دروس في علوم القرآن (تعریب)

دروس في علوم القرآن

نام کتاب	دروس في علوم القرآن
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	جوان آراسته، حسين (نويسنده) عصامي، خليل (مترجم)
زبان	عربي
کد کنگره	BP 69/5 /ج87 ع8043
موضوع	قرآن - علوم قرآني
ناشر	مرکز المصطفي (ص) العالمي للترجمة و النشر
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1435ق ,
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE39201AUTOMATIONCODE

دروس في علوم القرآن تعریب «درسنامه علوم قرآنی» اثر حسین جوان آراسته است. این کتاب از جمله آثار معاصر در زمینه علوم قرآنى است که با استفاده از منابع مختلف شیعه و سنی نگارش شده است. خلیل عصامی مترجم پرکار عرب این کتاب را به عربی ترجمه کرده است. کتاب‌شناسی اصل اثر با نام «درسنامه علوم قرآنی» انجام شده است؛ لذا در این نوشتار مطالبی درباره تعریب ذکر می‌شود. کتاب درسنامه علوم قرآنی پیش‌ازاین در دو سطح (ابتدا سطح2 و پس‌ازآن سطح1 به‌صورت مختصرتر) به زبان فارسی منتشر گردید. در مقایسه تعریب با هر دو سطح کتاب مشاهده شد اگرچه تعریب همانند آن دو مشتمل بر ده فصل است اما با هر دو متن اختلاف‌هایی دارد و نمی‌توان آن را تعریب یکی از این آثار دانست؛ مثلاً در سطح1، بخش سوم از شش فصل به پنج فصل کاهش یافته و فصل سوم با عنوان اسباب نزول به‌طور کامل حذف شده بود اما در تعریب، این فصل ترجمه شده است.

نکته جالب آن‌که در مقایسه اولین درس از باب سوم با عنوان نزول قرآن با فصل سوم از کتاب‌های مذکور مشاهده شد که درس اول در دوم ادغام و با نام نزول قرآن آمده است. مباحث این درس با سه آیه مذکور در فصل سوم آن‌ها آغاز و پس‌ازآن توضیحی پیرامون نزول دفعی و تدریجی قرآن کریم ذکر شده که در ابتدای فصل دوم از کتب مذکور با اندک اختلافی ذکر شده و به کلام جلال‌الدین سیوطی در این رابطه استناد شده است.

نکته دیگر آنکه در تعریب، گاه از ذکر برخی روایات بدون اشاره به دلیل آن صرف‌نظر شده است؛ به‌عنوان‌مثال در تبیین محوری بودن مبحث محکم و متشابه، در سطح2 در مقدمه این مبحث به سه حدیث اشاره شده است که در سطح1 به دو حدیث و در تعریب به یک حدیث تقلیل یافته است. با مراجعه به مبحث پایانی باب ششم کتاب که پیرامون شبهات قائلین به تحریف قرآن کریم است نیز مشاهده می‌شود که بخشی از مطالب - که در رابطه با وجود قائلین به نسخ در تلاوت قرآن و یا روایات تحریف قرآن در کتب اهل سنت است- در تعریب حذف شده است. این مطالب در سطح2 در حدود دو صفحه است و در سطح1 در چند سطر خلاصه شده و پیش از طرح شبهات میرزای نوری آمده است. خلاصه مباحث این باب از کتاب نیز در هفت شماره ذکر شده که با سطح1 مطابقت دارد.

فهرست مطالب همانند متن فارسی کتاب در ابتدا و فهرست منابع در انتهای آن ذکر شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. جوان آراسته، حسین، درسنامه علوم قرآنی سطح2، قم، بوستان کتاب، چاپ ششم، 1380.
3. جوان آراسته، حسین، درسنامه علوم قرآنی سطح1، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1380.