اخلاق ایزدی

اخلاق ایزدی

نام کتاب	اخلاق ایزدی
نام‌های دیگر کتاب	بیست گفتار اخلاقی - عرفانی
پدیدآورندگان	خزائلی، محمدعلی (تهيه و تدوين) ایزدی، عباس (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏10‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏9‎‏خ‎‏4
موضوع	اخلاق اسلامی - مقاله‌‏ها و خطابه‌‏ها ایزدی، عباس، 1301 - 1371 - وعظ عرفان - مقاله‌ها و خطابه‌ها وعظ
ناشر	اجر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1384 ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE16677AUTOMATIONCODE

اخلاق ايزدى، بيست گفتار اخلاقى - عرفانى، اثر شيخ عباس ايزدى (1371 - 1301ش)، به زبان فارسى و در موضوع اخلاق است.

ساختار

کتاب، مشتمل بر يك مقدمه و متن است. متن کتاب، بدون هيچ باب‌بندى و فصل‌بندى در بيست گفتار بيان شده است.

کتاب، حاصل سلسله درس‌هاى اخلاقى و عرفانى مؤلف است كه در سال‌هاى (61 - 60ش)، در جمع علما و دانشجويان ايراد گرديده است و توسط جناب محمدعلى خزائلى تهيه، تدوين و تنظيم شده است.

مطالب کتاب، به آيات قرآن و روايات شريف مزين شده است. مؤلف، آيات و روايات را به‌صورت كامل بيان نموده، ترجمه كرده و سپس شرح داده است. همچنين در بيان مباحث، از اشعار و حكايات عبرت‌آموز بهره برده است.

گزارش محتوا

مقدمه کتاب، نگاهى گذرا و بسيار كوتاه به زندگى و شخصيت علمى مؤلف دارد كه توسط آقاى خزائلى بيان شده است.

کتاب، حاوى بيست گفتار پيرامون مباحث اخلاقى و عرفانى است. در ابتداى کتاب، حديثى از امام صادق(ع) خطاب به مفضل بن عمر بيان شده كه با موضوع کتاب مناسبت دارد. اين حديث شريف، به اين شرح است:

«دانش خود را به نگارش درآور و ميان برادرانت بگستران و چون مرگت فرارسد، نوشته‌هاى خود را به ارث بگذار، زيرا روزگارى پرآشوب بر مردم مى‌آيد كه (براى نجات از آشوب‌ها و فتنه‌ها)، همدمى غير از نوشتار خود ندارند».

مباحث و مطالب مختلف اخلاقى کتاب، با بيانى شيوا و رسا بيان گرديده است و اين از ويژگى‌هاى خوب کتاب است.

اولين گفتار کتاب، پيرامون تعديل قواى نفس است و اولين مبحث اين گفتار، «ثمره تهذيب اخلاق» است. مؤلف، كلام را اين گونه آغاز مى‌نمايد:

«فايده علم اخلاق، پاك ساختن نفس از صفات رذيله و ناپسند و آراستن آن به ملكات جميله و اخلاق حسنه است كه از آن به تهذيب اخلاق تعبير مى‌شود و ثمره‌اش رسيدن به خير و سعادت ابدى است، زيرا سعادت مطلق و هميشگى، وقتى حاصل مى‌شود كه انسان صفحه نفس خود را هميشه و در همه وقت از تمامى اخلاق ناپسند پاك سازد و...».

مؤلف، در مباحث ديگر اين گفتار، پيرامون قواى چهارگانه روح، ضرورت استفاده از عمر گران‌بها، ثمره تهذيب قواى نفس، منشأ پيدايش صفات پسنديده و ناپسند، تعريف عدالت و اعتدال، مراتب نفس و... مطالبى بسيار مفيدى را ذكر كرده است.

مختصرترين گفتار کتاب، بخش پايانى و گفتار بيستم است. عنوان اين گفتار، «غرور واعظان و مؤمنان» است. اين گفتار، مشتمل بر سه مبحث است، به شرح زير:

1. غرور اهل وعظ و موعظه؛

2. غرور اهل عبادت و عمل؛

3. غرور اهل تدريس و امامت.

در مبحث اول، بيان مى‌نمايد كه: «يكى از طوايفى كه ممكن است دچار آفت غرور و گمان باطل درباره خدا شوند، اهل وعظ و موعظه هستند كه مرحوم نراقى آنان را به چند دسته تقسيم مى‌كند:

دسته اول، واعظان بى‌عمل؛ دسته دوم، واعظان بى‌علم؛ دسته سوم، واعظان بى‌اخلاص و دسته چهارم، واعظ مغرور».

در مبحث دوم، از زبان مرحوم نراقى، به غرور اهل عبادت و عمل مى‌پردازد و هفت طايفه از آنان را با علائم و نشانه‌ها، تحت عناوين زير شرح مى‌دهد:

وسواس و غرور در وضو؛ غرور در نماز؛ غرور روزه‌داران؛ غرور حج‌گزاران؛ غرور قاريان قرآن؛ غرور اهل نوافل و غرور زاهدان.

در مبحث سوم، راه‌هاى عملى و علمى علاج غرور بيان مى‌گردد.

عناوين ديگر گفتارهاى کتاب، عبارت است از:

ثبات و زوال صفات نفسانى؛ تغييرپذيرى اخلاق؛ راه‌هاى تهذيب؛ نسبت ميان اراده انسان با اراده خداوند؛ سلوك عاشقانه؛ اخلاص و آثار آن؛ زندگى دنيا؛ ماهيت دنيا؛ زهد در فرهنگ اسلام؛ حرص و طمع در احاديث؛ غرور چيست؟ مغرور كيست؟؛ غرور ثروتمندان؛ درمان غرور؛ غرور صاحبان مقام و نسب؛ به رحمت الهى مغرور نشويم؛ ميان بيم و اميد؛ مكر خداوند و شيطان در كمين عالمان.

وضعيت کتاب

فهرست مطالب و موضوعات، در ابتداى کتاب و کتاب‌نامه (حاوى اسامى كتبى كه مؤلف، در بيان مطالب و مباحث از آنها استفاده نموده است)، در پايان آن ذكر شده است. پاره‌اى از توضيحات و آدرس آيات و منابع روايات، در پاورقى بيان شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب اخلاق ایزدی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور