فقیه سبزواری، میرزا موسی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱: خط ۱:


    == فقیه سبزواری ، میرزا موسی ==
    == فقیه سبزواری، میرزا موسی ==


    یکی از فقیهان زاهد و نامدار ؛ و از مردان بزرگی که سرزمین عالم پرور سبزوار به دنیای دین و دانش تقدیم کرده است ، مرحوم میرزا موسی سبزواری ، پدر [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] (1386 – 1309 ه. ق ) و [[آیت الله حاج میرزا مهدی فقاهتی]] ( 1362 – 1305 ه . ق ) می باشد .
    یکی از فقیهان زاهد و نامدار؛ و از مردان بزرگی که سرزمین عالم پرور سبزوار به دنیای دین و دانش تقدیم کرده است، مرحوم میرزا موسی سبزواری، پدر [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] (1386 – 1309 ه. ق) و [[آیت‌الله حاج میرزا مهدی فقاهتی]] (1362 – 1305 ه. ق) می‌باشد.


    آیة الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، معروف به میرزا موسی حسینی سبزواری ، میرزا موسی مجتهد سبزواری و میرزا موسی سبزواری ، از علمای برجسته قرن سیزدهم هجری قمری ؛ متولّد 1265 هجری قمری برابر با 1228 هجری شمسی ، در روستای ایزی در 6 کیلومتری سبزوار می باشد .  
    آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، معروف به میرزا موسی حسینی سبزواری، میرزا موسی مجتهد سبزواری و میرزا موسی سبزواری، از علمای برجسته قرن سیزدهم هجری قمری ؛ متولّد 1265 هجری قمری برابر با 1228 هجری شمسی، در روستای ایزی در 6 کیلومتری سبزوار می‌باشد.  


    او ، از شاگردان مبرّز [[میرزای بزرگ|آیت الله میرزا حسن شیرازی]] ( 1312 – 1230 ه . ق )؛ و نخستین مدرّس و مجتهدی است که کتاب [[كفاية الأصول|کفایة الاصول]] مرحوم [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]] را در [[حوزه علمیه سبزوار]] ، معرفی ؛ و خود شروع به تدریس کرد .
    او ، از شاگردان مبرّز [[میرزای بزرگ|آیت‌الله میرزا حسن شیرازی]] (1312 – 1230 ه. ق)؛ و نخستین مدرّس و مجتهدی است که کتاب [[كفاية الأصول|کفایة الاصول]] مرحوم [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]] را در [[حوزه علمیه سبزوار]]، معرفی ؛ و خود شروع به تدریس کرد.


    == نسب میرزا موسی ==
    == نسب میرزا موسی ==


    شاه سلطان حسین صفوی ، هنگام عزیمت به مشهد ، در [[حضرت عبدالعظیم]] ، با دونفر از سادات عالم ، به نام های میرزا محمد و میرزا عبدالحسین آشنا شد و آن دورا همراه خود آورد . میرزا عبدالحسین به درخواست مردم در سبزوار ماند . وی جد پنجم میرزا موسی است. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه ، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان [[امام سجاد(ع)|حضرت سجاد]] علیه السلام منتهی می شود .
    شاه سلطان حسین صفوی، هنگام عزیمت به مشهد، در [[حضرت عبدالعظیم]]، با دونفر از سادات عالم، به نام های میرزا محمد و میرزا عبدالحسین آشنا شد و آن دورا همراه خود آورد. میرزا عبدالحسین به درخواست مردم در سبزوار ماند. وی جد پنجم میرزا موسی است. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان [[امام سجاد(ع)|حضرت سجاد]] علیه السلام منتهی می‌شود.


    == تحصیل در سبزوار ==
    == تحصیل در سبزوار ==


    میرزا موسی ، در 14 سالگی ، به سال  1238 هجری شمسی ، با کسب اجازه از محضر پدر بزرگوار خود بنام میرزا محمد علی که از دهقانان و سادات با فضیلت بوده ، عازم سبزوار شده و در [[مدرسه فخریّه]] ، معروف به [[مدرسه مبارکه کهنه]] ، درحجره ای که مرحوم [[طبرسی، فضل بن حسن|شیخ طبرسی]] صاحب [[تفسیر مجمع البیان]] درس می خوانده ، ساکن می شود و در طول 4 سال ، به مراتبی بالا نائل می شود
    میرزا موسی، در 14 سالگی، به سال  1238 هجری شمسی، با کسب اجازه از محضر پدر بزرگوار خود بنام میرزا محمد علی که از دهقانان و سادات با فضیلت بوده، عازم سبزوار شده و در [[مدرسه فخریّه]]، معروف به [[مدرسه مبارکه کهنه]]، درحجره ای که مرحوم [[طبرسی، فضل بن حسن|شیخ طبرسی]] صاحب [[تفسیر مجمع البیان]] درس می‌خوانده، ساکن می‌شود و در طول 4 سال، به مراتبی بالا نائل می‌شود


    == تحصیل در مشهد ==
    == تحصیل در مشهد ==


    به سال هزار و دویست و هشتاد قمری ( 1242 هجری شمسی ) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می شود . پس از ورود به مشهد ، به [http://www.mashamloo.com/tabid/251/Default.aspx مدرسه عباسقلی خان] که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می شود .  
    به سال هزار و دویست و هشتاد قمری (1242 هجری شمسی) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می‌شود. پس از ورود به مشهد، به [http://www.mashamloo.com/tabid/251/Default.aspx مدرسه عباسقلی خان] که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می‌شود.  


    با استعداد عجیب و فوق العاده خود ، در طول 18 سال تحصیل علوم مختلف رایج زمان ، مورد توجه و عنایات اساتید خود در [[حوزه علمیه مشهد]] قرار می گیرد اما به امر پدر ، به سال هزار و دویست و نود و هشت قمری ( 1259 هجری شمسی ) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می گردد .
    با استعداد عجیب و فوق العاده خود، در طول 18 سال تحصیل علوم مختلف رایج زمان، مورد توجه و عنایات اساتید خود در [[حوزه علمیه مشهد]] قرار می‌گیرد اما به امر پدر، به سال هزار و دویست و نود و هشت قمری (1259 هجری شمسی) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می‌گردد.


    == ازدواج در سبزوار ، هجرت به سامراء ==
    == ازدواج در سبزوار، هجرت به سامراء ==


    پس از بازگشت از مشهد ، تصمیم به تشکیل عائله گرفته و با یکی از خانواده های اصیل و نجیب و دهقان زادگان آن دوره که در شش فرسنگی سبزوار ؛ و محلی به نام داشخانه زندگی می کرده اند ، ازدواج می کند . این ازدواج ایجاب می کند که مدت دوسال در سبزوار بماند و همین اقامت اجباری ، فرصت ارزنده ای برای فضلای سبزوار بوده است که از محضر ایشان ، مقدمات و سطح را استفاده کنند .
    پس از بازگشت از مشهد، تصمیم به تشکیل عائله گرفته و با یکی از خانواده های اصیل و نجیب و دهقان زادگان آن دوره که در شش فرسنگی سبزوار ؛ و محلی به نام داشخانه زندگی می‌کرده اند، ازدواج می‌کند. این ازدواج ایجاب می‌کند که مدت دوسال در سبزوار بماند و همین اقامت اجباری، فرصت ارزنده ای برای فضلای سبزوار بوده است که از محضر ایشان، مقدمات و سطح را استفاده کنند.


    == تحصیل در سامرا و نجف ==
    == تحصیل در سامرا و نجف ==


    در سال 1300 ه . ق ، به قصد زیارت و ادامه تحصیلات ، عازم [[نجف کانون تشیع|نجف]] و پس از زیارت اعتاب مقدسه ، جهت تلمّذ از محضر [[میرزای بزرگ|آیت الله میرزا محمد حسن شیرازی]] ، عازم سامراء می شود  .
    در سال 1300 ه. ق، به قصد زیارت و ادامه تحصیلات، عازم [[نجف کانون تشیع|نجف]] و پس از زیارت اعتاب مقدسه، جهت تلمّذ از محضر [[میرزای بزرگ|آیت‌الله میرزا محمد حسن شیرازی]]، عازم سامراء می‌شود .


    12 سال از محضر [[میرزای شیرازی، محمد حسن بن محمود|میرزای شیرازی]] استفاده می کند و مورد توجه میرزا قرار می گیرد . پس از فوت میرزا ،به نجف می رود و از اصحاب خاص [[شیرازی، محمدتقی بن محب‌علی|میرزا محمد تقی شیرازی ( میرزای دوم )]] می شود .
    12 سال از محضر [[میرزای شیرازی، محمد حسن بن محمود|میرزای شیرازی]] استفاده می‌کند و مورد توجه میرزا قرار می‌گیرد. پس از فوت میرزا،به نجف می‌رود و از اصحاب خاص [[شیرازی، محمدتقی بن محب‌علی|میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم)]] می‌شود.


    تا سال 1322 ه . ق در نجف و در محضر میرزای دوم می ماند . اهالی سبزوار درخواست مراجعت میرزا موسی از نجف به سبزوار را به میرزای دوم ارسال می کنند و به امر میرزا ، به سبزوار باز می گردد .
    تا سال 1322 ه. ق در نجف و در محضر میرزای دوم می‌ماند. اهالی سبزوار درخواست مراجعت میرزا موسی از نجف به سبزوار را به میرزای دوم ارسال می‌کنند و به امر میرزا، به سبزوار باز می‌گردد.


    == اقامه جماعت ، تدریس و ارشاد مردم در سبزوار ==
    == اقامه جماعت، تدریس و ارشاد مردم در سبزوار ==


    آیت الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، تا زمان رحلت ، زعامت حوزه و مرجعیت امور مردم سبزوار را بعهده داشته ، صاحب زهد و کرامت ؛ و مورد علاقه شدید مردم بوده است . او با تشکیل حلقه های درس در سطوح عالی ، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شده است . نخستین عالمی که کتاب [[كفاية الأصول|کفایة الاصول]] مرحوم [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]] را به حوزویان سبزوار معرفی ؛ و خود تدریس می کرد ، مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری بوده است .
    آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، تا زمان رحلت، زعامت حوزه و مرجعیت امور مردم سبزوار را بعهده داشته، صاحب زهد و کرامت ؛ و مورد علاقه شدید مردم بوده است. او با تشکیل حلقه های درس در سطوح عالی، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شده است. نخستین عالمی‌که کتاب [[كفاية الأصول|کفایة الاصول]] مرحوم [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]] را به حوزویان سبزوار معرفی ؛ و خود تدریس می‌کرد، مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری بوده است.
    میرزا موسی صاحب کراماتی بوده که در کتب مرتبط با علمای برجسته سبزوار ، ثبت شده است .
    میرزا موسی صاحب کراماتی بوده که در کتب مرتبط با علمای برجسته سبزوار، ثبت شده است.


    == رحلت و مزار ==
    == رحلت و مزار ==


    سرانجام در شعبان سال 1336 ه . ق  رحلت می کند و در مقبره با شکوهی که فرزندش مرحوم [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] بنا می کند و هم اکنون ، از آثار ملی ثبت شده ؛ و کتابخانه مرکز عالی تربیت مدرّس قران ، واقع در سبزوار ، میدان کارگر ، خیابان افسر ، کوچه بیمه اجتماعی است ، به خاک سپرده می شود .
    سرانجام در شعبان سال 1336 ه. ق  رحلت می‌کند و در مقبره با شکوهی که فرزندش مرحوم [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] بنا می‌کند و هم اکنون، از آثار ملی ثبت شده ؛ و کتابخانه مرکز عالی تربیت مدرّس قرآن، واقع در سبزوار، میدان کارگر، خیابان افسر، کوچه بیمه اجتماعی است، به خاک سپرده می‌شود.


    == تجلیل مرحوم آیت الله حایری از مقام علمی و زهد مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری ==
    == تجلیل مرحوم آیت‌الله حائری از مقام علمی‌و زهد مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری ==




    مرحوم میرزا موسی سبزواری از علماء طراز اول عصر خود و از بزرگان و رجال معروف قرن سیزدهم هجری قمری می باشد .  
    مرحوم میرزا موسی سبزواری از علماء طراز اول عصر خود و از بزرگان و رجال معروف قرن سیزدهم هجری قمری می‌باشد.  
    [[حائری یزدی، عبدالکریم|مرحوم آیت الله حایری مؤسس حوزه علمیه قم]] ، در مقام تجلیل از علم و زهد مرحوم آیت الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، در [[اجازه اجتهاد|اجازه اجتهادی]] که به مرحوم [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] داده اند ، نوشته اند :
    [[حائری یزدی، عبدالکریم|مرحوم آیت‌الله حائری مؤسس حوزه علمیه قم]]، در مقام تجلیل از علم و زهد مرحوم آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، در [[اجازه اجتهاد|اجازه اجتهادی]] که به مرحوم [[فقیه سبزواری، میرزاحسین|آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]] داده اند، نوشته اند :


    "  الاقا میرزا حسین دامت افاضاته نجل المرحوم المبرور رکن الاسلام العالم الورع التقی المیرزا موسی السبزواری قدس سره الشریف "   
    "  الاقا میرزا حسین دامت افاضاته نجل المرحوم المبرور رکن الاسلام العالم الورع التقی المیرزا موسی السبزواری قدس سره الشریف "   
    خط ۵۴: خط ۵۴:
    منابع :
    منابع :


    میراث اسلامی ایران ، دفتر هفتم ، 1377 ، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی ، رساله سوم ، احوال آیت الله سبزواری به قلم خودشان ، روایت مرحوم معلم حبیب آبادی ، به کوشش رسول جعفریان .
    میراث اسلامی‌ایران، دفتر هفتم، 1377، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، رساله سوم، احوال آیت‌الله سبزواری به قلم خودشان، روایت مرحوم معلم حبیب آبادی، به کوشش رسول جعفریان.


    مجله نگاه حوزه ، ویژه حوزه خراسان ، ضمیمه مجله حوزه ، شماره 18 – 17 ، سال دوم ، مرداد و شهریور 1375
    مجله نگاه حوزه، ویژه حوزه خراسان، ضمیمه مجله حوزه، شماره 18 – 17، سال دوم، مرداد و شهریور 1375


    کتاب مکارم الاثار معلم حبیب آبادی
    کتاب مکارم الاثار معلم حبیب آبادی


    کتاب گنجینه دانشمندان ، شریف رازی محمد ، ج 5 ، صص 326 – 316
    کتاب گنجینه دانشمندان، شریف رازی محمد، ج 5 ، صص 326 – 316


    کتاب عمری پر افتخار ، زندگی آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری
    کتاب عمری پر افتخار، زندگی آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری


    کتاب سیمای سبزوار ، سرزمین سربداران ، تألیف محمد ابراهیم احمدی
    کتاب سیمای سبزوار، سرزمین سربداران، تألیف محمد ابراهیم احمدی


    کتاب سبزوار ، شهر دانشوران بیدار
    کتاب سبزوار، شهر دانشوران بیدار


    [http://www.mashamloo.com/tabid/251/Default.aspx پایگاه موقوفه عباسقلی خان شاملو]
    [http://www.mashamloo.com/tabid/251/Default.aspx پایگاه موقوفه عباسقلی خان شاملو]


    [http://faghihsabzevari.blogfa.com/post-22.aspx/ پایگاه اینترنتی زندگی ، شخصیت ، خدمات و آثار آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری]
    [http://faghihsabzevari.blogfa.com/post-22.aspx/ پایگاه اینترنتی زندگی، شخصیت، خدمات و آثار آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری]

    نسخهٔ ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۰۵

    فقیه سبزواری، میرزا موسی

    یکی از فقیهان زاهد و نامدار؛ و از مردان بزرگی که سرزمین عالم پرور سبزوار به دنیای دین و دانش تقدیم کرده است، مرحوم میرزا موسی سبزواری، پدر آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری (1386 – 1309 ه. ق) و آیت‌الله حاج میرزا مهدی فقاهتی (1362 – 1305 ه. ق) می‌باشد.

    آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، معروف به میرزا موسی حسینی سبزواری، میرزا موسی مجتهد سبزواری و میرزا موسی سبزواری، از علمای برجسته قرن سیزدهم هجری قمری ؛ متولّد 1265 هجری قمری برابر با 1228 هجری شمسی، در روستای ایزی در 6 کیلومتری سبزوار می‌باشد.

    او ، از شاگردان مبرّز آیت‌الله میرزا حسن شیرازی (1312 – 1230 ه. ق)؛ و نخستین مدرّس و مجتهدی است که کتاب کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را در حوزه علمیه سبزوار، معرفی ؛ و خود شروع به تدریس کرد.

    نسب میرزا موسی

    شاه سلطان حسین صفوی، هنگام عزیمت به مشهد، در حضرت عبدالعظیم، با دونفر از سادات عالم، به نام های میرزا محمد و میرزا عبدالحسین آشنا شد و آن دورا همراه خود آورد. میرزا عبدالحسین به درخواست مردم در سبزوار ماند. وی جد پنجم میرزا موسی است. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان حضرت سجاد علیه السلام منتهی می‌شود.

    تحصیل در سبزوار

    میرزا موسی، در 14 سالگی، به سال 1238 هجری شمسی، با کسب اجازه از محضر پدر بزرگوار خود بنام میرزا محمد علی که از دهقانان و سادات با فضیلت بوده، عازم سبزوار شده و در مدرسه فخریّه، معروف به مدرسه مبارکه کهنه، درحجره ای که مرحوم شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان درس می‌خوانده، ساکن می‌شود و در طول 4 سال، به مراتبی بالا نائل می‌شود

    تحصیل در مشهد

    به سال هزار و دویست و هشتاد قمری (1242 هجری شمسی) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می‌شود. پس از ورود به مشهد، به مدرسه عباسقلی خان که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می‌شود.

    با استعداد عجیب و فوق العاده خود، در طول 18 سال تحصیل علوم مختلف رایج زمان، مورد توجه و عنایات اساتید خود در حوزه علمیه مشهد قرار می‌گیرد اما به امر پدر، به سال هزار و دویست و نود و هشت قمری (1259 هجری شمسی) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می‌گردد.

    ازدواج در سبزوار، هجرت به سامراء

    پس از بازگشت از مشهد، تصمیم به تشکیل عائله گرفته و با یکی از خانواده های اصیل و نجیب و دهقان زادگان آن دوره که در شش فرسنگی سبزوار ؛ و محلی به نام داشخانه زندگی می‌کرده اند، ازدواج می‌کند. این ازدواج ایجاب می‌کند که مدت دوسال در سبزوار بماند و همین اقامت اجباری، فرصت ارزنده ای برای فضلای سبزوار بوده است که از محضر ایشان، مقدمات و سطح را استفاده کنند.

    تحصیل در سامرا و نجف

    در سال 1300 ه. ق، به قصد زیارت و ادامه تحصیلات، عازم نجف و پس از زیارت اعتاب مقدسه، جهت تلمّذ از محضر آیت‌الله میرزا محمد حسن شیرازی، عازم سامراء می‌شود .

    12 سال از محضر میرزای شیرازی استفاده می‌کند و مورد توجه میرزا قرار می‌گیرد. پس از فوت میرزا،به نجف می‌رود و از اصحاب خاص میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم) می‌شود.

    تا سال 1322 ه. ق در نجف و در محضر میرزای دوم می‌ماند. اهالی سبزوار درخواست مراجعت میرزا موسی از نجف به سبزوار را به میرزای دوم ارسال می‌کنند و به امر میرزا، به سبزوار باز می‌گردد.

    اقامه جماعت، تدریس و ارشاد مردم در سبزوار

    آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، تا زمان رحلت، زعامت حوزه و مرجعیت امور مردم سبزوار را بعهده داشته، صاحب زهد و کرامت ؛ و مورد علاقه شدید مردم بوده است. او با تشکیل حلقه های درس در سطوح عالی، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شده است. نخستین عالمی‌که کتاب کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را به حوزویان سبزوار معرفی ؛ و خود تدریس می‌کرد، مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری بوده است. میرزا موسی صاحب کراماتی بوده که در کتب مرتبط با علمای برجسته سبزوار، ثبت شده است.

    رحلت و مزار

    سرانجام در شعبان سال 1336 ه. ق رحلت می‌کند و در مقبره با شکوهی که فرزندش مرحوم آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری بنا می‌کند و هم اکنون، از آثار ملی ثبت شده ؛ و کتابخانه مرکز عالی تربیت مدرّس قرآن، واقع در سبزوار، میدان کارگر، خیابان افسر، کوچه بیمه اجتماعی است، به خاک سپرده می‌شود.

    تجلیل مرحوم آیت‌الله حائری از مقام علمی‌و زهد مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری

    مرحوم میرزا موسی سبزواری از علماء طراز اول عصر خود و از بزرگان و رجال معروف قرن سیزدهم هجری قمری می‌باشد. مرحوم آیت‌الله حائری مؤسس حوزه علمیه قم، در مقام تجلیل از علم و زهد مرحوم آیت‌الله میرزا موسی فقیه سبزواری، در اجازه اجتهادی که به مرحوم آیت‌الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری داده اند، نوشته اند :

    " الاقا میرزا حسین دامت افاضاته نجل المرحوم المبرور رکن الاسلام العالم الورع التقی المیرزا موسی السبزواری قدس سره الشریف "


    منابع :

    میراث اسلامی‌ایران، دفتر هفتم، 1377، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، رساله سوم، احوال آیت‌الله سبزواری به قلم خودشان، روایت مرحوم معلم حبیب آبادی، به کوشش رسول جعفریان.

    مجله نگاه حوزه، ویژه حوزه خراسان، ضمیمه مجله حوزه، شماره 18 – 17، سال دوم، مرداد و شهریور 1375

    کتاب مکارم الاثار معلم حبیب آبادی

    کتاب گنجینه دانشمندان، شریف رازی محمد، ج 5 ، صص 326 – 316

    کتاب عمری پر افتخار، زندگی آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری

    کتاب سیمای سبزوار، سرزمین سربداران، تألیف محمد ابراهیم احمدی

    کتاب سبزوار، شهر دانشوران بیدار

    پایگاه موقوفه عباسقلی خان شاملو

    پایگاه اینترنتی زندگی، شخصیت، خدمات و آثار آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=فقیه_سبزواری،_میرزا_موسی&oldid=252339»