۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لینک درون متنی
(لینک درون متنی) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
کتاب التنقيح شامل نُه بخش است و به همین سبب ظاهر تبویب، موهم نُهبخشی بودن ساختار آن است. نهتنها این اثر بلکه بسیاری از منطقنگاریهای دوبخشی متأخر، شامل نُه بخش عمدهاند و این نه به دلیل نُهبخشی بودن ساختار منطقی آنها، بلکه به دلیل حفظ ظواهر سنّت ارسطویی است... نُه بخش کتاب التنقيح شامل همه صناعات خمس نیست، بلکه مانند اشارات به بحث اجمالی از برهان و مغالطه بسنده کرده است. پراکندگی مباحث دوبخشی در ابواب التنقيح، شیوه خاصی دارد و تابع آثار پیشین نیست. ملاصدرا اثر خود را شامل نه باب و هر باب را شامل چندین فصل قرار داده و عناوین باب و فصل را بهترتیب «اشراق» و «لمعه» نامیده و موضوع هر اشراقی را گاهی با تعابیر ارسطویی و گاهی با تعابیر متداول متأخر میآورد. | کتاب التنقيح شامل نُه بخش است و به همین سبب ظاهر تبویب، موهم نُهبخشی بودن ساختار آن است. نهتنها این اثر بلکه بسیاری از منطقنگاریهای دوبخشی متأخر، شامل نُه بخش عمدهاند و این نه به دلیل نُهبخشی بودن ساختار منطقی آنها، بلکه به دلیل حفظ ظواهر سنّت ارسطویی است... نُه بخش کتاب التنقيح شامل همه صناعات خمس نیست، بلکه مانند اشارات به بحث اجمالی از برهان و مغالطه بسنده کرده است. پراکندگی مباحث دوبخشی در ابواب التنقيح، شیوه خاصی دارد و تابع آثار پیشین نیست. ملاصدرا اثر خود را شامل نه باب و هر باب را شامل چندین فصل قرار داده و عناوین باب و فصل را بهترتیب «اشراق» و «لمعه» نامیده و موضوع هر اشراقی را گاهی با تعابیر ارسطویی و گاهی با تعابیر متداول متأخر میآورد. | ||
اشراق اول با عنوان «ایساغوجی» علاوه بر کلیات پنجگانه، شامل تعریف منطق و دلالتشناسی و نسبتهای چهارگانه است. اشراق دوم در «اقوال شارحه» است. اشراق سوم با تعبیر ارسطویی «باریارمیناس» به بحث از تعریف و اقسام قضیه میپردازد. اشراق چهارم «موجهات»، «تناقض» و «عکس» را مورد بحث قرار میدهد. اشراق پنجم با عنوان «ترکیب ثانی» به بحث از قیاس میپردازد. ارسطو بحث از قیاس را تحت عنوان «تحلیل اوّل» آورده است. ملاصدرا عنوان «ترکیب ثانی» را از خواجه طوسی متأثر است که تألیف قیاسی را در برابر تألیف قضیه، تألیف یا ترکیب ثانی مینامید. اشراق ششم به «قیاس خلف» اختصاص دارد و اشراق هفتم به بیان اقسام سهگانه «استدلال» میپردازد. اشراق هشتم و نهم بهترتیب در «برهان» و «مغالطه» است که بیشوکم به روش اشارات نگارش یافتهاند. التنقيح علاوه بر ساختار منطقی بهلحاظ تحلیل مسائل منطقی نیز به روش دوبخشی است<ref>ر.ک: همان، صفحات پانزده تا هفده</ref>. | اشراق اول با عنوان «ایساغوجی» علاوه بر کلیات پنجگانه، شامل تعریف منطق و دلالتشناسی و نسبتهای چهارگانه است. اشراق دوم در «اقوال شارحه» است. اشراق سوم با تعبیر ارسطویی «باریارمیناس» به بحث از تعریف و اقسام قضیه میپردازد. اشراق چهارم «موجهات»، «تناقض» و «عکس» را مورد بحث قرار میدهد. اشراق پنجم با عنوان «ترکیب ثانی» به بحث از قیاس میپردازد. ارسطو بحث از قیاس را تحت عنوان «تحلیل اوّل» آورده است. [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] عنوان «ترکیب ثانی» را از خواجه طوسی متأثر است که تألیف قیاسی را در برابر تألیف قضیه، تألیف یا ترکیب ثانی مینامید. اشراق ششم به «قیاس خلف» اختصاص دارد و اشراق هفتم به بیان اقسام سهگانه «استدلال» میپردازد. اشراق هشتم و نهم بهترتیب در «برهان» و «مغالطه» است که بیشوکم به روش اشارات نگارش یافتهاند. التنقيح علاوه بر ساختار منطقی بهلحاظ تحلیل مسائل منطقی نیز به روش دوبخشی است<ref>ر.ک: همان، صفحات پانزده تا هفده</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
«رساله التنقيح پیش از این، به دو صورت منتشر شده است: نخست مرحوم دکتر عبدالمحسن مشکاتالدینی آن را با عنوان «اللمعات المشرقية في فنون المنطقية» و با ترجمه و شرح در مجموعهای به نام منطق نوین منتشر کرد. نسخ مورد استفاده در این تصحیح معرفی نشده است و تصحیح از صحّت و دقّت کافی برخوردار نیست. | «رساله التنقيح پیش از این، به دو صورت منتشر شده است: نخست مرحوم دکتر عبدالمحسن مشکاتالدینی آن را با عنوان «اللمعات المشرقية في فنون المنطقية» و با ترجمه و شرح در مجموعهای به نام منطق نوین منتشر کرد. نسخ مورد استفاده در این تصحیح معرفی نشده است و تصحیح از صحّت و دقّت کافی برخوردار نیست. | ||
حامد ناجی اصفهانی دومین بار این اثر را با اعتماد به دو نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی (1721 و 1719) و نیز تصحیح مشکاتالدینی با نام التنقيح و با آثار دیگری از ملاصدرا در مجموعهای با عنوان مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین منتشر کرد... روی جلد این کتاب دارای سه توصیف نادرست از آثار مجموعه از جمله التنقيح است... اغلاط طبع مشکاتالدینی در این طبع نیز راه یافتهاند...»<ref>ر.ک: همان، صفحات پنجاهوپنج و پنجاهوشش</ref>. | |||
[[ناجی اصفهانی، حامد|حامد ناجی اصفهانی]] دومین بار این اثر را با اعتماد به دو نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی (1721 و 1719) و نیز تصحیح مشکاتالدینی با نام التنقيح و با آثار دیگری از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] در مجموعهای با عنوان مجموعه رسائل فلسفی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] منتشر کرد... روی جلد این کتاب دارای سه توصیف نادرست از آثار مجموعه از جمله التنقيح است... اغلاط طبع مشکاتالدینی در این طبع نیز راه یافتهاند...»<ref>ر.ک: همان، صفحات پنجاهوپنج و پنجاهوشش</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||