الرسالة الشرفية في النسب التأليفية: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
جز (جایگزینی متن - 'شرف الدین' به 'شرفالدین') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR24452J1.jpg | |||
| عنوان =الرسالة الشرفية في النسب التاليفية | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
| | [[صفيالدين ارموي، عبدالمومن بن يوسف]] (نويسنده) | ||
| | |||
[[خشبه، عطاس عبدالملک]] (محقق) | [[خشبه، عطاس عبدالملک]] (محقق) | ||
[[فتحالله، ايزيس]] (مراجعه) | [[فتحالله، ايزيس]] (مراجعه) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
| | | ناشر = | ||
|مکان نشر | دار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث | ||
| مکان نشر =مصر - قاهره | |||
| سال نشر =1429ق | |||
|سال نشر | |||
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE24452AUTOMATIONCODE | ||
|- | | چاپ =1 | ||
|کد | | شابک =977-18-0551-7 | ||
| | | تعداد جلد =1 | ||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
'''الرسالة الشرفیة فی النسب التألیفیة'''، تألیف صفی الدین عبدالمؤمن بن ابوالمفاخر ارموی بغدادی (متوفی 693ق)، با تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه، کتابی است پیرامون موسیقی. | '''الرسالة الشرفیة فی النسب التألیفیة'''، تألیف صفی الدین عبدالمؤمن بن ابوالمفاخر ارموی بغدادی (متوفی 693ق)، با تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه، کتابی است پیرامون موسیقی. | ||
ارموی این کتاب را در عهد مغول برای شاگردش | ارموی این کتاب را در عهد مغول برای شاگردش «شرفالدین هارون جوینی» و به زبان عربی به رشته تحریر درآورده است.<ref>ر.ک: صالح المهدی، ا.د، 1383، ص42</ref> | ||
نویسنده خود در بیان علت تألیف این اثر چنین مینویسد: «این رساله مشتمل بر نسبتهای تألیفی است به طریقی که دانشمندان قدیم یونان استنباط نمودهاند؛ به علاوه چیزهایی که در نوشتههای ایشان و کتابهای گوناگون تازه یافت نمیشود بر آن افزوده ام و اکنون آن را تقدیم کتابخانه هارون پسر شمسالدین محمد جوینی میکنم. این کار به دستور و فرمان خود او انجام گرفته است».<ref>ر.ک: خورابه، کاوه، 1383، ص51</ref> | نویسنده خود در بیان علت تألیف این اثر چنین مینویسد: «این رساله مشتمل بر نسبتهای تألیفی است به طریقی که دانشمندان قدیم یونان استنباط نمودهاند؛ به علاوه چیزهایی که در نوشتههای ایشان و کتابهای گوناگون تازه یافت نمیشود بر آن افزوده ام و اکنون آن را تقدیم کتابخانه هارون پسر شمسالدین محمد جوینی میکنم. این کار به دستور و فرمان خود او انجام گرفته است».<ref>ر.ک: خورابه، کاوه، 1383، ص51</ref> | ||
| خط ۸۴: | خط ۷۲: | ||
== وابستهها == | == وابستهها == | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
نسخهٔ ۲۴ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۳۷
| الرسالة الشرفية في النسب التاليفية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفيالدين ارموي، عبدالمومن بن يوسف (نويسنده)
خشبه، عطاس عبدالملک (محقق) فتحالله، ايزيس (مراجعه) |
| ناشر | دار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1429ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-18-0551-7 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
معرفی اجمالی
الرسالة الشرفیة فی النسب التألیفیة، تألیف صفی الدین عبدالمؤمن بن ابوالمفاخر ارموی بغدادی (متوفی 693ق)، با تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه، کتابی است پیرامون موسیقی.
ارموی این کتاب را در عهد مغول برای شاگردش «شرفالدین هارون جوینی» و به زبان عربی به رشته تحریر درآورده است.[۱]
نویسنده خود در بیان علت تألیف این اثر چنین مینویسد: «این رساله مشتمل بر نسبتهای تألیفی است به طریقی که دانشمندان قدیم یونان استنباط نمودهاند؛ به علاوه چیزهایی که در نوشتههای ایشان و کتابهای گوناگون تازه یافت نمیشود بر آن افزوده ام و اکنون آن را تقدیم کتابخانه هارون پسر شمسالدین محمد جوینی میکنم. این کار به دستور و فرمان خود او انجام گرفته است».[۲]
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب دربردارنده مجموعا پنج مقاله میباشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، علاوه بر اشاره به موضوع کتاب و مقالات آن، به توضیح نسخ خطی آن، پرداخته شده است.[۳]
این رساله مشتمل بر پنج مقاله است که هر مقاله نیز دربردارنده فصول متعددی است که عبارتند از:
- صوت و لواحق آن و شکهای وارد به آن؛
- حصر نسبت اعداد؛
- اختلاف ابعاد؛
- ترتیب اجناس از طبقات ابعاد؛
- ایقاع و نسبت ادوار و کیفیت استخراج الحان.
اندیشورانی چون علامه قطب الدین شیرازی و عبدالقادر مراغی از این کتاب بیش از دیگران بهره جستهاند؛ چنان که عبدالقادر مراغی در «مقاصد الحان» کتاب گران سنگ «درة التاج» قطب الدین را شرحی بر شرفیه میداند.[۴]
ارموی را مؤسس مکتب منتظمیه میدانند. کسی که در اثر حاضر و نیز کتاب «ادوار»، به شکلی سیستماتیک و نظام مند به تشریح گام بالقوه و گامهای بالفعل زمان خود میپردازد. او بنا بر اصل دو پرده ای بعد ذی الأربع (فیثاغورث) و همچنین بر اساس روش فارابی، پیشنهاد تقسیم فاصله هنگام (اکتاو) به هفده فاصله را میدهد.[۵]
گام پیشنهادی او متشکل از دو دانگ پیوسته و یک پرده بزرگ در انتها میباشد. هر پرده بزرگ (طنینی) خود قابل تقسیم به دو نیم پرده کوچک (بقیه) و یک فضل میباشد که بر این اساس، تقسیم دوره کامل صفی الدین شامل هفده فاصله و هجده درجه میگردد. پذیرش دستان پیشنهادی صفی الدین از جانب اکثریت نوازندگان و موسیقی دانان هم عصر او حکایت از همراهی دو عامل نظر و عمل نزد صفی الدین ارموی دارد.[۶]
نویسنده برای نخستین بار به نغمه نگاری نغمات آهنگ یا تصنیف پرداخته است؛ چنان که در ابتدا دور ایقاعی و نام مقام ذکر و سپس نغمات با حروف ابجد و زمان هر نغمه به وسیله اعداد زیر همان نغمه نگاشته میشود.[۷]
وضعیت کتاب
از دو رساله «ادوار» و «شرفیه» نسخ خطی متعددی در کتابخانههای مختلف جهان موجود است.[۸]
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. در پاورقیها علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ.[۹]، به توضیح و تشریح مطالب متن پرداخته شده است.[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- صالح المهدی، ا.د، «صفی الدین عبدالمؤمن الأرموی، ابداع و ابتکار»، ترجمه سجاد خطابی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه هنر، شماره 77 و 78، بهمن و اسفند 1383 (5 صفحه، از 40 تا 44).
- خورابه، کاوه، «صفی الدین ارموی،اندیشور و موسیقی دان قرن هفتم هجری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه هنر، شماره 77 و 78، بهمن و اسفند 1383 (5 صفحه، از 50 تا 54).