن خواننده بوده است. آن‌چه به اين كتاب ويژگى بخشيده، بيان مطالب در قالب نو و در خور فهم عموم مردم به ويژه جوانان است.

ساختار

كتاب مشتمل بر يك مقدمه و هشت فصل است. مؤلف در مقدمه به ويژگى كتاب پرداخته و در ذيل عناوين فصول نيز مطالب مرتبط به صورت پرسش و پاسخ ارائه گرديده است.

برخى از سرفصل‌هاى مهم كتاب چنين است: مهدويت در قرآن و روايات، مهدى(عج) در شرايع ديگر، مهدى(عج) در عصر غيبت، شرايط و علائم ظهور، مسئله رجعت.

گزارش محتوا

در فصل اول كتاب مهدويت در قرآن، روايات و اديان ديگر مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده اعتقاد به مهدى موعود(عج) را از موضوعات مشتركى مى‌داند كه در تمام اديان و مذاهب مختلف جهان، اعم از زرتشت، يهوديت، مسيحيت و اسلام مطرح بوده و هست؛ بدين معنى كه در آخرالزمان مصلحى ظهور خواهد كرد و به جنايت‌ها، خيانت‌ها و تبعيض‌هاى بشر خاتمه خواهد داد.

وى معتقد است كه آيات بسيارى پيرامون حكومت جهانى امام عصر(عج) وجود دارد كه بزرگان دين در كتاب‌هاى معتبر آن‌ها را نقل كرده‌اند، از جمله «علامه مجلسى» در بحارالنوار بابى را به ذكر آياتى كه به قيام امام زمان(عج) تأويل شده، اختصاص داده است.

از ناحيه پيامبر(ص) و امامان(ع) نيز روايات بسيارى با سندهاى معتبر راجع به وجود حضرت مهدى(عج) و ظهور ايشان وارد شده است.

وى همچنين تأكيد مى‌كند كه گرچه عقيده به وجود «مهدى موعود(عج)» در بين شيعه اماميه، نمود بيشترى دارد و روايات وارده در اين موضوع بالغ بر يك هزار حديث مى‌باشد، اما بعضى از پژوهشگران، تعداد رواياتى را كه از طريق اهل سنت در اين زمينه وارد شده، به دويست حديث تخمين زده‌اند.

ايشان معتقد است از جمله مسائلى كه ثابت مى‌كند موضوع مهدويت از موضوعات مسلم مسلمانان بوده، اين است كه عده‌اى خود را به عنوان مهدى(عج) معرفى كرده‌اند. وى احتمال مى‌دهد نخستين كسى كه اين نام بر او نهاده شد، محمد بن حنفيه مى‌باشد كه هرچند خود راضى به اين كار نبود، امّا فرقه كيسانيه، اعتقاد داشتند او مهدى(عج) است.

در فصل دوم، پس از بيان تاريخچه مختصرى از زندگانى حضرت مهدى(عج) و نحوه تولد ايشان، دلايل متولد شدن آن حضرت مورد بررسى قرار گرفته است.

نويسنده معتقد است كه چهار امر زير باعث گرديد تا آن حضرت با وجود دشمنان زيادى كه داشت، روز شهادت پدر، خود را نمايان كند:

1. امام بايد بر جنازه امام نمازگزارد.
2. جلوگيرى از اينكه كسى از جانب خليفه بر امام يازدهم(ع) نماز بخواند.
3. جلوگيرى از انحراف داخلى در جريان امامت.
4. تثبيت امامت حقه و ولايت اسلامیه.

چگونه امام زمان(عج) در سن پنج سالگى آمادگى كامل رهبرى را يافت؟ چرا ايشان از فرزندان امام حسين(ع) است نه امام حسن(ع)؟ چه معجزات و كراماتى از آن حضرت صادر شده؟ از جمله سؤالاتى است كه در اين فصل پاسخ داده شده است.

در فصل سوم، مسائل مربوط به غيبت آن حضرت مطرح شده است. به باور نويسنده، غيبت حضرت مهدى(عج)، يك واقعيت مسلم است كه از قبل از وقوع، توسط پيامبر(ص) و ائمه(ع) پيش‌بينى شده بود.

نقش غيبت صغرى در غيبت كبرى، علت غيبت، دليل منحصر شدن عدد ائمه(ع)، موانع تولد امام زمان(عج) در آخرالزمان، فوايد امام غائب، نائبان خاص و مدعيان نيابت، داستان جزيره خضراء از جمله مسائلى است كه در اين فصل مورد بحث قرار گرفته است.

فصل چهارم، اختصاص به بررسى شرايط و علائم ظهور از جمله خروج سفيانى، قتل نفس زكيه، سيد حسنى، خراسانى و يمانى دارد.

نويسنده پس از تعريف «بداء» و بيان مراد از آن در علائم حتمى الوقوع ظهور، به سه مسئله زير اشاره كرده و بداء در نشانه‌هاى ظهور را از نوع اول، بداء در نشانه‌هاى حتمى را از نوع دوم و در قيام قائم(ع) را از نوع سوم دانسته است؛ سه مسئله مذكور عبارت است از:

1. ممكن است پيش‌گويى از تحقق مقتضى حوادث باشد بدون اين‌كه به شرايط و موانع آن توجه شده باشد.
2. نشانه‌هايى كه پيشگويى از تحقق علت تامه و نبود موانع است.
3. نشانه‌هايى كه پيشگويى از امر حتمى الوقوع مى‌باشد و دخالت پروردگار در تغيير آنها، با صفات او منافات دارد.

در فصل پنجم، سؤالاتى پاسخ داده شده است كه مربوط به نحوه ظهور، اوضاع و شرايط جهان پس از آن مى‌باشند؛ از جمله اين‌كه امام زمان(عج) از كجا ظهور مى‌كند؟ هنگام ظهور، صيحه آسمانى چگونه شنيده مى‌شود؟ صورت و سيرت آن حضرت چگونه بوده و با چه خصوصياتى ظهور مى‌كند؟ اولين بيعت كننده كيست؟ حضور و نقش ايرانيان در عصر ظهور چگونه است؟ تصوير كلى جهان در دولت مهدوى چگونه است.

فصل ششم به بيان و بررسى تكاليف و وظايف شيعيان در عصر غيبت اختصاص دارد كه در ضمن آن، مفهوم حقيقى انتظار، فضيلت انتظار فرج و فوايد و آثار انتظار تشريح شده است.

نويسنده اين اعتقاد كه وظيفه شيعه در دوران غيبت، صرف انتظار بدون مسئوليت باشد را توهمى بى‌جا از سوى دشمنان شيعه دانسته و بر اين باور است كه علت آن، عدم درك حقيقت از سوى ايشان مى‌باشد؛ چرا كه وقتى ما كلمه انتظار را در معناى واقعى‌اش يكى از لوازم اعتقاد به امام بدانيم، با اين‌گونه توهمات منافات داشته و با حقيقت اعتقاد اسلامى كه عقيده به امامت را جزء مهمى از اجزاى خود مى‌داند، در تضاد خواهد بود.

مسائل مربوط به «رجعت»، در فصل هفتم مورد بررسى قرار گرفته است. رجعت در لغت به معنى بازگشت است و در اصطلاح به معناى بازگشت گروهى از مؤمنان خاص و عده‌اى از منافقان فاجر پيش از قيامت به اين جهان است كه اين اعتقاد، يكى از عقايد مسلم و ترديدناپذيز شيعه بوده كه بر اساس آيات و روايات، استوار مى‌باشد.

آيا رجعت اختيارى است؟ آيا اين امر پس از ظهور، با تكليف سازگار است؟ چه كسانى رجعت مى‌كنند؟ آيه‌اى از قرآن، رجوع مرده به دنيا را ممتنع دانسته، آيا اين آيه با مسأله رجعت سازگارى دارد؟، از جمله پرسش‌هايى است كه در اين فصل پاسخ داده شده است.

فصل هشتم به بيان تاريخچه مسجد مقدس جمكران، كيفيت نماز در آن و كراماتى كه در اين مكان ديده شده اختصاص دارد.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها، بيشتر به ذكر منابع و درج متن عربى آيات و رواياتى كه ترجمه فارسى آن‌ها در متن آورده شده، اختصاص يافته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. «امام مهدى(عج) در آينه قلم، كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج2، ص1032.