۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لینک درون متنی
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|المحيط بالتكليف {| class="wikitable aboutBookTable"...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR21078J1.jpg|بندانگشتی|المحيط بالتكليف]] | [[پرونده:NUR21078J1.jpg|بندانگشتی|المحيط بالتكليف]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |المحيط بالتكليف | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[قاضي عبدالجبار بن احمد]] (نويسنده) | ||
[[ابن | [[ابن متویه، حسن بن احمد]](گردآورنده) | ||
[[اهواني، احمد فواد]] (محقق) | [[اهواني، احمد فواد]] (محقق) | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |عربي | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |BP 203/2 /ق2م3 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |کلام معتزله | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |الدار المصرية للتأليف و الترجمة | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |مصر - قاهره | ||
|- | |- | ||
||سال نشر | ||سال نشر | ||
|ata-type= | | ata-type="publishYear" |مجلد1: 2006م, | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE21078AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''المحيط بالتكليف'''، تألیف قاضی عبدالجبار (متوفی 415ق)، از بزرگان مکتب معتزله است. در این اثر، مباحث کلامی به شیوه استدلالی مورد بررسی قرار گرفته است. مقدمه و تحقیق اثر به قلم عمر سید عزمی است. | '''المحيط بالتكليف'''، تألیف [[قاضي عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] (متوفی 415ق)، از بزرگان مکتب معتزله است. در این اثر، مباحث کلامی به شیوه استدلالی مورد بررسی قرار گرفته است. مقدمه و تحقیق اثر به قلم [[عزمي، عمر سيد|عمر سید عزمی]] است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و نه سفر است که هریک از اسفار خود مشتمل بر ابوابی است. | کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و نه سفر است که هریک از اسفار خود مشتمل بر ابوابی است. | ||
نویسنده در هر مبحث به شیوه استدلالی به نقد دیدگاه اشاعره پرداخته و شبهات پیرامون هر موضوع را با «قیل یا قول قائل» مطرح کرده و پاسخ گفته است. | نویسنده در هر مبحث به شیوه استدلالی به نقد دیدگاه اشاعره پرداخته و شبهات پیرامون هر موضوع را با «قیل یا قول قائل» مطرح کرده و پاسخ گفته است. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
جالب آنکه مباحث کتاب، در یکی از نسخه‌ها در ضمن نه سفر و در دیگری در 34 سفر ارائه شده است <ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | جالب آنکه مباحث کتاب، در یکی از نسخه‌ها در ضمن نه سفر و در دیگری در 34 سفر ارائه شده است <ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | ||
محقق خاطرنشان میکند که کتابی که در دست ماست، املای قاضی عبدالجبار نیست؛ چراکه در ابتدای کتاب نوشته شده: | محقق خاطرنشان میکند که کتابی که در دست ماست، املای قاضی عبدالجبار نیست؛ چراکه در ابتدای کتاب نوشته شده: «[[ابن متویه، حسن بن احمد|حسن بن احمد بن متویه]]، این کتاب را جمع کرده است» و جمع، عملیاتی است که تنظیم و تبویب داخل در آن است و درهرحال غیر از املا کردن است. همچنین در این کتاب آرایی آمده که بهصراحت به قاضی عبدالجبار نسبت داده شده و [[ابن متویه، حسن بن احمد|ابن متویه]] گاه با این آراء مخالفت کرده و معقول نیست که کسی با آراء خودش مخالفت کند<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>. | ||
قاضی عبدالجبار همانند اکثر متأخرین معتزله، از پیروان ابوهاشم جبایی است؛ لذا در همان سطرهای اولیه کتاب در ذکر معنای تکلیف تنها به «نقض البدل» و «العسكريات» جبایی استناد میکند و چنین نتیجه میگیرد: که تکلیف، امر و الزام به چیزی است که در آن دشواری و سختی باشد...؛ چه، تکلیف، از «الكلفة» گرفته شده که به معنای مشقت است. لازمه این تعریف آن است که عقلیات داخل در تکلیف نباشد؛ چراکه امر (ازآنجهت که قول ویژهای است) در آنها وجود ندارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11</ref>. سپس در ادامه این مبحث به دیدگاه اعتزالی خود اشاره کرده و تکلیف را در صورتی صحیح میداند که شخص امکان انجام یا ترک فعلی را داشته باشد<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | قاضی عبدالجبار همانند اکثر متأخرین معتزله، از پیروان ابوهاشم جبایی است؛ لذا در همان سطرهای اولیه کتاب در ذکر معنای تکلیف تنها به «نقض البدل» و «العسكريات» جبایی استناد میکند و چنین نتیجه میگیرد: که تکلیف، امر و الزام به چیزی است که در آن دشواری و سختی باشد...؛ چه، تکلیف، از «الكلفة» گرفته شده که به معنای مشقت است. لازمه این تعریف آن است که عقلیات داخل در تکلیف نباشد؛ چراکه امر (ازآنجهت که قول ویژهای است) در آنها وجود ندارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11</ref>. سپس در ادامه این مبحث به دیدگاه اعتزالی خود اشاره کرده و تکلیف را در صورتی صحیح میداند که شخص امکان انجام یا ترک فعلی را داشته باشد<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۴: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
در پاورقیهای کتاب به ذکر اسامی کتب ذکرشده در متن و معانی برخی الفاظ غریب اشاره شده است. | در پاورقیهای کتاب به ذکر اسامی کتب ذکرشده در متن و معانی برخی الفاظ غریب اشاره شده است. | ||
تحریری از کتاب المحيط بالتكليف توسط شاگرد ابن متویه (متوفای 429ق)، به نام «المجموع في المحيط بالتكليف» نوشته شده است<ref>ر.ک: اشمیتکه، زابینه، ص177</ref>. | |||
تحریری از کتاب المحيط بالتكليف توسط شاگرد [[ابن متویه، حسن بن احمد|ابن متویه]] (متوفای 429ق)، به نام «المجموع في المحيط بالتكليف» نوشته شده است<ref>ر.ک: اشمیتکه، زابینه، ص177</ref>. | |||
در انتهای کتاب، فرق و ملل و علمای معتزلی بهتفکیک بهاختصار معرفی شدهاند. پس از آن فهرست منابع و مطالب و کشاف مصطلحات و اعلام، پایانبخش مباحث کتاب است. | در انتهای کتاب، فرق و ملل و علمای معتزلی بهتفکیک بهاختصار معرفی شدهاند. پس از آن فهرست منابع و مطالب و کشاف مصطلحات و اعلام، پایانبخش مباحث کتاب است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||