تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی

تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی

نام کتاب	تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	آذرنوش، آذرتاش (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏PJ‎‏ ‎‏6107‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏2‎‏آ‎‏4
موضوع	زبان عربی - ترجمه به فارسی - تاریخ قرآن - ترجمه‎ها
ناشر	صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران، انتشارات سروش
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1375 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE11077AUTOMATIONCODE

معرفى كتاب

«تاريخ ترجمه از عربى به فارسى، از آغاز تا عصر صفوى 1-ترجمه‌هاى

قرآنى» نوشته آقاى آذرتاش آذرنوش و به زبان فارسى است.آذرنوش در سال

1316 هجرى شمسى در شهر قم ديده به جهان گشود.و نويسنده آثار و مقالات زيادى است

كه از آن جمله‌اند: ترجمه فتوح البلدان، ترجمه النحو التجريبى، ترجمه خريدة القصر

و جريدة العصر، راههاى نفوذ فارسى در فرهنگ و زبان تازى، ترجمه تاريخ ادبيات عرب، تأليف بلاش

و غيره.نويسنده در «تاريخ ترجمه از عربى به فارسى...» به بررسى ترجمه‌هاى

فارسى قرآن كريم از آغاز تا عصر پادشاهان صفوى مى‌پردازد.وى ابتدا

به بررسى كيفيت نثر عربى، به‌ويژه سادگى ساختار نحوى آن پرداخته و معتقد است قرآن

نخستين نثر است و هم نخستين اثرى است كه از همان آغاز-خواه كتبا و خواه شفاها، به زبان

يا زبانهاى فارسى ترجمه مى‌شده است.پس از آن گفتارى دربارۀ تفسير و ترجمه رسمى

معروف به «ترجمه تفسير طبرى» مطرح مى‌شود و ضمن آن نويسنده عقيده خود مبنى بر اينكه

اين كتاب ترجمه «تفسير طبرى» معروف نيست، بلكه كتابى مستقل است، را ابراز مى‌دارد.

اين ترجمه اثرى است دربردارندۀ يكدوره ترجمه آيات قرآن كريم و برخى قصص و شأن

نزولها و ديگر مطالبى كه به عادت تفسيرنگاران قديم در تفسيرنامه‌ها درج گرديده است.

معرفى ترجمه فارسى سوره مائده از قرآنى كوفى متعلق به قرن پنجم هجرى يا قبل از آن،

ترجمه‌اى قديمى از قرآن كريم كه جز چند صفحه از آن باقى نمانده، متنى پارسى از قرن چهارم هجرى؟

ترجمه‌اى آهنگين از دو جزو قرآن مجيد متعلق به سده 4 يا 5 ه‍، تفسير قرآن پاك،

بخشى از تفسير كهن،جلد ششم از تفسير بزرگى كه گويا مشتمل بر ده جلد مى‌شده كه از آن تنها همين

يك مجلد باقى مانده و تفسير آيه 76 كهف تا اواسط آيه 23 از سوره فرقان را دربردارد،

تفسير قرآن مجيد با نثر فارسى كهن و دل‌انگيز متعلق به نيمه اول قرن پنجم هجرى و...در

بخش اول كتاب صورت مى‌گيرد.

در بخش دوم، تحت عنوان «نمونۀ ترجمه از موارد خاص قرآنى و سنجش ميان ترجمه‌ها»

به صورت خاص و با قيدهاى متعدد مواردى را گزينش كرده و به مقايسه ميان ترجمه‌ها پرداخته

است

ساختار كتاب

كتاب مشتمل بر پيشگفتارى از نويسنده، كتابنامه و نشانه‌هاى

اختصارى كه در كتاب به كار رفته است و دو بخش ذيل مى‌باشد:بخش 1: «بررسى

ترجمه‌هاى كهن قرآني؛تطور تاريخى»21 گفتار را دربردارد:گفتار نخست:

چگونگى نثر عربى.گفتار دوم: تفسير و ترجمۀ رسمى معروف به ترجمۀ تفسير طبرى.گفتار

سوم:كوفى-سوره مائده از قرآنى كوفى، با ترجمه استوار فارسى.گفتار چهارم: ترجمه‌اى

قديم از قرآن كريم.گفتار پنجم:قرآن شماره 4.گفتار ششم:يك ترجمۀ آزاد،...

گفتار هفتم: تفسير قرآن پاك؛قطعه‌اى از تفسيرى بى‌نام به فارسى.گفتار هشتم:بخشى از

تفسيرى كهن.گفتار نهم: تفسير قرآن مجيد؛نسخۀ محفوظ در كتابخانه كمبريج.گفتار دهم: تفسير بر عشرى از قرآن مجيد.گفتار يازدهم: ترجمه قرآن موزه پارس.گفتار دوازدهم: ترجمه

و قصه‌هاى قرآن.گفتار سيزدهم: تفسير شنقشى؛گزاره‌اى از بخشى از قرآن كريم.گفتار

چهاردهم:كشف الاسرار ميبدي.گفتار پانزدهم:نسخۀ گمنام، تحريرى متفاوت از ترجمه‌ها

و تفسيرهاى ميبدى.گفتار شانزدهم:روح الجنان و روح الجنان؛ ابوالفتوح رازى.

گفتار هفدهم: تفسير بصائر يمينى، معين‌الدين نيشابورى.گفتار هژدهم: ترجمه قرآن؛نسخۀ

مورخ 556 ق.گفتار نوزدهم: تفسير گازر، ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى.گفتار بيستم:

مواهب علّيه يا تفسير حسينى؛كمال‌الدين حسينى كاشفى.گفتار بيست و يكم: ترجمة الخواص، ابوالحسن

على بن حسن زواره‌اى و منهج الصادقين مولى فتح اللّه كاشانى.

بخش دوم در دو دستۀ نخست و دسته دوم به سامان رسيده است:

در «دسته نخست»چگونگى گزينش آيات و ترجمه‌ها و در «دسته دوم» نمونۀ ترجمه از

موارد خاص قرآنى، مورد بررسى قرار گرفته است.فهرست مطالب، در ابتداى كتاب آمده است.

نسخه‌شناسى

نويسنده كتاب آقاى آذرتاش آذرنوش است.اين كتاب در

قطع وزيرى با جلد شوميز نخستين‌بار در سال 1375 شمسى در 327 صفحه

از سوی «انتشارات سروش» در تهران به چاپ رسيده است.

منابع:1-خرمشاهى، بهاء‌الدين، دانشنامه قرآن،ج اول، ص 456

2-متن كتاب

پیوندها

مطالعه کتاب تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور