تحفة المؤمنين مشهور به تحفه حکیم مومن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR20012J1.jpg|بندانگشتی|تحفة المؤمنین مشهور به تحفه حکیم مومن]] | [[پرونده:NUR20012J1.jpg|بندانگشتی|تحفة المؤمنین مشهور به تحفه حکیم مومن]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |تحفة المؤمنین مشهور به تحفه حکیم مومن | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[موسسه احیاء طب طبیعی]] (مصحح) | ||
[[حکیم مومن، محمد مومن بن محمد زمان]] (نويسنده) | [[حکیم مومن، محمد مومن بن محمد زمان]] (نويسنده) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |R 128 /3 /ح7ت3* | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
گیاهان دارویی - متون قدیمی تا قرن 14 | گیاهان دارویی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |نور وحی | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |قم - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishYear" | 1390 هـ.ش | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE20012AUTOMATIONCOD | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''تحفة المؤمنين مشهور به تحفه حکیم مومن'''، به زبان فارسى، تأليف [[حکیم مؤمن، محمدمؤمن بن محمدزمان|محمدمؤمن بن محمدزمان]]، معروف به [[حکیم مؤمن، محمدمؤمن بن محمدزمان|حكيم مؤمن]] است كه از مشهورترين نگاشته‌هاى طب فارسى پيرامون دواشناسى مى‌باشد و پس از تأليف، مورد توجه بسيارى از اطباء قرار گرفته است. | |||
انگيزه نگارش اين اثر را مؤلف چنين بازگو نموده است: «چون والد اين ذره بى‌مقدار، مير محمدزمان تنكابنى ديلمى - طاب اللَّه ثراه - با وجود حدس صائب و ذهن ثاقب، مدتى در امر معالجات به دستور اجداد و استادان امجاد كوشيده و مجربان چندى از او مخلف گشته، خواست كه در سلك جمع و ترتيب آورده با آنچه اين خادم به مخاديم نجيب، «محمدمؤمن حسينى» طبيب، مجرب يافته و از صاحبان تجربه اقتباس نموده، مجموعه‌اى سازد؛ بنابراين، لازم دانست كه به قدر امكان، در تشخيص ادويه با رعايت اختصار پردازد و باعث ديگر آنكه چون مؤلف «اختيارات بديعى»، به لغت فارسى نوشته مساهله در تحقيق ادويه و بيان خواص نموده و عطاران بى‌بضاعت به آن اكتفا كرده و كتب معتبره، متروك گشته و از جهت اشتباهات او، اكثر ادويه مؤثره مبدل به عديم الخاصيه شده، خواست كه به قدر امكان آنچه محققين اين فن تحقيق نموده‌اند و هرچه صاحب اختيارات ذكر نكرده در سلك تحرير آورد» (تحفه حكيم مؤمن، ص 4). | |||
انگيزه نگارش اين اثر را مؤلف چنين بازگو نموده است: «چون والد اين ذره بى‌مقدار، مير محمدزمان تنكابنى ديلمى - طاب | |||
كتاب «تحفه حكيم مؤمن»، پس از تأليف به‌عنوان يك كتاب ارزشمند مطرح شد؛ به‌گونه‌اى كه حكيم مير محمدحسين عقيلى علوى خراسانى در كتاب «مخزن الادوية» و «قرابادين كبير» و نيز حكيم ناظم جهان در كتاب «اكسير اعظم» از اين اثر بسيار بهره برده‌اند. | كتاب «تحفه حكيم مؤمن»، پس از تأليف به‌عنوان يك كتاب ارزشمند مطرح شد؛ به‌گونه‌اى كه حكيم مير محمدحسين عقيلى علوى خراسانى در كتاب «مخزن الادوية» و «قرابادين كبير» و نيز حكيم ناظم جهان در كتاب «اكسير اعظم» از اين اثر بسيار بهره برده‌اند. | ||
نسخهٔ ۵ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۲۱
| نام کتاب | تحفة المؤمنین مشهور به تحفه حکیم مومن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | موسسه احیاء طب طبیعی (مصحح)
حکیم مومن، محمد مومن بن محمد زمان (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | R 128 /3 /ح7ت3* |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
گیاهان دارویی - متون قدیمی تا قرن 14 داروشناسی - متون قدیمی تا قرن 14 دارو سازی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | نور وحی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1390 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE20012AUTOMATIONCOD |
تحفة المؤمنين مشهور به تحفه حکیم مومن، به زبان فارسى، تأليف محمدمؤمن بن محمدزمان، معروف به حكيم مؤمن است كه از مشهورترين نگاشته‌هاى طب فارسى پيرامون دواشناسى مى‌باشد و پس از تأليف، مورد توجه بسيارى از اطباء قرار گرفته است.
انگيزه نگارش اين اثر را مؤلف چنين بازگو نموده است: «چون والد اين ذره بى‌مقدار، مير محمدزمان تنكابنى ديلمى - طاب اللَّه ثراه - با وجود حدس صائب و ذهن ثاقب، مدتى در امر معالجات به دستور اجداد و استادان امجاد كوشيده و مجربان چندى از او مخلف گشته، خواست كه در سلك جمع و ترتيب آورده با آنچه اين خادم به مخاديم نجيب، «محمدمؤمن حسينى» طبيب، مجرب يافته و از صاحبان تجربه اقتباس نموده، مجموعه‌اى سازد؛ بنابراين، لازم دانست كه به قدر امكان، در تشخيص ادويه با رعايت اختصار پردازد و باعث ديگر آنكه چون مؤلف «اختيارات بديعى»، به لغت فارسى نوشته مساهله در تحقيق ادويه و بيان خواص نموده و عطاران بى‌بضاعت به آن اكتفا كرده و كتب معتبره، متروك گشته و از جهت اشتباهات او، اكثر ادويه مؤثره مبدل به عديم الخاصيه شده، خواست كه به قدر امكان آنچه محققين اين فن تحقيق نموده‌اند و هرچه صاحب اختيارات ذكر نكرده در سلك تحرير آورد» (تحفه حكيم مؤمن، ص 4).
كتاب «تحفه حكيم مؤمن»، پس از تأليف به‌عنوان يك كتاب ارزشمند مطرح شد؛ به‌گونه‌اى كه حكيم مير محمدحسين عقيلى علوى خراسانى در كتاب «مخزن الادوية» و «قرابادين كبير» و نيز حكيم ناظم جهان در كتاب «اكسير اعظم» از اين اثر بسيار بهره برده‌اند.
ساختار
كتاب، در دو بخش تشخيصات و دستورات تنظيم شده است. بخش اول، مشتمل بر 5 تشخيص است. در تشخيص سوم، ادويه و اغذيه به ترتيب حروف الفبا ذكر شده‌اند. تشخيص چهارم، خود داراى 5 فصل و تشخيص پنجم شامل 3 فصل است.
بخش دوم، شامل 3 قسم است. قسم اول، شامل 5 طريق و قسم دوم، داراى 24 باب است.
گزارش محتوا
حكيم مؤمن، خود، چكيده محتواى كتاب را فهرست‌وار چنين بيان مى‌كند: «اين مجموعه، مشتمل است بر تشخيصات و دستورات و تشخيصات مبنى است بر پنج تشخيص: تشخيص اول: در بيان سبب اختلاف اقوال اطباء در ماهيات و قوت و قدر شربت ادويه و شروط اخذ هر دوا و ذكر درجات و انقسام قولها باقسامه.
تشخيص ثانى: در ذكر صفات و افعال ادويه و بيان افعال كليه و مشابه آن و تفسير اسامى و معانى لغاتى كه در طى انشاء اين مجموعه، مذكور مى‌شود و در كتب ادويه مفرده، مدارعليها است.
تشخيص ثالث: در بيان ماهيت و خواص و كيفيت ادويه مفرده و اغذيه مفرده و مركبه و ذكر مصلح و بدل و قدر شربت و آنچه بدان مناسب است.
تشخيص رابع: در مداواى سموم.
تشخيص خامس: در بيان اوزان و آنچه به آن متعلق است.
دستورات منقسم است به سه قسم:
قسم اول: در بيان اعمالى كه متعلق است به ادويه مفرده، مثل شستن و سوختن و تحميص و تشويه و امثال آن و طريق آشاميدن عشبه و چوب چينى و ماء الجبن و مانند آن و اعمال غريبه.
قسم دوم: دربيان اعمالى كه متعلق است به ادويه مركبه و ذكر معاجين و حبوب و ساير مركبات.
قسم سوم: در معالجات با رعايت اختصار» (تحفه حكيم مومن، ص 5 - 6).
مفصل‌ترين و مشهورترين بخش كتاب، بخشى است كه درباره مفردات نگاشته شده است. اين بخش، به ترتيب حروف الفبا تنظيم يافته است.
«تحفه حكيم مؤمن»، دايرةالمعارفى جامع در داروشناسى و داروسازى طب سنتى است.
بسيارى از امورى كه براى شناخت دارو و ساخت دارو لازم است، در اين كتاب بررسى شده است. بررسى مشروع و علمى گياهان توسط مؤلف در عين نقل تجربيات خود و پدرش در كنار نقل از متون و منابع معتبر، ارزش اين اثر را دوچندان مى‌كند.
افزون بر آنچه گفتيم، نگارش اين اثر به زبان فارسى، از مهم‌ترين ويژگى‌هاى اين اثر است، چرا كه قبل ازتأليف اين كتاب، بسيارى از منابع داروشناسى به زبان عربى تأليف شده بود؛ جمله‌اى از كتاب‌ها هم كه به زبان فارسى نگارش يافته‌اند - مانند «اختيارات بديعى» - چندان از دقت علمى برخوردار نيستند.