موسوعة الكسنزان فيما اصطلح عليه أهل التصوف و العرفان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'امام رضا(ع)' به 'امام رضا(ع) ') |
جز (جایگزینی متن - 'على بن ابى‌طالب(ع)' به 'على بن ابى‌طالب(ع) ') |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
نويسنده در مقدمه كتاب، در توضيح لقب كسنزان چنين نوشته است: «اما لقب كسنزان كه بر خانواده سيد محمد اطلاق شده لقبى است كه براى جدشان ولى صالح و عابد زاهد سيد عبدالكريم به كار مى‌رفته است. كلمه «كسنزان»، كلمه‌اى است كردى، به معناى شخصى كه حقيقت او را هيچ‌كس نمى‌داند. سبب اطلاق اين لقب بر اين سيد مبارك، انقطاع او براى مدت چهار سال از مردم و خلوت كردن با پروردگارش در يكى از كوه‌هاى قرداغ [منطقه‌اى در حوالى شهر سليمانيه كردستان عراق] بوده است. هنگامى كه از شخصى درباره او پرسيده، مى‌شد مى‌گفت: كسنزان (يعنى كسى نمى‌شناسد). پس اين لفظ لقبى براى اين سيد عجيب و براى فرزندان و نوادگانش شده است؛ همچنان‌كه اين لقب در زبان مردم، عَلَمى براى طريقه قادريه كسنزانيه شد كه شيخ و فرزندانش پس از او بنيان نهادند»<ref>ر.ك: مقدمه نهرو محمد عبدالكريم، صفحه ب</ref> | نويسنده در مقدمه كتاب، در توضيح لقب كسنزان چنين نوشته است: «اما لقب كسنزان كه بر خانواده سيد محمد اطلاق شده لقبى است كه براى جدشان ولى صالح و عابد زاهد سيد عبدالكريم به كار مى‌رفته است. كلمه «كسنزان»، كلمه‌اى است كردى، به معناى شخصى كه حقيقت او را هيچ‌كس نمى‌داند. سبب اطلاق اين لقب بر اين سيد مبارك، انقطاع او براى مدت چهار سال از مردم و خلوت كردن با پروردگارش در يكى از كوه‌هاى قرداغ [منطقه‌اى در حوالى شهر سليمانيه كردستان عراق] بوده است. هنگامى كه از شخصى درباره او پرسيده، مى‌شد مى‌گفت: كسنزان (يعنى كسى نمى‌شناسد). پس اين لفظ لقبى براى اين سيد عجيب و براى فرزندان و نوادگانش شده است؛ همچنان‌كه اين لقب در زبان مردم، عَلَمى براى طريقه قادريه كسنزانيه شد كه شيخ و فرزندانش پس از او بنيان نهادند»<ref>ر.ك: مقدمه نهرو محمد عبدالكريم، صفحه ب</ref> | ||
سلسله طريقت قادريه كسنزانيه به مشايخ و بزرگانى گفته مى‌شود كه هريك در زمان خود استاد طريقت بوده و اين طريقت را به استاد طريقت بعدى تحويل داده‌اند. اعتقاد اين فرقه بر اين است كه اين سلسله ابتدا از طرف خدا بر حضرت محمد(ص) نازل شده و سپس از او به على بن ابى‌طالب(ع) منتقل گشته و از آن به بعد به دو جناح تبديل شده و جناح‌هاى يادشده در شيخ معروف كرخى به هم پيوسته‌اند. در جناح اول كه سلسله ذهبيه ناميده شده، پس از نام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] اسامى مبارك امام حسين(ع) و امام زين‌العابدين(ع) تا [[امام رضا(ع)]] نيز ذكر شده است<ref>ر.ك: همان، صفحه ش</ref> | سلسله طريقت قادريه كسنزانيه به مشايخ و بزرگانى گفته مى‌شود كه هريك در زمان خود استاد طريقت بوده و اين طريقت را به استاد طريقت بعدى تحويل داده‌اند. اعتقاد اين فرقه بر اين است كه اين سلسله ابتدا از طرف خدا بر حضرت محمد(ص) نازل شده و سپس از او به [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] منتقل گشته و از آن به بعد به دو جناح تبديل شده و جناح‌هاى يادشده در شيخ معروف كرخى به هم پيوسته‌اند. در جناح اول كه سلسله ذهبيه ناميده شده، پس از نام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] اسامى مبارك امام حسين(ع) و امام زين‌العابدين(ع) تا [[امام رضا(ع)]] نيز ذكر شده است<ref>ر.ك: همان، صفحه ش</ref> | ||
نويسنده در مقدمه، اعظم علوم و بالاترين آنها را به لحاظ منزلت، علوم شريعت غرّاء مى‌داند كه برگرفته از كتاب خدا و سنت رسول‌الله(ص) است. سپس انواع احكام مستنبطه از مصادر تشريع را به سه بخش تقسيم كرده است: | نويسنده در مقدمه، اعظم علوم و بالاترين آنها را به لحاظ منزلت، علوم شريعت غرّاء مى‌داند كه برگرفته از كتاب خدا و سنت رسول‌الله(ص) است. سپس انواع احكام مستنبطه از مصادر تشريع را به سه بخش تقسيم كرده است: | ||
نسخهٔ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۵۱
| نام کتاب | موسوعة الکسنزان فیما اصطلح علیه أهل التصوف و العرفان |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | کسنزانی، محمد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 274/3 /ک5م8 |
| موضوع | تصوف - اصطلاحها و تعبیرها
عرفان - اصطلاحها و تعبیرها قادریه کس نزانی |
| ناشر | دار المحبة |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| سال نشر | 1426 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE14542AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«موسوعة الكسنزان في ما اصطلح عليه أهل التصوف و العرفان»، تأليف سيد محمد بن عبدالكريم كسنزان حسينى، شيخ طريقت قادريه كسنزانيه است. در اين اصطلاح‌نامه، اصطلاحات مختلف تصوف و عرفان از قرن اول هجرى تا قرن حاضر گردآورى و دسته‌بندى شده است.
ساختار
كتاب، در 24 جلد تدوين شده است. در جلد اول ابتدا مقدمه‌اى به قلم فرزند بزرگ نويسنده در معرفى فرقه كسنزانيه و نيز در شرح حال نويسنده و آثار او نوشته شده است. پس از آن مقدمه نويسنده و مدخلى سى صفحه‌اى در بيان اهميت و اهداف و شيوه و مشكلات نگارش اين موسوعه بيان شده است. در متن اثر اصطلاحات صوفيه به ترتيب حروف الفبا و در هر حرف بر مبناى ماده كلمات، الفاظ و اصطلاحات مرتبط ذكر شده است.
در نگارش اين اثر از منابع مختلفى مانند موطأ مالك، صحيح ابن خزيمه، تاريخ خطيب بغدادى، اصطلاحات الصوفية كمال‌الدين كاشانى، اللمع في التصوف سراج طوسى، الفتوحات المكية ابن عربى و بسيارى منابع ديگر استفاده شده است.
گزارش محتوا
نويسنده در مقدمه كتاب، در توضيح لقب كسنزان چنين نوشته است: «اما لقب كسنزان كه بر خانواده سيد محمد اطلاق شده لقبى است كه براى جدشان ولى صالح و عابد زاهد سيد عبدالكريم به كار مى‌رفته است. كلمه «كسنزان»، كلمه‌اى است كردى، به معناى شخصى كه حقيقت او را هيچ‌كس نمى‌داند. سبب اطلاق اين لقب بر اين سيد مبارك، انقطاع او براى مدت چهار سال از مردم و خلوت كردن با پروردگارش در يكى از كوه‌هاى قرداغ [منطقه‌اى در حوالى شهر سليمانيه كردستان عراق] بوده است. هنگامى كه از شخصى درباره او پرسيده، مى‌شد مى‌گفت: كسنزان (يعنى كسى نمى‌شناسد). پس اين لفظ لقبى براى اين سيد عجيب و براى فرزندان و نوادگانش شده است؛ همچنان‌كه اين لقب در زبان مردم، عَلَمى براى طريقه قادريه كسنزانيه شد كه شيخ و فرزندانش پس از او بنيان نهادند»[۱]
سلسله طريقت قادريه كسنزانيه به مشايخ و بزرگانى گفته مى‌شود كه هريك در زمان خود استاد طريقت بوده و اين طريقت را به استاد طريقت بعدى تحويل داده‌اند. اعتقاد اين فرقه بر اين است كه اين سلسله ابتدا از طرف خدا بر حضرت محمد(ص) نازل شده و سپس از او به على بن ابى‌طالب(ع) منتقل گشته و از آن به بعد به دو جناح تبديل شده و جناح‌هاى يادشده در شيخ معروف كرخى به هم پيوسته‌اند. در جناح اول كه سلسله ذهبيه ناميده شده، پس از نام اميرالمؤمنين(ع) اسامى مبارك امام حسين(ع) و امام زين‌العابدين(ع) تا امام رضا(ع) نيز ذكر شده است[۲]
نويسنده در مقدمه، اعظم علوم و بالاترين آنها را به لحاظ منزلت، علوم شريعت غرّاء مى‌داند كه برگرفته از كتاب خدا و سنت رسول‌الله(ص) است. سپس انواع احكام مستنبطه از مصادر تشريع را به سه بخش تقسيم كرده است:
1. احكام اعتقادى كه علم عقائد يا كلام مباحث آن را در بر دارد؛
2. احكام عمليه كه علم فقه متكفل مباحث آن است؛
3. احكام اخلاقى كه علم تصوف مباحث آن را مطرح كرده است.
وى سپس هركدام از اين علوم را داراى دانشمندان و مصنفاتى مى‌داند؛ از جمله كتاب حاضر را نتيجه تلاش‌هاى فراوانى مى‌داند كه براى استقراى معانى اصطلاحاتى كه از ابتدا بر زبان بزرگان تصوف جارى شده، به عمل آمده و بهترين اوقات صرف آن شده است[۳]
وى در مقدمه، تطورات اصطلاحات صوفيه را از قرن اول تا قرن حاضر مورد بررسى قرار داده است. وى معتقد است كه الفاظ و اصطلاحات صوفيه در قرون اخير - مخصوصاً پس از قيام مغرضين و مستشرقين با حملات متعدد براى عيب گرفتن بر مفردات اين زبان و تأويل و برگرداندن آن از مقاصد اسلامى - با مشكلات متعدد مواجه بوده است. بدين سبب و به جهت اسباب ديگر، زبان تصوف به‌تدريج به اختفا رفت و اين كتاب تلاشى براى احياى اين زبان و تجديد بناى آن است[۴]
از جمله ويژگى‌هاى اصطلاحات صوفيه اين است كه با اصطلاحات ساير علوم و معارف در اين جهت كه برگرفته از عقل و فكر و نظر نيست، تفاوت دارد؛ بلكه نتيجه تجربه باطنى بين عبدو پروردگارش است[۵] از خصوصيات فنى در اصطلاحات صوفيه خاصيت «تكثر» است؛ بدين معنا كه براى يك اصطلاح، ده‌ها بلكه صدها تعريف و معنا مى‌يابى؛ همچنان‌كه در اصطلاحى مانند «تصوف» اين‌گونه است و براى يك معناى صوفيانه، تعداد زيادى از اصطلاحات كه دال بر آن است و از آن تعبير مى‌كند مى‌يابى؛ همچنان‌كه «حقيقت محمديه» يا «انسان كامل» اين‌گونه است[۶]
وضعيت كتاب
در ابتداى تمامى جلدهاى كتاب حتى جلد 24 كه به فهارس اختصاص يافته است، مقدمه نهرو و نيز سلسله طريقه قادريه كسنزانيه كه با نام مبارك پيامبر اكرم(ص) آغاز و به نام محمد عبدالكريم ختم شده، آمده است.
در جلد 24 كتاب، ابتدا فهرست صلوات صوفيه بر حضرت محمد(ص) (كه مختص به اسامى، القاب، كنيه‌ها و صفاتى است كه طريقه كسنزانيه در ضمن ادعيه و اوراد و متون خود آورده‌اند) و پس از آن به ترتيب فهرست الفاظ، احاديث، مصطلحات، مصادر و محتويات ذكر شده است.
در پاورقى‌هاى كتاب آدرس آيات، روايات و منابع مطالب با ذكر جلد و صفحه آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب موسوعة الکسنزان فیما اصطلح علیه أهل التصوف و العرفان در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور