الفروق بين الاشتباهات في العلل

الفروق بين الاشتباهات في العلل

نام کتاب	الفروق بين الاشتباهات في العلل
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	ابن جزار، احمد بن ابراهيم (نويسنده) اطرقجي، رمزيه محمد (محقق)
زبان	عربي
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ف‎‏4
موضوع	بيماري‏ها - تشخيص - متون قديمي تا قرن 14 پزشکي اسلامي - متون قديمي تا قرن 14 پزشکي سنتي - متون قديمي تا قرن 14
ناشر	الجمهورية العراقية، وزارة التعليم العالي و البحث العلمي، جامعة بغداد، مرکز إحياء التراث العلمي العربي
مکان نشر	عراق - بغداد
سال نشر	مجلد1: 1989م , 1410ق ,
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE19336AUTOMATIONCODE

الفروق بين الاشتباهات في العلل، رساله‌ای است مختصر منسوب به احمد بن ابراهیم بن ابیخالد بن جزار قیروانی، پیرامون بیان تفاوت و فرق میان امراض متشابه و رفع اشتباه در تشخیص علل آنها، که با تحقیق محمد اطرقجی، عرضه شده است.

نویسنده، چون دیده است که پزشکان زمانه بیماری‌ها را تنها از طریق اسباب و دلایلی که در کتب مربوطه ذکر شده است، می‌شناسند و اسباب و دلایل مزبور گاهی مشترکند و بیماریها گاه با هم مشتبه میشوند، لذا وی کتاب را به انگیزه تشریح و تبیین اسباب و دلایل امراض و تشریح تفاوت و فرق میان آن‌ها و بیرون آوردن اطبا از اشتباه، به رشته تحریر درآورده است.

ساختار

کتاب با یک تقدیمیه از دکتر عادل بکری و دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در پنج مقاله و هر مقاله در چندین فصل، تنظیم شده است. بنای نویسنده بر اختصار بوده، ولذا مطالب را بسیار مختصر و موجز بیان نموده است.

گزارش محتوا

در تقدیمیه، درباره صحت انتساب کتاب به ابن جزار و عدم صحت توهم انتساب آن به ابوبکر رازی، بحث شده است.

در مقدمه محقق، زندگی‌نامه نسبتا مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده و در پایان، اقدامات تحقیقی صورتگرفته در کتاب، توضیح داده شده است.

در مقدمه نویسنده، به انگیزه نگارش کتاب و خلاصه‌ای از مطالب مقالات، اشاره شده است.

مقاله نخست، مربوط به امراض مختص به اجزای سر بوده و مشتمل است بر پنج فصل که در ضمن آن، 28 فرق بیان شده است که به ترتیب عبارتند از: امراض دماغ (10 فرق)؛ امراض چشم (9 فرق)؛ امراض گوش (3 فرق)؛ امراض شامه و سوراخ بینی (4 فرق) و امراض زبان (2 فرق).

مقاله دوم، در سه فصل، به ترتیب زیر، به بررسی امراض مربوط به دستگاه تنفسی اختصاص یافته است: امراضی که احتمال وقوع آن در حلق و حنجره وجود دارد؛ امراضی که مربوط به ریه می‌باشد و امراضی که در سینه و پهلوها اتفاق می‌افتد.

نویسنده در مقاله سوم، در قالب چهار فصل، فرق بین امراض و احوالی که بر معده، کبد، طحال، مثانه و آلات تناسلی عارض می‌گردد را، تشریح نموده و در مقاله چهارم، در ضمن سه فصل، به امراض و احوال کلی بدن پرداخته است.

در آخرین مقاله نیز در دو فصل، به بیان و تشریح فرق بین بعضی از اقسام نبض و بول و تشابهات در آن، پرداخته شده است.

وضعیت کتاب

کتاب، فاقد فهرست مطالب بوده و فهرست منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.