المدخل الی الشريعة الاسلامية

الـمدخل الی الشریعه الاسلامیه
پدیدآوران	کاشف‌الغطاء، عباس (نويسنده)
ناشر	مطبعة النجف
مکان نشر	نجف اشرف - عراق
سال نشر	1429 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1

المدخل إلى الشريعة الإسلامية تأليف جناب استاد آقاى شيخ عباس كاشف الغطا است كه در آن حاصل مناظرات وى با عده‌اى از طلبه‌هاى دانش‌كده فقه و حقوق نجف اشرف در مورد خصوصيات احكام شريعت اسلامى بيان شده است.

انگيزه تأليف

هدف از نگارش، ارائه كلياتى از فقه، اصول فقه و تاريخ فقه و اصطلاحات فقهى است.

ساختار

نگارنده با استفاده از آيات قرآن و روايات معصومان(عليهم‌السلام) منابع فقه شيعه اماميه و مذاهب اربعه فقهى اهل سنت را بررسى نموده و آنها را با هم مقايسه و ادوار مختلف فقه از زمان صدر اسلام تا زمان معاصر را تشريح كرده است.

گزارش محتوا

در ابتدا به اهميت و ضرورت وضع قوانين الهى و بشرى براى كنترل جامعه اشاره و فلسفه تشريع اديان الهى و فرق قوانين دينى و بشرى بيان شده است. آن‌گاه با اذعان به وجود اختلاف در شرايع آسمانى به نحوه تصديق شرايع آسمانى نسبت به هم پرداخته است.

در ادامه تعريفى لغوى و اصطلاحى از شريعت ارائه شده و تعريف دين و شريعت در فقه و قرآن و فرق بين تشريع، اجتهاد و تفقه بيان گرديده است. سپس تعريفى از فقه در لغت و اصطلاح بيان شده و موضوع علم فقه و هدف از اين علم و اقسام آن ذكر گرديده است. ثابت و متغير در احكام شرعى، اقسام احكام شرعى، فرق بين فتوى، حكم و روايت، روش تحصيل و تدريس فقه در حوزه‌هاى علميه، انواع تأليفات و متون فقهى، اقسام فقها، وجه ترتيب ابواب فقه از ديگر مباحث فصل اول است. در فصل دوم مذاهب فقه اسلامى معرفى شده و كتاب‌هاى مهم و روايى شيعه اماميه و عقيده آنان نسبت به علم ائمه عليهم‌السلام و زعامت دينى ايشان و روش فقهاى اماميه در كشف معارف و احكام فقهى در عصر غيبت بررسى گرديده است. آن‌گاه مذاهب چهارگانه فقهى اهل سنت ما يعنى مذهب حنفى، شافعى، حنبلى و مالكى و روش استنباط احكام شرعى در هر يك از اين مكاتب فقهى شرح داده شده و مهم‌ترين مصنفات در فقه اين گروه‌هاى فقهى معرفى گرديده است.

در فصل سوم تاريخ فقه اسلامى و ادوار تشريع از عصر پيامبر اكرم(ص)، عهد امامت و خلافت عهد كاظمين و امام‌هاى پس از ايشان بررسى شده و مشخصات هر يك از اين ادوار فقهى بيان گرديده است.

در ادامه به بحث درباره اوضاع فقه و فقاهت در عصر غيبت صغرى و تدوين جوامع فقهى در اين عصر و پس از آن يعنى در ابتداى غيبت كبرى مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

در همين زمينه نگارنده به تأسيس مكاتب مختلف فقهى و مدارس و حوزه‌هاى علميه شيعه در بغداد، نجف اشرف، حلب، حله، شام و كربلا اشاره كرده و تطورات مختلف فقه در اين بلاد را مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد.

در فصل چهارم اقسام حكم شرعى و عناصر تشكيل دهنده آن، تعريف حكم واقعى و ظاهرى، حكم عقلى، حكم تكليفى و وضعى، حكم شرعى، اقسام وجوب، حكم ندبى و كراهتى، حكم اباحه و اوصاف هر يك از اين احكام بيان شده است.

شرايط عام تكليف مانند عقل و بلوغ، علم به حكم شرعى، اسلام و ايمان، عدم وجود حرج و اضطرار، ادله اجتهادى مانند كتاب، سنت، عقل و اجماع، اقسام خبر، حجيت اخبار، حجيت اجماع و دليل عقلى، بررسى حجيت ادله فقاهتى مانند استصحاب، احتياط، برائت و تخيير و ادله عقلى و نقلى آنها، خصوصيات شريعت اسلامى و بيان برخى از شبهات وارده به اين شريعت از مباحث پايانى كتاب مى‌باشد. فهرستى از عناوين و منابع و مستندات و مصادر كتاب نيز در آخر آمده است.