۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|القصص القرآني {| class="wikitable aboutBookTable" sty...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
بخش اول کتاب مشتمل بر پنج فصل است. در فصل اول ویژگیهای قصههای قرآنی از دو جهت تبیین شده است: جهت اول قصههای قرآنی و هدف عمومی از نزول قرآن و جهت دوم ویژگیهای اساسی قصه در قرآن. | بخش اول کتاب مشتمل بر پنج فصل است. در فصل اول ویژگیهای قصههای قرآنی از دو جهت تبیین شده است: جهت اول قصههای قرآنی و هدف عمومی از نزول قرآن و جهت دوم ویژگیهای اساسی قصه در قرآن. | ||
درباره جهت اول باید گفت که قرآن، قصه را بهعنوان موضوعی مستقل بیان نکرده است؛ بلکه از آن بهعنوان روشی برای تحقق اهداف و اغراض دینی بهکار گرفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>. | درباره جهت اول باید گفت که قرآن، قصه را بهعنوان موضوعی مستقل بیان نکرده است؛ بلکه از آن بهعنوان روشی برای تحقق اهداف و اغراض دینی بهکار گرفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>. در خصوص جهت دوم نیز با استفاده از آیه 111 سوره یوسف میتوان چنین نتیجه گرفت که قصههای قرآن از چهار ویژگی واقعی، راست، حکمت و اخلاقی بودن برخوردار هستند. درباره ویژگی دوم چنین میخوانیم که در ذکر اتفاقات و وقایع تاریخی که زندگی انبیا و اقوام آنها را ذکر کردهاند برخلاف دروغهای باطل و انحرافات در فهم و خرافاتی که در کتب عهدین با داستانهای انبیا همراه شده و حقایق بهعمد یا سهو یا از روی اشتباه و نادانی تحریف شده است، در قصههای قرآن اخبار و حوادث امور و حقائقی ثابتی هستند که دروغ و خطا و اشتباه در آنها راه ندارد چراکه قرآن وحی الهی است و هیچ ذرهای در آسمان و زمین از علم خداوند پنهان نیست. نگاههای دزدانه و آنچه در دلها پنهان است را میداند و حاضر و ماضی و آینده نزد او یکسان است<ref>ر.ک: همان، ص23و25</ref>. | ||
در فصل دوم به موضوع اهداف قصههای قرآنی بهتفصیل پرداخته شده است. نویسنده معتقد است که اهداف فراوانی برای این موضوع وجود دارد لذا به جهت رعایت اختصار به اهداف مهم قرآنی پرداخته میشود تا بدینوسیله اهمیت ذکر قصه در قرآن کریم و فوایدی که بر آن مترتب میشود را بشناسیم. مهمترین هدف اثبات وحی و رسالت است. خبر دادن پیامبر خدا حضرت محمد(ص) از اخبار امتهای پیشین و انبیا و پیامبران به این دقت و تفصیل و اطمینان -با لحاظ شرایط فرهنگی و اجتماعی- از یک حقیقت ثابت حکایت میکند که همانا دریافت این وقایع و اخبار از مصدر غیبی مطلع از اسرار است که در آیات 3 و 102 سوره یوسف به آن اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص34-33</ref>. | در فصل دوم به موضوع اهداف قصههای قرآنی بهتفصیل پرداخته شده است. نویسنده معتقد است که اهداف فراوانی برای این موضوع وجود دارد لذا به جهت رعایت اختصار به اهداف مهم قرآنی پرداخته میشود تا بدینوسیله اهمیت ذکر قصه در قرآن کریم و فوایدی که بر آن مترتب میشود را بشناسیم. مهمترین هدف اثبات وحی و رسالت است. خبر دادن پیامبر خدا حضرت محمد(ص) از اخبار امتهای پیشین و انبیا و پیامبران به این دقت و تفصیل و اطمینان -با لحاظ شرایط فرهنگی و اجتماعی- از یک حقیقت ثابت حکایت میکند که همانا دریافت این وقایع و اخبار از مصدر غیبی مطلع از اسرار است که در آیات 3 و 102 سوره یوسف به آن اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص34-33</ref>. | ||
در سومین فصل، برخی ظواهر عمومی در قصههای قرآنی مورد بحث قرار گرفته است. تکرار یک قصه در جاهای مختلفی از قرآن از جمله این موارد است. از جمله دلایلی که در توضیح این مسئله ذکر شده این است که تکرار به جهت تعدد اغراض دینی است که بر یک قصه مترتب است. قصه در یکجا برای ایفای غرض معین و در جای دیگری برای ایفای غرض دیگری است. قرآن کریم همچنین بر قصه برخی انبیا مانند ابراهیم و موسی بیشتر تأکید کرده است اما این تأکید ارتباط به افضلیت آنها ندارد بلکه هدف اصلی عبرت و موعظه و اقامه حجت و برهان بر صدق نبوت محمد(ص) و مانند آن است<ref>ر.ک: همان، ص59 و67</ref>. | در سومین فصل، برخی ظواهر عمومی در قصههای قرآنی مورد بحث قرار گرفته است. تکرار یک قصه در جاهای مختلفی از قرآن از جمله این موارد است. از جمله دلایلی که در توضیح این مسئله ذکر شده این است که تکرار به جهت تعدد اغراض دینی است که بر یک قصه مترتب است. قصه در یکجا برای ایفای غرض معین و در جای دیگری برای ایفای غرض دیگری است. قرآن کریم همچنین بر قصه برخی انبیا مانند ابراهیم و موسی بیشتر تأکید کرده است اما این تأکید ارتباط به افضلیت آنها ندارد بلکه هدف اصلی عبرت و موعظه و اقامه حجت و برهان بر صدق نبوت محمد(ص) و مانند آن است<ref>ر.ک: همان، ص59 و67</ref>. | ||
تفاوت اسلوب قصه در قرآن کریم مطلب دیگری است که به آن پرداخته شده است. شکی نیست که شیوه قصهگویی در قرآن کریم متفاوت با اسلوب معروف در قصههای ادبی و انسانی است چراکه قرآن کریم گاه به ذکر حوادث به شکل اجمالی و گاه بدون ترتیب زمانی بسنده کرده یا با قطع بخشی از یک اتفاق از اتفاقی بهاتفاق دیگر منتقل شده است. علاوه اینکه در ضمن داستان به ذکر مفاهیم، حقایق و موضوعات عقایدی یا اخلاقی یا جهان هستی یا شرعی پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص74</ref>. | تفاوت اسلوب قصه در قرآن کریم مطلب دیگری است که به آن پرداخته شده است. شکی نیست که شیوه قصهگویی در قرآن کریم متفاوت با اسلوب معروف در قصههای ادبی و انسانی است چراکه قرآن کریم گاه به ذکر حوادث به شکل اجمالی و گاه بدون ترتیب زمانی بسنده کرده یا با قطع بخشی از یک اتفاق از اتفاقی بهاتفاق دیگر منتقل شده است. علاوه اینکه در ضمن داستان به ذکر مفاهیم، حقایق و موضوعات عقایدی یا اخلاقی یا جهان هستی یا شرعی پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص74</ref>. | ||
بحث درباره قصه در قرآن کریم از دو جهت قابلطرح است. اول از زاویه فنی برای اسلوب قصه که از خلال این بحث مشخص میشود که داستانهای قرآنی مشتمل بر جمیع عناصر اساسی در اسلوب ادبی فنی هستند. نویسنده این جهت را نیازمند بحثی مستقل و وسیع با موضوع ادبی و فنی میداند که در برخی مطالعات قرآنی ادبی خاص مانند کتاب تصویر فنی در قرآن سید قطب مطرح شده است و از حدود بحث کتاب و اهداف محدود آن خارج است. اما جهت دیگر که همان جهت تفسیری است بیان کننده اسلوب قصه در قرآن کریم و چگونگی هماهنگی آن با | بحث درباره قصه در قرآن کریم از دو جهت قابلطرح است. اول از زاویه فنی برای اسلوب قصه که از خلال این بحث مشخص میشود که داستانهای قرآنی مشتمل بر جمیع عناصر اساسی در اسلوب ادبی فنی هستند. نویسنده این جهت را نیازمند بحثی مستقل و وسیع با موضوع ادبی و فنی میداند که در برخی مطالعات قرآنی ادبی خاص مانند کتاب تصویر فنی در قرآن سید قطب مطرح شده است و از حدود بحث کتاب و اهداف محدود آن خارج است. اما جهت دیگر که همان جهت تفسیری است بیان کننده اسلوب قصه در قرآن کریم و چگونگی هماهنگی آن با اسلوب عمومی قرآن است، و این جهت اصلی است که بیشتر مطالعات گذشته در رابطه با اعجاز قرآن کریم به آن پرداختهاند<ref>ر.ک: همان، ص75-74</ref>. | ||
در چهارمین فصل کتاب، در ضمن نوزده موضع، قصههای قرآن کریم در سورههای مختلف به شیوه تحلیلی، اجتماعی و تاریخی و... مورد بررسی قرار گرفتهاند. نویسنده در این روش داستان انبیا را یکی پس از دیگری مانند موضوعی از موضوعات تفسیر موضوعی مورد بررسی قرار داده است<ref>ر.ک: همان، ص114-79</ref>. | در چهارمین فصل کتاب، در ضمن نوزده موضع، قصههای قرآن کریم در سورههای مختلف به شیوه تحلیلی، اجتماعی و تاریخی و... مورد بررسی قرار گرفتهاند. نویسنده در این روش داستان انبیا را یکی پس از دیگری مانند موضوعی از موضوعات تفسیر موضوعی مورد بررسی قرار داده است<ref>ر.ک: همان، ص114-79</ref>. | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
در پاورقیهای کتاب آدرس آیات، ارجاعات و برخی توضیحات نویسنده ذکر شده است. | در پاورقیهای کتاب آدرس آیات، ارجاعات و برخی توضیحات نویسنده ذکر شده است. | ||
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است. | فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == |
ویرایش