جمهرة النسب: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|جمهرة النسب {| class="wikitable aboutBookTable" style="...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR11318J1.jpg|بندانگشتی|جمهرة النسب]] | [[پرونده:NUR11318J1.jpg|بندانگشتی|جمهرة النسب]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |جمهرة النسب | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[ابن کلبی، هشام بن محمد]](نويسنده) | ||
[[حسن، ناجي]] (محقق) | [[حسن، ناجي]] (محقق) | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |عربي | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" | | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" | | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |عالم الکتب | ||
مکتبة النهضة العربية | مکتبة النهضة العربية | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" | | ||
|- | |- | ||
||سال نشر | ||سال نشر | ||
|ata-type= | | ata-type="publishYear" |مجلد1: 1986م , 1407ق , | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE11318AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''جمهرة النسب'''، اثر ابومنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی (متوفی 204ق)، شیعیمذهب، از قدیمیترین کتابهای مفصل در دسترس پیرامون علم انساب میباشد که به زبان عربی نوشته شده و با تحقیق ناجی حسن عرضه شده است. | '''جمهرة النسب'''، اثر [[ابن کلبی، هشام بن محمد|ابومنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی]] (متوفی 204ق)، شیعیمذهب، از قدیمیترین کتابهای مفصل در دسترس پیرامون علم انساب میباشد که به زبان عربی نوشته شده و با تحقیق ناجی حسن عرضه شده است. | ||
ابن خلکان در مورد کتاب و نویسنده آن، به ستایش پرداخته است: «كان من أعلم الناس بعلم الأنساب و له كتاب الجمهرة في النسب و هو من محاسن الكتب في هذا الفن و كان من الحفاظ المشهور». ابن قتیبه نیز او را اعلم مردم در علم انساب میداند. ابن ندیم نیز مینویسد که اسحاق موصلی میگفت: سه نفر را دیدم که هنگام دیدن سه نفر خوار و زبون میشوند: هیثم بن عدی هنگام دیدن هشام کلبی و علویه هنگام دیدن مخارق و ابونواس هنگام دیدن ابوالعتاهیه. یاقوت حموی که در نقل خبر غریب از ابن کلبی از طعن نسبت به او خودداری میکند، وی را دارای حجتی قوی دانسته و به دفاع از او میپردازد<ref>ر.ک: صفری فروشانی و عالمی، «نقش شیعیان در نسبنگاری عمومی، 1390</ref>. | [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]] در مورد کتاب و نویسنده آن، به ستایش پرداخته است: «كان من أعلم الناس بعلم الأنساب و له كتاب الجمهرة في النسب و هو من محاسن الكتب في هذا الفن و كان من الحفاظ المشهور». ابن قتیبه نیز او را اعلم مردم در علم انساب میداند. ابن ندیم نیز مینویسد که اسحاق موصلی میگفت: سه نفر را دیدم که هنگام دیدن سه نفر خوار و زبون میشوند: هیثم بن عدی هنگام دیدن [[ابن کلبی، هشام بن محمد|هشام کلبی]] و علویه هنگام دیدن مخارق و ابونواس هنگام دیدن ابوالعتاهیه. [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت حموی]] که در نقل خبر غریب از [[ابن کلبی، هشام بن محمد|ابن کلبی]] از طعن نسبت به او خودداری میکند، وی را دارای حجتی قوی دانسته و به دفاع از او میپردازد<ref>ر.ک: صفری فروشانی و عالمی، «نقش شیعیان در نسبنگاری عمومی، 1390</ref>. | ||
آنچه به اهمیت کتاب اشاره دارد، آن است که همگان معترفند که نویسنده آن در انساب و تاریخ جزیرة العرب پیش از اسلام، اهل فن و از بزرگان بوده و دیگران خوشهچین اویند؛ آثار او که بالغ بر ۱۵۰ کتاب است و بیشتر درباره تاریخ است، به این امر گواهی میدهد<ref>ر.ک: همان</ref>. | آنچه به اهمیت کتاب اشاره دارد، آن است که همگان معترفند که نویسنده آن در انساب و تاریخ جزیرة العرب پیش از اسلام، اهل فن و از بزرگان بوده و دیگران خوشهچین اویند؛ آثار او که بالغ بر ۱۵۰ کتاب است و بیشتر درباره تاریخ است، به این امر گواهی میدهد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نسخهٔ ۳ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۲۱:۳۲
| نام کتاب | جمهرة النسب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن کلبی، هشام بن محمد(نويسنده)
حسن، ناجي (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | عالم الکتب
مکتبة النهضة العربية |
| مکان نشر | |
| سال نشر | مجلد1: 1986م , 1407ق , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11318AUTOMATIONCODE |
جمهرة النسب، اثر ابومنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی (متوفی 204ق)، شیعیمذهب، از قدیمیترین کتابهای مفصل در دسترس پیرامون علم انساب میباشد که به زبان عربی نوشته شده و با تحقیق ناجی حسن عرضه شده است.
ابن خلکان در مورد کتاب و نویسنده آن، به ستایش پرداخته است: «كان من أعلم الناس بعلم الأنساب و له كتاب الجمهرة في النسب و هو من محاسن الكتب في هذا الفن و كان من الحفاظ المشهور». ابن قتیبه نیز او را اعلم مردم در علم انساب میداند. ابن ندیم نیز مینویسد که اسحاق موصلی میگفت: سه نفر را دیدم که هنگام دیدن سه نفر خوار و زبون میشوند: هیثم بن عدی هنگام دیدن هشام کلبی و علویه هنگام دیدن مخارق و ابونواس هنگام دیدن ابوالعتاهیه. یاقوت حموی که در نقل خبر غریب از ابن کلبی از طعن نسبت به او خودداری میکند، وی را دارای حجتی قوی دانسته و به دفاع از او میپردازد[۱].
آنچه به اهمیت کتاب اشاره دارد، آن است که همگان معترفند که نویسنده آن در انساب و تاریخ جزیرة العرب پیش از اسلام، اهل فن و از بزرگان بوده و دیگران خوشهچین اویند؛ آثار او که بالغ بر ۱۵۰ کتاب است و بیشتر درباره تاریخ است، به این امر گواهی میدهد[۲].
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در سه جزء، تنظیم و ارائه شده است. روش نگارش در این کتاب به روش مبسوط بوده و نقش زیادی در شکلگیری اولیه انسابنگاری داشته و مطالب آن از سوی انسابنگاران پس از آن، به دفعات مورد ارجاع قرار گرفته است؛ به همین دلیل در بین کتب انساب از اعتبار زیادی برخوردار میباشد[۳].
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، توضیح مختصری پیرامون کتاب داده شده است[۴].
مؤلف، مطالب را بر اساس طبقات ششگانه نسب عرب شامل: شعب، قبیله، عماره، بطن، فخذ و فصیله تقسیمبندی کرده است. وی ابتدا شعوب عرب شامل شعب معد بن عدنان، شعب مضر بن نزار، شعب الیاس بن مضر و مدرکة بن الیاس را برشمرده و سپس به قبایل پرداخته و از قبیله کنانة بن مدرکه آغاز نموده، آنگاه بهترتیب عمارهها و بطون و فخذها و فصیلهها را ذکر نموده است. از عمارهها ابتدا عماره فهر بن مالک را که همان «قریش» دانسته، ذکر نموده و بطون مربوط به آن را برشمرده و در ادامه از فخذها ابتدا فخذ هشام بن عبدمناف و از فصیلهها ابتدا فصیله عبدالله بن عبدالمطلب را ذکر کرده است؛ به این ترتیب وی سعی نموده بهنحوی به نسب پیامبر(ص) نقش محوریت داده و با قصد تکریم ایشان، آگاهانه سعی نموده تا در صدد ذکر نسب ایشان در ابتدا و در کمترین فاصله از صدر کتاب برآید؛ به این ترتیب روشی را بنا نهاده که تا دیگران نیز از آن پیروی کرده و همیشه نسب پیامبر(ص) را مقدم بدارند[۵].
وی پس از ذکر فصیلههایِ فخذ هشام بن عبدمناف، سراغ فخذِ بعدی از بطون و عماره قریش رفته و آنگاه پس از اتمام عماره قریش، به سراغ عمارههای دیگر قبایل رفته و به این ترتیب یکایک شعوب عرب را برشمرده است. همان طور که از این توضیحات برمیآید، مؤلف از روش مبسوط برای ذکر انساب عرب استفاده نموده و پدر را بر پسر مقدم داشته است. به نظر میرسد نسبنگاران بعدی از روش این کتاب پیروی کردهاند[۶].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، بههمراه فهرستهای «اعلام و قبایل»، «شهرها و مواضع»، «ایام عرب»، «اسامی اسبها»، «امثال» و «حدیث» در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع، به تعریف و توضیح برخی از اعلام، کلمات و عبارات متن پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- صفری فروشانی، نعمتالله؛ عالمی، سید محمدرضا، «نقش شیعیان در نسبنگاری عمومی»، برگرفته از پایگاه اینترنتی دانشگاه تهران، پژوهشنامه تاریخ و تمدن اسلامی، مقاله 5، دوره 44، شماره 2، پاییز و زمستان 1390، به آدرس:
- صفری فروشانی، نعمتالله؛ عالمی، سید محمدرضا، «کتابشناسی انسابنگاری اسلامی تا پایان قرن هفتم»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سخن تاریخ، سال پنجم، شماره 15، زمستان 1390 (34 صفحه، از 43 تا 76)، به آدرس:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/934473