۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' »' به '»') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
قاعده مسبوقيت امر حادث بر ماده و مدّة، نظريه مشايى هيولاى اولى، انطباق قاعده الواحد درباره بارى تعالى، نظريه قدم زمانى عالم، علم بارى تعالى و نظريه عقول، از جمله مواضعى است كه خواجه در آنها بيش و كم ره‌يافت فخر‌الدين رازى در المباحث المشرقية را اخذ مى‌كند. بنا بر اين مراد از فلسفه در اين ادعا كه تجريد بنيان‌گذار نظام كلام - فلسفى در شيعه است، مفهوم مشايى آن، حتى در سنت [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]يى نيست. | قاعده مسبوقيت امر حادث بر ماده و مدّة، نظريه مشايى هيولاى اولى، انطباق قاعده الواحد درباره بارى تعالى، نظريه قدم زمانى عالم، علم بارى تعالى و نظريه عقول، از جمله مواضعى است كه خواجه در آنها بيش و كم ره‌يافت فخر‌الدين رازى در المباحث المشرقية را اخذ مى‌كند. بنا بر اين مراد از فلسفه در اين ادعا كه تجريد بنيان‌گذار نظام كلام - فلسفى در شيعه است، مفهوم مشايى آن، حتى در سنت [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]يى نيست. | ||
كمتر اثرى به ميزان تجريد، بر آثار كلامى متأخران مؤثر افتاده است. از ابعاد تأثير تاريخى تجريد، وجود شرح و حاشيه فراوان بر آن است. در اين ميان برخى از شرح‌ها و حاشيه‌ها اهميت تاريخى دارند كه عبارتند از: [[كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد|كشف المراد]] | كمتر اثرى به ميزان تجريد، بر آثار كلامى متأخران مؤثر افتاده است. از ابعاد تأثير تاريخى تجريد، وجود شرح و حاشيه فراوان بر آن است. در اين ميان برخى از شرح‌ها و حاشيه‌ها اهميت تاريخى دارند كه عبارتند از: [[كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد|كشف المراد]] [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]]، شاگرد خواجه، تفريد الاعتماد ابوالعلاء بهشتى، شرح جديد از آن [[قوشچی، علی بن محمد|على بن محمد قوشچى]]، [[شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام (انتشارات مهدوی)|شرح شوارق الالهام]] [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|عبدالرزاق لاهيجى]] و... | ||
== معرفى شروح و حواشى == | == معرفى شروح و حواشى == | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
#[[كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد]]، نوشته [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حسن بن يوسف بن مطهر حلّى]]، از شاگردان [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]]، اولين شرحى است كه بر تجريد نگاشته شده است. اين شرح، مرجع و سند براى شروح بعدى گرديد؛ بر اين شرح، حواشى متعددى نگاشته شده است. | #[[كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد]]، نوشته [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حسن بن يوسف بن مطهر حلّى]]، از شاگردان [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]]، اولين شرحى است كه بر تجريد نگاشته شده است. اين شرح، مرجع و سند براى شروح بعدى گرديد؛ بر اين شرح، حواشى متعددى نگاشته شده است. | ||
#تسديد القواعد في شرح تجريد العقائد، نوشته شمس‌الدين، محمود بن عبدالرحمن اصفهانى (746ق)، شرح مفصلى است بر تجريد كه متن را با علامت ص و شرح را با علامت‌ش مى‌آورد. بناى شارح در اين شرح، بر رد گفته‌هاى خواجه نصير مى‌باشد؛ مخصوصا در مبحث امامت كه در مذهب، با خواجه، اختلاف داشته است. | #تسديد القواعد في شرح تجريد العقائد، نوشته شمس‌الدين، محمود بن عبدالرحمن اصفهانى (746ق)، شرح مفصلى است بر تجريد كه متن را با علامت ص و شرح را با علامت‌ش مى‌آورد. بناى شارح در اين شرح، بر رد گفته‌هاى خواجه نصير مى‌باشد؛ مخصوصا در مبحث امامت كه در مذهب، با خواجه، اختلاف داشته است. | ||
#شرح قوشچى، از علاء‌الدين، [[قوشچی، علی بن محمد|على بن محمد قوشچى]] | #شرح قوشچى، از علاء‌الدين، [[قوشچی، علی بن محمد|على بن محمد قوشچى]] (879ق)، شرح مزجى مفصلى است.شارح، در مذهب، مخالف خواجه نصير است و به همين جهت در اغلب مباحث اعتقادى، به ويژه امامت، در ردّ نظريه خواجه تلاش مى‌كند. اين شرح، از ساير شروح بيشتر شهرت يافته و حواشى متعددى بر آن نگاشته شده است. | ||
#حاشيه بر شرح تجريد قوشچى، از شمس‌الدين، محمد بن احمد [[خفری، محمد بن احمد|خفرى]] شيرازى (957ق). اين حاشيه، مورد توجه متكلمان شيعى و سنى واقع گرديده و نقد و تحليل‌هاى زيادى بر آن نوشته شده است. اين حاشيه، بر مقصد سوم شرح قوشچى (بخش الهيات)، نوشته شده و داراى سه فصل است: 1. اثبات واجب. 2. صفات واجب. 3. افعال واجب. | #حاشيه بر شرح تجريد قوشچى، از شمس‌الدين، محمد بن احمد [[خفری، محمد بن احمد|خفرى]] شيرازى (957ق). اين حاشيه، مورد توجه متكلمان شيعى و سنى واقع گرديده و نقد و تحليل‌هاى زيادى بر آن نوشته شده است. اين حاشيه، بر مقصد سوم شرح قوشچى (بخش الهيات)، نوشته شده و داراى سه فصل است: 1. اثبات واجب. 2. صفات واجب. 3. افعال واجب. | ||
#شوارق الالهام، از [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|ميرزا عبدالرزاق بن على بن حسين فياض لاهيجى]] (1072ق)، شاگرد [[ملا صدراى شيرازى]]. اين شرح، بسيار مفصل بوده، لكن مؤلف، فقط دو جلد آن را به پايان رسانيده و باقى، ناتمام مانده است. | #شوارق الالهام، از [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|ميرزا عبدالرزاق بن على بن حسين فياض لاهيجى]] (1072ق)، شاگرد [[ملا صدراى شيرازى]]. اين شرح، بسيار مفصل بوده، لكن مؤلف، فقط دو جلد آن را به پايان رسانيده و باقى، ناتمام مانده است. | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
#دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 13، ص 579. | #دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 13، ص 579. | ||
#مقدمه محقق كتاب. | #مقدمه محقق كتاب. | ||
#سرگذشت و عقايد فلسفى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]]، | #سرگذشت و عقايد فلسفى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]]، محمد مدرسى (زنجانى). | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||