شرح جمل العلم و العمل (ابن براج): تفاوت میان نسخه‌ها
(لینک درون متنی) |
جز (جایگزینی متن - 'ر.ك:' به 'ر.ک:') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
#كتاب مزبور چنان‌كه در مقدمه آن آمده، به دستور [[شيخ مفيد]] (استاد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]) براى تبصره و تعليم مبتديان و تذكره و تنبيه فقيهان در علم فقه و كلام، تأليف شده است. چنان‌كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] نيز به همين منظور، منتها به خواسته شاگردش (قاضى ابن براج) جمل العقود را نوشت. [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در اين كتاب (جمل العقود) نظر به كتاب استاد خود [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (يعنى [[جمل العلم و العمل]]) داشته است. احتمالاً منظور قاضى از تقاضاى تأليف متن وجيزى در فقه توسط شيخ، نوشتن شرحى بر كتاب مزبور بوده است. | #كتاب مزبور چنان‌كه در مقدمه آن آمده، به دستور [[شيخ مفيد]] (استاد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]) براى تبصره و تعليم مبتديان و تذكره و تنبيه فقيهان در علم فقه و كلام، تأليف شده است. چنان‌كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] نيز به همين منظور، منتها به خواسته شاگردش (قاضى ابن براج) جمل العقود را نوشت. [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در اين كتاب (جمل العقود) نظر به كتاب استاد خود [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (يعنى [[جمل العلم و العمل]]) داشته است. احتمالاً منظور قاضى از تقاضاى تأليف متن وجيزى در فقه توسط شيخ، نوشتن شرحى بر كتاب مزبور بوده است. | ||
#بناى شارح در اين كتاب پس از ذكر مسئله، نقل اقوال فقهاى عامه است و سپس قول مشهور اماميه و احياناً نظر خاص خود با استدلال بر مختار خويش. | #بناى شارح در اين كتاب پس از ذكر مسئله، نقل اقوال فقهاى عامه است و سپس قول مشهور اماميه و احياناً نظر خاص خود با استدلال بر مختار خويش. | ||
#در اين كتاب از ذكر اقوال شاذ خوددارى شده است؛ جز در چند موردى كه اهم آن، تعيين روز اول ماه رمضان (در يوم الشك) به حساب عدد است كه قول جمعى از اصحاب حديث (اخباريان) بر آن بوده است. شارح، اول به رد آنان پرداخته و سپس اخبارى را كه وجوب صوم و افطار را به رؤيت هلال لازم مى‌شمارد، ذكر كرده است<ref>ر. | #در اين كتاب از ذكر اقوال شاذ خوددارى شده است؛ جز در چند موردى كه اهم آن، تعيين روز اول ماه رمضان (در يوم الشك) به حساب عدد است كه قول جمعى از اصحاب حديث (اخباريان) بر آن بوده است. شارح، اول به رد آنان پرداخته و سپس اخبارى را كه وجوب صوم و افطار را به رؤيت هلال لازم مى‌شمارد، ذكر كرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص25-22</ref> | ||
در انتهاى كتاب، فهارس مصادر، اعلام رجال، اعلام اماكن، كتب و موضوعات ذكر شده است. اختلاف نسخ و تعليقات شانه‌چى در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است. | در انتهاى كتاب، فهارس مصادر، اعلام رجال، اعلام اماكن، كتب و موضوعات ذكر شده است. اختلاف نسخ و تعليقات شانه‌چى در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است. | ||
نسخهٔ ۱۷ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۵۶
| نام کتاب | شرح جمل العلم و العمل |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مدیرشانه‌چی، کاظم (مصحح)
علم‌الهدی، علی بن الحسین (نويسنده) ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | دانشگاه مشهد، اداره انتشارات و روابط فرهنگی |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1352 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE38589AUTOMATIONCODE |
شرح جمل العلم و العمل، شرح قاضى ابن برّاج طرابلسى (401-481ق)، بر بخش فقهى كتاب «جمل العلم و العمل» شريف مرتضى است. اين كتاب مختصر به بيان احكام طهارت، نماز ميت، روزه، اعتكاف، حج و زكات پرداخته است و از ويژگى‌هاى آن اين است كه نظريه‌هاى فقهى گروهى از صحابه پيامبر(ص) و تابعين و فقيهان سده 1 و 2ق را در بر دارد[۱]اين كتاب با مقدمه و تصحيح و تعليقه كاظم مديرشانه‌چى منتشر شده است.
كتاب با مقدمه مصحح و شرح حال، تأليفات، اساتيد و شاگردان قاضى ابن براج آغاز شده است.
بررسى اجمالى در مطالب كتاب:
- جمل العلم و العمل، كتاب مختصرى است كه مؤلف عالى‌قدر آن سيد مرتضى، علم‌الهدى، يك دوره اعتقادات اسلامى را (كه كلام يا اصول دين تعبير مى‌شود) و نيز تمام ابواب عبادات را (كه براى مكلفين عام البلوى است) در آن تلخيص فرموده است.
- كتاب مزبور چنان‌كه در مقدمه آن آمده، به دستور شيخ مفيد (استاد سيد مرتضى) براى تبصره و تعليم مبتديان و تذكره و تنبيه فقيهان در علم فقه و كلام، تأليف شده است. چنان‌كه شيخ طوسى نيز به همين منظور، منتها به خواسته شاگردش (قاضى ابن براج) جمل العقود را نوشت. شيخ طوسى در اين كتاب (جمل العقود) نظر به كتاب استاد خود سيد مرتضى (يعنى جمل العلم و العمل) داشته است. احتمالاً منظور قاضى از تقاضاى تأليف متن وجيزى در فقه توسط شيخ، نوشتن شرحى بر كتاب مزبور بوده است.
- بناى شارح در اين كتاب پس از ذكر مسئله، نقل اقوال فقهاى عامه است و سپس قول مشهور اماميه و احياناً نظر خاص خود با استدلال بر مختار خويش.
- در اين كتاب از ذكر اقوال شاذ خوددارى شده است؛ جز در چند موردى كه اهم آن، تعيين روز اول ماه رمضان (در يوم الشك) به حساب عدد است كه قول جمعى از اصحاب حديث (اخباريان) بر آن بوده است. شارح، اول به رد آنان پرداخته و سپس اخبارى را كه وجوب صوم و افطار را به رؤيت هلال لازم مى‌شمارد، ذكر كرده است[۲]
در انتهاى كتاب، فهارس مصادر، اعلام رجال، اعلام اماكن، كتب و موضوعات ذكر شده است. اختلاف نسخ و تعليقات شانه‌چى در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
لازم به توضيح است كه بخش «اعتقادات» كتاب «جمل العلم و العمل» نيز توسط خود سيد مرتضى (م 436ق) شرح شده است.
پانويس
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- بحرالعلوم، سيد محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج3، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، چاپ دوم، 1374.