الأمالي مع كتابی ذيل الأمالي و النوادر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' {{جعبه اطلاعات کتاب' به '{{جعبه اطلاعات کتاب') |
جز (جایگزینی متن - '| پس از = | پیش از = ' به '| پس از = | پیش از =') |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از =}} | ||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|امالی (ابهام‌زدایی)}}'''كتاب الامالى مع كتابى ذيل الامالى و النوادر'''، به زبان عربى، هر سه، تأليف [[قالی، اسماعیل بن قاسم|ابوعلى، اسماعيل بن قاسم بن عيذون قالى]]، مشهور به ابوعلى قالى (288 - 356ق)، در موضوعات مختلف تفسير، حديث، لغت، تاريخ و... است. | {{کاربردهای دیگر|امالی (ابهام‌زدایی)}}'''كتاب الامالى مع كتابى ذيل الامالى و النوادر'''، به زبان عربى، هر سه، تأليف [[قالی، اسماعیل بن قاسم|ابوعلى، اسماعيل بن قاسم بن عيذون قالى]]، مشهور به ابوعلى قالى (288 - 356ق)، در موضوعات مختلف تفسير، حديث، لغت، تاريخ و... است. | ||
نسخهٔ ۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۵۰
| الأمالی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هلل، صلاح بن فتحی (محقق)
جلیمی، سید بن عباس (محقق) قالی، اسماعیل بن قاسم (نويسنده) بکری، عبدالله بن عبدالعزیز (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | "النوادر"
"ذیل الامالی" "الـتنبیه مع اوهام ابی‌علی فی امالیه" |
| ناشر | مؤسسة الکتب الثقافیة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1422 ق یا 2001 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اهل سنت
ادبیات عربی - قرن 4ق. - مجموعهها قالی، اسماعیل بن قاسم، ۲۸۸ - 356ق. الامالی - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 3974 /الف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الامالى مع كتابى ذيل الامالى و النوادر، به زبان عربى، هر سه، تأليف ابوعلى، اسماعيل بن قاسم بن عيذون قالى، مشهور به ابوعلى قالى (288 - 356ق)، در موضوعات مختلف تفسير، حديث، لغت، تاريخ و... است.
به دنبال اين هر سه نوشتار كه در يك جلد گرد آمده، كتاب «التنبيه على اوهام القالى في اماليه»، نوشته ابوعبيد عبدالله بن عبدالعزيز بن محمد بكرى گنجانده شده است.
ابوعلى قالى، به دعوت حاكم اموّى اندلس در سال 328ق، به نزد او رفت و در آن‌جا به تعليم و تأليف پرداخت. او، در مقدمه‌ى اثر آورده كه امالى را در همين دوره، در قرطبه، روزهاى پنج‌شنبه هر هفته، در مسجد جامع «زهرا مباركه»، از حفظ بر شاگردانش املاء مى‌كرده است.
ساختار
چند صفحه اول(7 صفحه)، توسط آقايان صلاح بن فتحى هلل و سيد بن عباس جليمى كه محققين اثر هستند، نگارش يافته است، سپس متن اصلى امالى كه از دو جزء تشكيل يافته است.[۱]و بعد ذيل امالى.[۲]و سپس كتاب نوادر.[۳]قرار گرفته است و در آخر، متن كتاب «التنبيه على اوهام القالى في اماليه» از ابوعبيد بكرى ذكر شده است.[۴]
هيچ‌كدام از نوشته‌هاى ياد شده داراى باب‌بندى و فصل‌بندى خاصى نمى‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، محققين، اول، از اهميت كتب امالى و نوادر نزد علماء، ازجمله آنچه ياقوت حموى در «معجم الادباء» آورده، سخن مى‌گويند و به اين سخن ابن خلدون استشهاد مى‌نمايند: «اصول متن ادب و اركان آن، در چهار ديوان است؛ «ادب الكاتب» ابن قتيبة، «الكامل» مبرد، «البيان و التبيين» جاحظ و «نوادر» ابوعلى قالى و بقيه از اينها تبعيت نموده و فروع اين آثار شمرده مى‌شوند.» و دوم، شرح حال و اثر مؤلف را به‌طور مختصر بيان مى‌كنند و در قسمت بعدى، به معرفى كتاب امالى مى‌پردازند و خاطرنشان مى‌كنند كه ابوعلى قالى در اين اثر، همان راه علماى سلف را ادامه داده و اين نوع از امالى، مجموعه‌اى نامنظم از روايات گوناگون دينى و ادبى است و بيشتر به جنبه‌هاى لغوى عنايت دارد و اساس كار مؤلفين آنها، شرح و توضيح واژگان ناآشنا و دشوار است و در ادامه، در مورد اهميت اين اثر مى‌گويند: اين اثر، مجموعه‌اى عظيم از شرح آيات قرآن كريم و احاديث نبوى، اخبار و لطايف ادبى، گزيده‌هاى شعرى و امثال و حكم همراه با شرح مواد و توضيح لغوى است.
قسمت بعدى مقدمه محققين، به معرفى اثر ابوعبيد بكرى پرداخته است و در آخر، محققين، از ويژگى‌هاى اين طبع و روش خود صحبت مى‌كنند.
نخستين بخش‌هاى اين اثر، چند آيه قرآن است كه در آنها، لغاتى دشوار به كار رفته و حتى قرائت آنها نيز به اختلاف ذكر شده است، از جمله آيه«ما نَنسخ مِن آيةٍ او نُنسها».[۵]است. مؤلف، ضمن بيان معناى كلمه «نساء»، به موضوع «نسىء» نيز كه سنتى جديد در ميان مردم حجاز براى اصلاح تقويم قمرى يا جابه‌جا كردن ماه‌هاى حرام بوده، اشاره كرده است.
مؤلف، در مجموعه‌ى اين اثر بيش از هفتاد آيه را مطرح مى‌كند؛ از جمله آيات«و اذ قَتلتُم نفساً فادارئتُم فيها».[۶]، «اذ تحسونهم باذنه».[۷]، «انّ الله كان على كل شىء حسيباً».[۸]، «و هو شديد المحال».[۹]، «و اذا السماء كشطت».[۱۰]و... و به همين روش، به شرح لغات يا نكات لغوى و ادبى آنها مى‌پردازد.
سپس به بررسى چند حديث نبوى پرداخته است، مانند كلام منقول از پيامبر(ص) در وصف ابر (سحابه) كه در جمع اصحاب خود گفتند و آنها از فصاحت رسول خدا به شگفت آمدند. قالى، واژه‌هاى اين حديث را به تفصيل شرح داده. وى، به شرح لغات و نكات بيش از 50 حديث، با همين روش، پرداخته است.
و بر همين سياق، به نقل كلمات قصار، اشعار و امثال و خطبه‌ها، همراه با شرح واژه‌هاى آنها پرداخته است، مانند گفتار ضرار درباره‌ى حضرت اميرالمؤمنين(ع) درحضور معاويه، برخى كلمات قصار و مواعظ بليغ اميرمؤمنان(ع) و ديگر مشاهير عرب و غير عرب و قصايد و اشعار دشوار، مانند قصيده ابى صفوان اسدى و شرح آن و...
وضعيّت كتاب
در مورد اثر فوق، يك نسخه خوب و دقيق يافت شده بود كه در مصر يك هيئت از ادباى آن ديار، آن را تصحيح و با نسخ ديگر مقابله نمودند و مقدمه و حاشيه‌هايى در رابطه با شرح بعضى از كلمات دشوار و غريب و مشخص نمودن گويندگان ابيات، بر آن افزودند و اختلافات بين نسخ كتاب را هم بازگو نمودند. اين نسخه را محقق اثر، انتخاب كرده و تمام حواشى چاپ مصر را در پاورقى با رمز «ط» آورده و ثبت نموده است.
يكى از ويژگى‌هاى اين اثر كه توسط محققين صورت گرفته اين است كه براى هر فقره از كتاب عنوان خاصى انتخاب و ميان «[]» قرار داده شده و براى هر فقره عدد خاصى درج گرديده است كه «امالى» از شماره 1 تا 1728، «ذيل الامالى» از شماره 1 تا 347 و «نوادر» از شماره 1 تا 111 مى‌باشد.
در پايان كتاب، فهرست‌هاى زير ذكر شده است:
- فهرست آيات قرآنى؛
- فهرست احاديث نبوى؛
- فهرست قافيه‌هاى شعرى؛
- فهرست جزء اول از كتاب امالى؛
- فهرست جزء دوم از كتاب امالى؛
- فهرست موضوعات «ذيل الامالى»؛
- فهرست موضوعات «النوادر».