إجماعات فقهاء الإمامية، إجماعات الفقهاء المتقدمين

إجماعات فقهاء الإمامیة: إجماعات الفقهاء المتقدمین

نام کتاب	إجماعات فقهاء الإمامیة: إجماعات الفقهاء المتقدمین
نام های دیگر کتاب	اجماعات الفقهاء المتقدمین
پدیدآورندگان	موسوی روضاتی، احمد (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏161‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏الف‎‏3
موضوع	اجماع (اصول فقه) مجتهدان و علما - نظریه‏ها
ناشر	مؤسسة الأعلمي للمطبوعات
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1432 هـ.ق
کد اتوماسیون	19239

معرفى اجمالى

«إجماعات فقهاء الإمامية: إجماعات الفقهاء المتقدمين»، اثر سيد احمد موسوى روضاتى، تحقيقى است پيرامون اجماع فقهاى متقدم شيعه، از شيخ مفيد تا ابن ادريس حلى كه به زبان عربى و در سال 1432ق، نوشته شده است.

نويسنده بر اين باور است كه بايد علوم حوزوى خصوصا در بخش ادله مربوط به كتاب و سنت، به‌طور علمى طبقه‌بندى شود تا از اتلاف وقت و سرمايه‌هاى علمى جلوگيرى شود. تأليف كتاب حاضر نيز به همين انگيزه انجام شده است (پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه).

ساختار

كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در هفت جلد، تنظيم شده است.

اثر حاضر از نظر تاريخى، شامل اجماعات فقهاى اماميه از آغاز غيبت تا قرن هشتم هجرى مى‌شود (ر.ك: همان).

پنج جلد اول، اصل كتاب محسوب مى‌شود كه شامل دعاوى اجماع و شهرت در آراى فقهاى متقدمين در ابواب مختلف فقه مى‌باشد (ر.ك: همان).

در جلد اول، اجماعات شيخ مفيد و سيد مرتضى آمده است و در جلد دوم و سوم، اجماعات شيخ طوسى ذكر شده و در جلد چهارم، اجماعات ابن زهره حلبى، قاضى ابن براج و ابن حمزه طوسى آمده و در جلد پنجم، اجماعات ابن ادريس حلى و ابومجد حلبى ذكر گرديده است (ر.ك: همان).

جلد ششم در حقيقت كليدواژه اين مجموعه محسوب مى‌گردد؛ زيرا در اين جلد، مسائل اجماعى فقهاى مذكور، به‌صورت موضوعى، طبق ابواب فقهى تنظيم شده و در تنظيم آن، رعايت تقسيمات متقدمين و معاصرين شده است، بلكه ابواب جديد مثل: يك باب در مسائل عبيد و يك باب در مسائل كفار و اهل كتاب و يك باب در مسائل اجماعات علماى اهل سنت قرار داده شده كه باب اخير، به‌خاطر اهميت آن، مى‌تواند به‌عنوان يك كتاب مستقل معرفى گردد (همان).

مى‌توان گفت كه جلد آخر، در واقع، قسمت نظرى اين مجموعه مى‌باشد و در آن بحوث اصل اجماع طبق نظر فقهاى شيعه از متقدمين و متأخرين در آن جمع‌آورى و تنظيم گرديده است (ر.ك: همان).

گزارش محتوا

از آنجايى كه از لحظه اول شروع به كار، انگيزه نويسنده، تدوين يك منبع بوده است، لذا با مطالعه آن، مى‌توان به اين نكته دست يافت كه گزينشى بودن موضوعات در اين كتاب مفهومى نداشته و شامل كليه كتب فقهى معتبر و مستند فقهاى متقدمين شيعه از شيخ مفيد تا ابن ادريس حلى مى‌شود كه صفحه‌به‌صفحه و سطربه‌سطر، مورد بررسى نويسنده قرار گرفته و با مراجعه به اين كتاب، رعايت اين موضوع محسوس مى‌باشد (ر.ك: همان).

نويسنده، معتقد است ما در ساير ادله، اعم از كتاب و سنت داراى منابع اصيلى، نظير تفاسير مختلف و كتب اربعه و غيره هستيم و در موضوع عقل، مباحث و قواعد آن در كتب اصول مطرح شده است، اما در موضوع اثر حاضر، جاى يك مجموعه، خالى به نظر مى‌رسيده است. وى معتقد است جمع‌آورى اجماعات فقهاى شيعه، در حقيقت در امتداد سنت مى‌باشد؛ زيرا منشأ بسيارى از اين اجماعات، رواياتى بوده كه در اختيار سلف صالح ما قرار داشته و به هر دليل به ما نرسيده است (ر.ك: همان).

نويسنده در اين كتاب، هيچ‌گونه اظهار نظرى ننموده و مسئله كاشفيت اين اجماعات از قول معصوم(ع) و يا عدم كاشفيت آن را كه يك مسئله اصولى و اختلافى مى‌باشد، به خود اهل فتوى محول نموده است؛ زيرا معتقد است اين مسئله ربطى به جمع‌آورى اجماعات ندارد؛ همان‌طوركه عدم حجيت خبر واحد كه در مراحل اول فقه شيعه رايج بوده، مانع از تأليف كتب حديث نشده است (ر.ك: همان).

در پايان، اشاره به اين نكته ضرورى است كه بخش دوم اين مجموعه، در خصوص «اجماعات متأخرين فقهاى اماميه» در مراحل تحقيق است، ولى چون ملاك حجيت اجماع، كه كشف قول معصوم(ع) است در اجماعات متأخرين، كمتر تحصيل مى‌شود، هدف از تأليف اجماعات متأخرين با اجماعات متقدمين در اثر حاضر، متفاوت است كه به آثار و فوايد اجماعات متأخرين كه اهل فن نيز به آن توجه دارند، در مقدمه كتاب، اشاره شده است. اين قسمت هم مراحل تكميل تحقيقات را طى مى‌كند (ر.ك: همان).

وضعيت كتاب

تبويب موضوعى عناوين اجماعات و فهرست ابواب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.

در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، به توضيح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.

2. پايگاه اطلاع‌رسانى حوزه، به آدرس اينترنتى:

http://www.hawzah.net/fa/news/newsview/88771 .

پیوندها

مطالعه کتاب إجماعات فقهاء الإمامیة: إجماعات الفقهاء المتقدمین در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور