ابن نقطه، محمد بن عبدالغنی

ابن نقطه، محمد بن عبد الغنی

نام	ابن نقطه، محمد بن عبد الغنی
نام های دیگر	بغدادی حنبلی، ابو بکر محمد
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	629 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	13899

«اِبْنِ نُقْطه، ابوبكر معين‌الدين محمد بن عبدالغنى بن ابى‌بكر حنبلى»، عالم رجال و حديث در بغداد، در 10 رجب سال 579ق متولد شد. نقطه نام دايه جد پدرش بود. ابن نقطه از ابتدا علاقه‌مند به حديث شد و براى استماع آن به مسافرت پرداخت. بدين منظور به خراسان، جبل، جزيره، شام و مصر رفت. برخى از اهل حديث او را توثيق كرده و ستوده‌اند. عبدالوهاب بن سكينه، عمر بن طبرزد، ابوالفتح مندائى، منصور فراوى، مؤيد طوسى و عبدالقادر رُهاوى از جمله مشايخ او بوده‌اند. زكى‌الدين منذرى، عبدالكريم بن منصور اثرى، حسين بن ابراهيم اربلى، احمد بن ابراهيم فاروثى و ابواليمن عبدالصمد بن عبدالوهاب ابن عساكر و برخى ديگر از او روايت كرده‌اند. ابن نقطه در 22 صفر سال 629ق دار فانى را وداع گفت.

از آثار وى «التقييد لمعرفة الرواة و السنن و المسانيد» مى‌باشد. اين كتاب ذيلى است بر كتاب‌هايى كه رجال و راويان صحاح سته را ضبط كرده‌اند، ولى ابن نقطه رجال برخى ديگر از كتب مشهور، يعنى راويان حدود 30 كتاب از صحاح و سنن و مسانيد را مورد بررسى قرار داده است. ديگر اثر مهم او، كتاب «الاستدراك» اوست كه ذيلى است بر كتاب «الاكمال ابن ماكولا» و نسخه خطى آن در كتاب‌خانه‌هاى ظاهريه، گوتا و گارت موجود است. وى در اين اثر، به ضبط نام‌هاى مشابه پرداخته است. ذيل‌هايى نيز بر اين كتاب نوشته شده است؛ از آن جمله ذيل ابن صابونى كه در 1377ق در بغداد با عنوان «تكملة اكمال الاكمال» به چاپ رسيده است و ذيل ديگرى از منصور بن سيم كه در دارالكتب مصر موجود است. همچنين اثرى با عنوان «الفوائد العوالى المنتقاة من حديث مالك بن انس» از ابن نقطه در كتابخانه ظاهريه نگهدارى مى‌شود. از ديگر آثار وى در منابع به «الانساب والمُلتَقَط مما فى كتب الخطيب و غيره من الوَهم و الغَلَط» اشاره شده است.

منابع:

دايرة المعارف بزرگ اسلامى ج5، ص58.

وابسته‌ها

تکملة الاکمال / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده