۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين'
جز (جایگزینی متن - '== منابع ==' به '== منابع مقاله ==') |
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در فصل دوم، در بحث از «اعجاز قرآن» به تبيين لغوى اعجاز، معناى اصطلاحى آن و فرق آن با سحر پرداخته است. وى برترين معجزه را آن مى‌داند كه با برترين جريان روزگار هماوردى كند، ازينرو با تبيين جايگاه بلاغت و فصاحت در روزگار جاهلى، به اثبات برترى قرآن در اعصار و مانند ناپذيرى آن در بيان و عرضه حقايق والا مى‌پردازد. در بيان ابعاد مانند ناپذيرى قرآن، به تشريع و اِخبار از غيب نيز اشاره مى‌كند.<ref>ص 33-77</ref> | در فصل دوم، در بحث از «اعجاز قرآن» به تبيين لغوى اعجاز، معناى اصطلاحى آن و فرق آن با سحر پرداخته است. وى برترين معجزه را آن مى‌داند كه با برترين جريان روزگار هماوردى كند، ازينرو با تبيين جايگاه بلاغت و فصاحت در روزگار جاهلى، به اثبات برترى قرآن در اعصار و مانند ناپذيرى آن در بيان و عرضه حقايق والا مى‌پردازد. در بيان ابعاد مانند ناپذيرى قرآن، به تشريع و اِخبار از غيب نيز اشاره مى‌كند.<ref>ص 33-77</ref> | ||
از ديرباز، كسانى بر اين باور بوده‌اند كه گاه در قرآن از لحاظ بيانى، امورى ناهمگون با فصاحت و بلاغت راه يافته است.<ref>[[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، ص 22</ref>. مؤلف در فصلى جدا.<ref>ص 81-99</ref>به برخى از اشكالها و ايرادها در اين زمينه پرداخته و با استناد به تاريخ بدانها پاسخ گفته، و در اثر ديگر خود، نفحات الاعجاز، نيز به نويسنده‌اى امريكايى كه با نام ظاهرا مستعار | از ديرباز، كسانى بر اين باور بوده‌اند كه گاه در قرآن از لحاظ بيانى، امورى ناهمگون با فصاحت و بلاغت راه يافته است.<ref>[[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، ص 22</ref>. مؤلف در فصلى جدا.<ref>ص 81-99</ref>به برخى از اشكالها و ايرادها در اين زمينه پرداخته و با استناد به تاريخ بدانها پاسخ گفته، و در اثر ديگر خود، نفحات الاعجاز، نيز به نويسنده‌اى امريكايى كه با نام ظاهرا مستعار نصير‌الدين ظافر در كتابى با نام حُسن الايجاز (بولاق 1912) به معارضه با قرآن برخاسته بوده، پاسخ گفته است.<ref>البيان، ص 93-94؛-[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 24، ص 246</ref>. | ||
بحث قرائت، كه از پيشينه‌اى كهن و اهميتى ويژه برخوردار است، بتفصيل در البيان، مطرح شده است. مؤلف به جايگاه قرائت در آراى قرآن پژوهان اشاره مى‌كند و با تصريح به عدم تواتر قرائتهاى هفتگانه مى‌گويد: عدم تواتر قرائتها سخنى مشهور در ميان شيعه است و بعيد نمى‌نمايد كه در ميان عامه نيز چنين باشد.<ref>ص 123</ref> مؤلف براى اثبات عدم تواتر قرائتها، ابتدا قاريان دهگانه را معرفى مى‌كند و سپس چگونگى گزارش قرائتهاى آنها را بازگفته، مى‌نويسد: توجه به واقع زندگانى قاريان و تأمل در طرق نقل قرائتها و چگونگى اسناد قرائتها، نحوه استدلال قاريان و پيروان آنها به قرائتهاى خود و نقد ديگر قرائتها، و انكار بسيارى از محققان برخى از اين قرائتها را (كه نمونه‌هايى از آنها آورده است) نشان مى‌دهد كه اين قرائتها متواتر نيستند.<ref>ص 126-157</ref>؛آنگاه دلايل تواتر قرائتها را نقد مى‌كند و نشان مى‌دهد كه هيچكدام دلايل استوارى ندارند.<ref>ص 157-160</ref> مؤلف گاه بر اين نكته تأكيد كرده است كه اين دلايل، تواتر قرآن را ثابت مى‌كند نه قرائتها را، و بين اين دو فرقى است روشن. از آنجا كه مؤلف تواتر قرائتها را نفى كرده، در ادامه بحث، پيوند «قرائتهاى هفتگانه» را با حديث «احرف سبعه» گسسته دانسته و تأكيد كرده است كه اين حديث به هر معنايى كه باشد، پيوندى با موضوع قرائتهاى هفتگانه ندارد. وى در تأييد اين نظر خود، آراى تنى چند از مفسّران و قرآن پژوهان بزرگ عامه را آورده است كه از جمله به تأخر چند سده‌اى تعيينِ قرائتهاى هفتگانه از سوى ابن مجاهد استناد كرده‌اند.<ref>ص 163</ref> | بحث قرائت، كه از پيشينه‌اى كهن و اهميتى ويژه برخوردار است، بتفصيل در البيان، مطرح شده است. مؤلف به جايگاه قرائت در آراى قرآن پژوهان اشاره مى‌كند و با تصريح به عدم تواتر قرائتهاى هفتگانه مى‌گويد: عدم تواتر قرائتها سخنى مشهور در ميان شيعه است و بعيد نمى‌نمايد كه در ميان عامه نيز چنين باشد.<ref>ص 123</ref> مؤلف براى اثبات عدم تواتر قرائتها، ابتدا قاريان دهگانه را معرفى مى‌كند و سپس چگونگى گزارش قرائتهاى آنها را بازگفته، مى‌نويسد: توجه به واقع زندگانى قاريان و تأمل در طرق نقل قرائتها و چگونگى اسناد قرائتها، نحوه استدلال قاريان و پيروان آنها به قرائتهاى خود و نقد ديگر قرائتها، و انكار بسيارى از محققان برخى از اين قرائتها را (كه نمونه‌هايى از آنها آورده است) نشان مى‌دهد كه اين قرائتها متواتر نيستند.<ref>ص 126-157</ref>؛آنگاه دلايل تواتر قرائتها را نقد مى‌كند و نشان مى‌دهد كه هيچكدام دلايل استوارى ندارند.<ref>ص 157-160</ref> مؤلف گاه بر اين نكته تأكيد كرده است كه اين دلايل، تواتر قرآن را ثابت مى‌كند نه قرائتها را، و بين اين دو فرقى است روشن. از آنجا كه مؤلف تواتر قرائتها را نفى كرده، در ادامه بحث، پيوند «قرائتهاى هفتگانه» را با حديث «احرف سبعه» گسسته دانسته و تأكيد كرده است كه اين حديث به هر معنايى كه باشد، پيوندى با موضوع قرائتهاى هفتگانه ندارد. وى در تأييد اين نظر خود، آراى تنى چند از مفسّران و قرآن پژوهان بزرگ عامه را آورده است كه از جمله به تأخر چند سده‌اى تعيينِ قرائتهاى هفتگانه از سوى ابن مجاهد استناد كرده‌اند.<ref>ص 163</ref> | ||
مؤلف پس از نقد حجيّت قرائتها، با استناد به روايتى از [[الکافی|كافى]]، تأكيد مى‌كند كه در نماز قرائتى صحيح است كه به روزگار امامان عليهم‌السلام متعارف بوده باشد.<ref>ص 167</ref> بحث از روايت «احرف سبعه» در علوم قرآنى بسى دراز دامن است (-حسن | مؤلف پس از نقد حجيّت قرائتها، با استناد به روايتى از [[الکافی|كافى]]، تأكيد مى‌كند كه در نماز قرائتى صحيح است كه به روزگار امامان عليهم‌السلام متعارف بوده باشد.<ref>ص 167</ref> بحث از روايت «احرف سبعه» در علوم قرآنى بسى دراز دامن است (-حسن ضياء‌الدين عتر). مؤلف، گونه‌هاى مختلف نقل آن را آورده و پس از نقد تمامى آنها، تصريح كرده است كه به دليل تهافت و تناقض روايات و عدم امكان جمع، نمى‌توان آنها را پذيرفت.<ref>ص 171-193</ref> ازينرو، وى روايات «احرف سبعه» را يكسره مردود مى‌شمارد.<ref>براى انتقاد از اين نظر-شاهين، ص 29-32</ref> | ||
مهمترين بحث البيان، بحث «تحريف ناپذيرى» قرآن كريم است. مؤلف تحريف را معنى كرده، انواع و ابعاد آن را نمايانده و محل نزاع بحث را روشن كرده است. وى ضمن تصريح به اينكه محققان هرگز به تحريف عقيده نداشته‌اند، «نسخ التلاوه» را گونه‌اى از تحريف دانسته است. وى در اثبات تحريف ناپذيرى قرآن، به آيات قرآن، سنت، روايات فضائل سوره‌ها و فضيلت قرائت قرآن استناد كرده است.<ref>ص 207- 235</ref>و افزون بر اينها به لحاظ تاريخى و با توجه به واقع زندگانى مسلمانان، وقوع تحريف را غير ممكن دانسته است. | مهمترين بحث البيان، بحث «تحريف ناپذيرى» قرآن كريم است. مؤلف تحريف را معنى كرده، انواع و ابعاد آن را نمايانده و محل نزاع بحث را روشن كرده است. وى ضمن تصريح به اينكه محققان هرگز به تحريف عقيده نداشته‌اند، «نسخ التلاوه» را گونه‌اى از تحريف دانسته است. وى در اثبات تحريف ناپذيرى قرآن، به آيات قرآن، سنت، روايات فضائل سوره‌ها و فضيلت قرائت قرآن استناد كرده است.<ref>ص 207- 235</ref>و افزون بر اينها به لحاظ تاريخى و با توجه به واقع زندگانى مسلمانان، وقوع تحريف را غير ممكن دانسته است. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
محمد محسن [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة الى تصانيف الشيعة]]، چاپ على نقى منزوى و احمد منزوى، بيروت 1983/1403؛[[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، تأويل مشكل القرآن، چاپ احمد صقر، قاهره 1973/1393؛ ابوالقاسم خويى، البيان في تفسير القرآن، بيروت 1987/1408؛همو، معجم رجال الحديث، بيروت 1983/1403، چاپ افست قم[بى‌تا. ]؛فهد بن عبدالرحمان رومى، اتجاهات التفسير في القرن الرابع عشر، رياض 1986/1407؛مصطفى زيد، النسخ في القرآن الكريم: دراسة تشريعية تاريخية نقدية، بيروت 1971/1391؛[[شاهین، عبدالصبور|عبدالصبور شاهين]]، تاريخ القرآن، قاهره 1966؛حسن | محمد محسن [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة الى تصانيف الشيعة]]، چاپ على نقى منزوى و احمد منزوى، بيروت 1983/1403؛[[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، تأويل مشكل القرآن، چاپ احمد صقر، قاهره 1973/1393؛ ابوالقاسم خويى، البيان في تفسير القرآن، بيروت 1987/1408؛همو، معجم رجال الحديث، بيروت 1983/1403، چاپ افست قم[بى‌تا. ]؛فهد بن عبدالرحمان رومى، اتجاهات التفسير في القرن الرابع عشر، رياض 1986/1407؛مصطفى زيد، النسخ في القرآن الكريم: دراسة تشريعية تاريخية نقدية، بيروت 1971/1391؛[[شاهین، عبدالصبور|عبدالصبور شاهين]]، تاريخ القرآن، قاهره 1966؛حسن ضياء‌الدين عتر، الاحرُف السبعة و منزلة القراءات منها، بيروت 1988/1409؛ خانبابا مشار، مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى، تهران 1340-1344 ش؛ احمد بن محمد نحاس، النّاسخ و المنسوخ في القرآن الكريم، چاپ شعبان محمداسماعيل، قاهره 1986/1407. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||