آثاری، شعبان بن محمد

آثاری، شعبان بن محمد

نام	آثاری، شعبان بن محمد
نام‌های دیگر	آث‍اری‌، زی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ ش‍ع‍ب‍ان‌ آث‍اری‌، اب‍وس‍ع‍ی‍د ش‍ع‍ب‍ان قرشی، شعبان بن محمد
نام پدر	محمد
متولد	765ق
محل تولد	قاهره مصر
رحلت	828ق
اساتید
برخی آثار	لامیة في النحو
کد مؤلف	AUTHORCODE7860AUTHORCODE

زين‌الدين (يا شرف‌الدين) شعبان بن محمد آثارى (765-828ق)، شاعر و اديب شافعى است.

ولادت

وى در 765ق1364/م، در قاهره زاده شد و اجداد او از موصل و ظاهراً غير مسلمان بودند. جدش داوود نخستين كس از خاندان او بود كه به اسلام گرويد.

وى كه گويى از اين سابقه ناخرسند بود، پس از اقامت در مكه، خويشتن را آثارى (منسوب به آثار نبوت در آن شهر) خواند. بااين‌حال، وى بدخوى، هجاگوى و هرزه‌سرا بود. در آغاز به منشى‌گرى پرداخت، سپس نقيب‌الحكم قاهره گرديد و در 800ق1398/م، به سبب درگيرى‌هاى مالى از كار معزول شد و باز بر سر كار آمد، اما چون به زشت‌كارى‌هاى فراوان متهم شد، ناچار به حجاز گريخت (807ق1404/م) و از آنجا به يمن رفت و براى بزرگان آنجا مديحه و سپس هجويه سرود و به هند تبعيد شد.

مردم هند هم پس از چند سال، از زخم زبان او دلگير شدند و به يمن راندندش. از آنجا نيز پس از چندى اخراج شد و ناچار مجاور مكه گرديد و 10 سال در آنجا اقامت گزيد. در 820ق1417/م در شام و سال بعد در قاهره بود.

چند بار ديگر به شام سفر كرد تا عاقبت در 838ق1425/م، در قاهره درگذشت.

وى جهان‌دوست و به شعر خود مغرور بود. به فقر تظاهر مى‌كرد، اما هنگام مرگ 5000 دينار از او باقى ماند. شعرش (مدح، هجا، مُجون، شعر تعليمى و مذهبى) متوسط، بلكه فروپايه است. خود مدعى است كه بيش از 30 کتاب تأليف كرده است. از اين ميان حدود 10 کتاب به‌صورت خطى در کتابخانه‌هاى جهان موجود است كه 5 نسخه از آنها ارجوزه‌هايى تعليمى (به‌خصوص در نحو و عروض) است. علاوه بر اين، سخاوى کتاب‌هاى زير را نيز در ضمن آثار او آورده است:

1. عنان العربية (ارجوزه در عروض)؛
2. لسان العرب في علوم الأدب؛
3. مجموعه اشعار در نبويات به نام المنهل العذب؛
4. الرد على من تجاوز الحد.

لامیة في النحو، يكى از منظومه‌هاى تعليمى وى است.

منابع مقاله

برگرفته از: آذرنوش، آذرتاش، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377.

وابسته‌ها

لامیة في النحو