۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ر.ك:' به 'ر.ک:'
جز (جایگزینی متن - 'نام ها' به 'نام‌ها') |
جز (جایگزینی متن - 'ر.ك:' به 'ر.ک:') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR02845J1.jpg | |||
| عنوان =الأصنام | |||
| عنوان‌های دیگر =کتاب الأصنام | |||
| پدیدآوران = | |||
| | [[ابن کلبی، هشام بن محمد]] (نويسنده) | ||
| | |||
[[صفوت، احمد زکی]] (محقق) | [[صفوت، احمد زکی]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BL 485 /الف2الف6 | ||
| موضوع = | |||
اعراب - آداب و رسوم - تحقیق | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
بت پرستی - عربستان | بت پرستی - عربستان | ||
بتها | بتها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار الکتب المصریة | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | |||
| سال نشر = 2000 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE2845AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| شابک =977-18-0179-1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12716 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''الأصنام''' اثر [[ابن کلبی، هشام بن محمد|ابومنذر هشام بن محمد بن سائب كلبى]]، نخستين اثر كهن و متن اقدمى است كه درباره تاريخ پرستش و اعتقادات عرب قبل از اسلام نگاشته شده است. اين كتاب به‌طور مشروح و مفصل، پيرامون بت‌هاى عرب جاهلى و قبايلى كه آنها را مى‌پرستيدند و نحوه پرستششان و اسامى و اماكن آنها بحث مى‌كند. نويسنده در اين كتاب، مشروحا بت‌پرستى را پس از حضرت آدم(ع) و نوح(ع) در بين اعراب بيان مى‌نمايد و همچنين در اين كتاب ريشه پرستش بت مورد تحقيق و بررسى قرار گرفته و علل آن بازگو شده است.<ref>ر. | |||
'''الأصنام''' اثر [[ابن کلبی، هشام بن محمد|ابومنذر هشام بن محمد بن سائب كلبى]]، نخستين اثر كهن و متن اقدمى است كه درباره تاريخ پرستش و اعتقادات عرب قبل از اسلام نگاشته شده است. اين كتاب به‌طور مشروح و مفصل، پيرامون بت‌هاى عرب جاهلى و قبايلى كه آنها را مى‌پرستيدند و نحوه پرستششان و اسامى و اماكن آنها بحث مى‌كند. نويسنده در اين كتاب، مشروحا بت‌پرستى را پس از حضرت آدم(ع) و نوح(ع) در بين اعراب بيان مى‌نمايد و همچنين در اين كتاب ريشه پرستش بت مورد تحقيق و بررسى قرار گرفته و علل آن بازگو شده است.<ref>ر.ک: ميرشريفى، سيدعلى، ص21</ref> | |||
تحقيق كتاب توسط احمد زكى پاشا صورت گرفته است. | تحقيق كتاب توسط احمد زكى پاشا صورت گرفته است. | ||
| خط ۵۲: | خط ۴۲: | ||
كتاب با مقدمه محقق آغاز گرديده است. نويسنده در آغاز تأليفش داستان سكونت حضرت اسماعيل بن ابراهيم(ع) در مكه و ازدياد فرزندان او، بيرون راندن عمالقه از اين شهر، كوچ كردن برخى از فرزندان اسماعيل از مكه در پى زندگى بهتر، پراكنده شدن آنان در بلاد عرب، شيوع بت‌پرستى، ظهور اسلام و واژگون كردن بتها، صحبت كرده است.<ref>ر. | كتاب با مقدمه محقق آغاز گرديده است. نويسنده در آغاز تأليفش داستان سكونت حضرت اسماعيل بن ابراهيم(ع) در مكه و ازدياد فرزندان او، بيرون راندن عمالقه از اين شهر، كوچ كردن برخى از فرزندان اسماعيل از مكه در پى زندگى بهتر، پراكنده شدن آنان در بلاد عرب، شيوع بت‌پرستى، ظهور اسلام و واژگون كردن بتها، صحبت كرده است.<ref>ر.ک: ميرشريفى، سيدعلى، ص21</ref> | ||
كلبى در موارد گوناگون، به عنوان تأييد مطلب، آيات مباركه قرآن را كه درباره بتها و يا پرستش آنها نازل شده و با متن كتاب تناسب دارد، نقل نموده و نكات بسيار ارزنده تاريخى را، بازگو و اشعار پرارزشى را به مناسبت‌هاى مختلف درج كرده است و نيز نحوه حج‌گزاردن اعراب جاهلى و انواع تلبيه‌هاى آنان را متذكر شده است.<ref>همان</ref> | كلبى در موارد گوناگون، به عنوان تأييد مطلب، آيات مباركه قرآن را كه درباره بتها و يا پرستش آنها نازل شده و با متن كتاب تناسب دارد، نقل نموده و نكات بسيار ارزنده تاريخى را، بازگو و اشعار پرارزشى را به مناسبت‌هاى مختلف درج كرده است و نيز نحوه حج‌گزاردن اعراب جاهلى و انواع تلبيه‌هاى آنان را متذكر شده است.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۷۲: | ||
علما و دانشمندان، كتاب الأصنام را در طول اعصار و قرون متمادى، يگانه منبع و ماخذ خود، درباره تاريخ عرب قبل از اسلام قرار دادند و آن كتاب يكتا مصدر كارشان بود و - به حدى به اين اثر اهتمام مى‌ورزيدند كه آن را درس مى‌دادند و درس مى‌خواندند، كلماتش را تحرير و رواياتش را ضبط مى‌كردند - و حواشى و شروحى بر آن نگاشتند. بزرگانى همچون [[ابن سعد، محمد بن سعد|محمد بن سعد]] مؤلف «طبقات الكبرى»، احمد بلاذرى نويسنده «[[فتوح البلدان]]»، [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جرير طبرى]] نگارنده «تاريخ الأمم و الملوك»، مسعودى صاحب «[[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج الذهب]]»، يعقوبى مصنف «[[تاريخ اليعقوبي|تاريخ يعقوبى]]» و... همه از هشام، مطلب نقل كرده‌اند و آثار او را مورد اعتنا و اطمينان قرار دادند و همچنين [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، ابن عبدربّه، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]]، [[خطيب بغدادى]] و [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]]، هشام كلبى را ثقه دانسته و از او مطالب گوناگونى نقل كرده‌اند.<ref>همان، ص22</ref> | علما و دانشمندان، كتاب الأصنام را در طول اعصار و قرون متمادى، يگانه منبع و ماخذ خود، درباره تاريخ عرب قبل از اسلام قرار دادند و آن كتاب يكتا مصدر كارشان بود و - به حدى به اين اثر اهتمام مى‌ورزيدند كه آن را درس مى‌دادند و درس مى‌خواندند، كلماتش را تحرير و رواياتش را ضبط مى‌كردند - و حواشى و شروحى بر آن نگاشتند. بزرگانى همچون [[ابن سعد، محمد بن سعد|محمد بن سعد]] مؤلف «طبقات الكبرى»، احمد بلاذرى نويسنده «[[فتوح البلدان]]»، [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جرير طبرى]] نگارنده «تاريخ الأمم و الملوك»، مسعودى صاحب «[[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج الذهب]]»، يعقوبى مصنف «[[تاريخ اليعقوبي|تاريخ يعقوبى]]» و... همه از هشام، مطلب نقل كرده‌اند و آثار او را مورد اعتنا و اطمينان قرار دادند و همچنين [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، ابن عبدربّه، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]]، [[خطيب بغدادى]] و [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]]، هشام كلبى را ثقه دانسته و از او مطالب گوناگونى نقل كرده‌اند.<ref>همان، ص22</ref> | ||
البته ناگفته نماند، افراد بسيار معدودى، على‌رغم آنكه هشام را سرآمد دانشمندان و بزرگان علم قلمداد كرده‌اند و حتى براى او تعابيرى مانند«علامه»، «نسابه» و «حافظ» و... به كار برده‌اند، ليكن او را به‌عنوان «متروك الحديث» معرفى كرده‌اند و به‌تصريح خودشان اين امر ناشى از تشيع هشام بوده است. آرى، بودند افراد متعصب و لجوجى كه به صرف اينكه كسى واقعيات و حقايق تاريخى را نقل مى‌كرد و از آن عظمت و بزرگى اهل‌بيت(ع) استفاده مى‌شد، به او نسبت «رفض» مى‌دادند و سخنانش را نمى‌پذيرفتند و به عقيده بسيارى، اين نه‌تنها عيب مؤلف محسوب نمى‌شود، بلكه از افتخارات اوست.<ref>ر. | البته ناگفته نماند، افراد بسيار معدودى، على‌رغم آنكه هشام را سرآمد دانشمندان و بزرگان علم قلمداد كرده‌اند و حتى براى او تعابيرى مانند«علامه»، «نسابه» و «حافظ» و... به كار برده‌اند، ليكن او را به‌عنوان «متروك الحديث» معرفى كرده‌اند و به‌تصريح خودشان اين امر ناشى از تشيع هشام بوده است. آرى، بودند افراد متعصب و لجوجى كه به صرف اينكه كسى واقعيات و حقايق تاريخى را نقل مى‌كرد و از آن عظمت و بزرگى اهل‌بيت(ع) استفاده مى‌شد، به او نسبت «رفض» مى‌دادند و سخنانش را نمى‌پذيرفتند و به عقيده بسيارى، اين نه‌تنها عيب مؤلف محسوب نمى‌شود، بلكه از افتخارات اوست.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۹۱: | خط ۸۱: | ||
در پاورقى‌ها علاوه بر ارجاع به ساير منابع، به اختلاف نسخ اشاره و توضيح داده شده است. | در پاورقى‌ها علاوه بر ارجاع به ساير منابع، به اختلاف نسخ اشاره و توضيح داده شده است. | ||
محقق، الأصنام را كلمه به كلمه تصحيح و تحقيق كرده و حواشى و توضيحات جالبى هم به آن افزوده است. همچنين تكمله‌اى هم به آن اضافه نموده؛ يعنى بت‌هايى را كه مورد پرستش عرب بوده‌اند و در الأصنام نيامده بود، در آخر كتاب آورده است. وى متن كتاب را نيز اعراب‌گذارى دقيقى كرده است.<ref>ر. | محقق، الأصنام را كلمه به كلمه تصحيح و تحقيق كرده و حواشى و توضيحات جالبى هم به آن افزوده است. همچنين تكمله‌اى هم به آن اضافه نموده؛ يعنى بت‌هايى را كه مورد پرستش عرب بوده‌اند و در الأصنام نيامده بود، در آخر كتاب آورده است. وى متن كتاب را نيز اعراب‌گذارى دقيقى كرده است.<ref>ر.ک: ميرشريفى، سيدعلى، ص22</ref> | ||
چون اثر حاضر در زمان‌هاى گذشته و اعصار مختلف، مورد توجه دانشمندان شرق و غرب بوده و از امتيازات گوناگون، به‌خصوص قدمت متن و تخصص مؤلف برخوردار است، لذا افرادى در برگرداندن آن به زبان‌هاى آلمانى، فرانسوى، انگليسى و فارسى، همت گمارده‌اند كه ذيلا بدان‌ها اشاره مى‌شود: | چون اثر حاضر در زمان‌هاى گذشته و اعصار مختلف، مورد توجه دانشمندان شرق و غرب بوده و از امتيازات گوناگون، به‌خصوص قدمت متن و تخصص مؤلف برخوردار است، لذا افرادى در برگرداندن آن به زبان‌هاى آلمانى، فرانسوى، انگليسى و فارسى، همت گمارده‌اند كه ذيلا بدان‌ها اشاره مى‌شود: | ||
| خط ۹۷: | خط ۸۷: | ||
#كتاب الأصنام در سال‌هاى 1914 و 1924م، به تصحيح و اهتمام احمد زكى در قاهره چاپ شد. قبل از چاپ متن عربى اين كتاب، ولهاوزن - خاورشناس آلمانى -قسمت اعظم آنچه [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] در «[[معجم البلدان]]» و [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]] در «خزانة الأدب» نقل كرده بودند، به زبان آلمانى برگرداند و در سال 1887م، در برلن طبع شد. | #كتاب الأصنام در سال‌هاى 1914 و 1924م، به تصحيح و اهتمام احمد زكى در قاهره چاپ شد. قبل از چاپ متن عربى اين كتاب، ولهاوزن - خاورشناس آلمانى -قسمت اعظم آنچه [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] در «[[معجم البلدان]]» و [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]] در «خزانة الأدب» نقل كرده بودند، به زبان آلمانى برگرداند و در سال 1887م، در برلن طبع شد. | ||
#در سنه 1926م، مرمرجى از روى چاپ اول احمد زكى، خلاصه‌اى از كتاب الأصنام را به زبان فرانسه نقل كرد و در مقاله‌اى آن را تحت عنوان «خدايان مشركان عرب» انتشار داد. آنگاه روزنبرگر در سنه 1941م، ترجمه كامل آلمانى كتاب الأصنام را همراه متن عربى با استفاده از تحقيقات احمد زكى و ولهاوزن فراهم آورد و طبع كرد. | #در سنه 1926م، مرمرجى از روى چاپ اول احمد زكى، خلاصه‌اى از كتاب الأصنام را به زبان فرانسه نقل كرد و در مقاله‌اى آن را تحت عنوان «خدايان مشركان عرب» انتشار داد. آنگاه روزنبرگر در سنه 1941م، ترجمه كامل آلمانى كتاب الأصنام را همراه متن عربى با استفاده از تحقيقات احمد زكى و ولهاوزن فراهم آورد و طبع كرد. | ||
#در سنه 1952م، دكتر نبيه امين فارس، استاد السنه و تاريخ شرق - كه فلسطينى و از شهر ناصر مى‌باشد - در دانشگاه پرينستون، الأصنام را به زبان انگليسى ترجمه كرد و در آنجا به زيور طبع آراسته شد. سپس در سال 1969م، دكتر وهيب عطاءالله كتاب را به زبان فرانسه درآورد و همراه متن عربى در پاريس انتشار داد. مقارن چاپ ترجمه فرانسوى در پاريس، به‌وسيله محمدرضا جلالى نائينى در سال 1348ش، ترجمه فارسى كتاب همراه متن عربى در تهران انتشار يافت.<ref>ر. | #در سنه 1952م، دكتر نبيه امين فارس، استاد السنه و تاريخ شرق - كه فلسطينى و از شهر ناصر مى‌باشد - در دانشگاه پرينستون، الأصنام را به زبان انگليسى ترجمه كرد و در آنجا به زيور طبع آراسته شد. سپس در سال 1969م، دكتر وهيب عطاءالله كتاب را به زبان فرانسه درآورد و همراه متن عربى در پاريس انتشار داد. مقارن چاپ ترجمه فرانسوى در پاريس، به‌وسيله محمدرضا جلالى نائينى در سال 1348ش، ترجمه فارسى كتاب همراه متن عربى در تهران انتشار يافت.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۰۶: | ||
[[ترجمه کتاب الاصنام]] | [[ترجمه کتاب الاصنام]] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||