المنتقی من درة الأسلاك في دولة «ملك» الأتراك «في تاريخ حلب الشهباء»: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب مشتمل بر دو مقدمه است. مقدمه اول، از استاد سهيل زكّار پيرامون تاريخ شهر حلب ...<ref>مقدمه، ص1الى7</ref>، و مقدمه دوم، از محقق كتاب جناب عبدالجبار زكّار است. | كتاب مشتمل بر دو مقدمه است. مقدمه اول، از استاد سهيل زكّار پيرامون تاريخ شهر حلب ....<ref>مقدمه، ص1الى7</ref>، و مقدمه دوم، از محقق كتاب جناب عبدالجبار زكّار است. | ||
متن كتاب، به صورت بسيار منظم تاريخ حلب را مورد بررسى قرار داده است. | متن كتاب، به صورت بسيار منظم تاريخ حلب را مورد بررسى قرار داده است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
محقق در مقدمهاى مفصل، مطالبى را در مورد تاريخ شهر شام و حلب، شرح حال زندگى مؤلف شامل (تولد، اساتيد، تأليفات، سفرها، نسخ خطى كتاب، مصادر، سفرها و وفات مؤلف) و شيوه تحقيق كتاب ذكر نموده است ...<ref>مقدمه محقق، ص7 الى 58</ref> | محقق در مقدمهاى مفصل، مطالبى را در مورد تاريخ شهر شام و حلب، شرح حال زندگى مؤلف شامل (تولد، اساتيد، تأليفات، سفرها، نسخ خطى كتاب، مصادر، سفرها و وفات مؤلف) و شيوه تحقيق كتاب ذكر نموده است ....<ref>مقدمه محقق، ص7 الى 58</ref> | ||
از جمله ويژگىهاى اين اثر، نثر مسجع و آهنگين در بيان مطالب است كه به زيبايى كتاب افزدوه است. | از جمله ويژگىهاى اين اثر، نثر مسجع و آهنگين در بيان مطالب است كه به زيبايى كتاب افزدوه است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
وقايع سال 726ق اولين مطلب كتاب مىباشد. برخى از مسايلى كه در آن اشاره شده، عبارت است از: | وقايع سال 726ق اولين مطلب كتاب مىباشد. برخى از مسايلى كه در آن اشاره شده، عبارت است از: | ||
وفات شمس الدين ابوعبدالله بن منصور بن صقر حلبى، وى متكلم و كاتب بود، داراى سخاوت نفس، سخاوت در بذل و بخشش و داراى احترام و منزلت نزد امرا و اكابر. ...<ref>متن، ص61</ref>؛ | وفات شمس الدين ابوعبدالله بن منصور بن صقر حلبى، وى متكلم و كاتب بود، داراى سخاوت نفس، سخاوت در بذل و بخشش و داراى احترام و منزلت نزد امرا و اكابر. ....<ref>متن، ص61</ref>؛ | ||
وفات پدر حافظ زين الدين ابوالقاسم عمر بن حبيب دمشقى، وى عالم متواضع، داراى حسن خلق، با مهر و محبت نسبت به فقرا و نيازمندان، داراى تأليفات، آگاه به متون و اسناد و... بوده است. ...<ref>متن، ص63</ref> | وفات پدر حافظ زين الدين ابوالقاسم عمر بن حبيب دمشقى، وى عالم متواضع، داراى حسن خلق، با مهر و محبت نسبت به فقرا و نيازمندان، داراى تأليفات، آگاه به متون و اسناد و... بوده است. ....<ref>متن، ص63</ref> | ||
وفات شيخ حماد بن المولى الحلبى، عالمى صالح، مواظب بر تلاوت و اعتكاف و داراى مقام عرفانى. ...<ref>متن، ص65</ref> | وفات شيخ حماد بن المولى الحلبى، عالمى صالح، مواظب بر تلاوت و اعتكاف و داراى مقام عرفانى. ....<ref>متن، ص65</ref> | ||
برخى از وقايع سال 750ق عبارت است از: | برخى از وقايع سال 750ق عبارت است از: | ||
امير سيف الدين ارغوان كاملى به جاى امير السيف الدين حموى نائب السلطنه شد...<ref>متن، ص255</ref>؛ | امير سيف الدين ارغوان كاملى به جاى امير السيف الدين حموى نائب السلطنه شد....<ref>متن، ص255</ref>؛ | ||
قاضى نجم الدين ابوعبدالله احمد بن عمرو زرعى شافعى به جاى قاضى نجم الدين ابى محمد عبدالقاهر حلبى شافعى در مقام قضاوت قرار گرفت. ...<ref>متن، ص255</ref> | قاضى نجم الدين ابوعبدالله احمد بن عمرو زرعى شافعى به جاى قاضى نجم الدين ابى محمد عبدالقاهر حلبى شافعى در مقام قضاوت قرار گرفت. ....<ref>متن، ص255</ref> | ||
وفات امير سيف الدين ارقطاى ناصرى نائب السلطنه حلب. ...<ref>متن، ص255</ref> | وفات امير سيف الدين ارقطاى ناصرى نائب السلطنه حلب. ....<ref>متن، ص255</ref> | ||
وفات امير سيف الدين ارغوان شاه ناصرى نائب السلطنه دمشق. ...<ref>متن، ص256</ref> | وفات امير سيف الدين ارغوان شاه ناصرى نائب السلطنه دمشق. ....<ref>متن، ص256</ref> | ||
وفات شيخ صدرالدين ابوربيع داوود بن سليمان كاتب. ...<ref>متن، ص261</ref> | وفات شيخ صدرالدين ابوربيع داوود بن سليمان كاتب. ....<ref>متن، ص261</ref> | ||
از جمله سالهايى كه داراى رخدادهاى اندك مىباشد، سال 751ق است كه تنها دو واقعه مهم شرح شده است: | از جمله سالهايى كه داراى رخدادهاى اندك مىباشد، سال 751ق است كه تنها دو واقعه مهم شرح شده است: | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
برخى از وقايع مهم همراه با ذكر سال آن: | برخى از وقايع مهم همراه با ذكر سال آن: | ||
1.وقوع زلزله بزرگى در مصر و شام كه باعث خرابى بسيارى از اماكن شد؛ در سال 744ق. ...<ref>همان، ص203</ref> | 1.وقوع زلزله بزرگى در مصر و شام كه باعث خرابى بسيارى از اماكن شد؛ در سال 744ق. ....<ref>همان، ص203</ref> | ||
2. حمله ملخ به حلب و شهرهاى آن كه باعث ضرر و زيان فراوانى شد؛ در سال 747ق. ...<ref>همان، ص226</ref> | 2. حمله ملخ به حلب و شهرهاى آن كه باعث ضرر و زيان فراوانى شد؛ در سال 747ق. ....<ref>همان، ص226</ref> | ||
3. شيوع بيمارى طاعون در شهرهاى حلب كه باعث مرگ تعداد زيادى از مردم شد؛ در سال 749 هجرى. ...<ref>همان، ص241</ref> | 3. شيوع بيمارى طاعون در شهرهاى حلب كه باعث مرگ تعداد زيادى از مردم شد؛ در سال 749 هجرى. ....<ref>همان، ص241</ref> | ||
4. تأليف كتاب «المقتفى من سيرة المصطفى» در مورد پيامبر اسلام(ص)؛ در سال 768ق. ...<ref>همان، ص379</ref> | 4. تأليف كتاب «المقتفى من سيرة المصطفى» در مورد پيامبر اسلام(ص)؛ در سال 768ق. ....<ref>همان، ص379</ref> | ||
آخرين سالى كه نويسنده در كتاب بيان نموده، سال 778ق است. برخى از وقايع اين سال عبارت است از: | آخرين سالى كه نويسنده در كتاب بيان نموده، سال 778ق است. برخى از وقايع اين سال عبارت است از: | ||
جايگزين شدن قاضى القضات جلال الدين ابوالمعالى در منصب قضاوت به جاى پسر عمويش فخرالدين ابى عمر عثمان زرعى شافعى. ...<ref>همان، ص455</ref> | جايگزين شدن قاضى القضات جلال الدين ابوالمعالى در منصب قضاوت به جاى پسر عمويش فخرالدين ابى عمر عثمان زرعى شافعى. ....<ref>همان، ص455</ref> | ||
وفات سلطان ملك اشرف شعبان بن ملك منصور صالحى در قاهره. ...<ref>همان، ص457</ref> | وفات سلطان ملك اشرف شعبان بن ملك منصور صالحى در قاهره. ....<ref>همان، ص457</ref> | ||
وفات قاضى القضات فخرالدين ابوعمرو عثمان زرعى شافعى. ...<ref>همان، ص457</ref> | وفات قاضى القضات فخرالدين ابوعمرو عثمان زرعى شافعى. ....<ref>همان، ص457</ref> | ||
وفات جمال الدين ابوربيع يعقوب بن ابى سعيد مصرى. وى كاتب، اديب، فاضل بوده و در حلب فوت كرده است. ...<ref>همان، ص460</ref> | وفات جمال الدين ابوربيع يعقوب بن ابى سعيد مصرى. وى كاتب، اديب، فاضل بوده و در حلب فوت كرده است. ....<ref>همان، ص460</ref> | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۲۱:۱۶
| نام کتاب | المنتقی من درة الأسلاک في دولة «ملک» الأتراک «في تاريخ حلب الشهباء» |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن حبیب، حسن بن عمر (نويسنده)
زکار، عبدالجبار (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DS 99 /ح8 الف28 |
| موضوع | حلب - تاریخ - سال شمار
حلب - سرگذشت نامه حلب - سیاست و حکومت حلب - شاهان و فرمان روایان |
| ناشر | دار الملاح |
| مکان نشر | حلب - سوریه |
| سال نشر | 1420 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE16517AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«المنتقى من در الاسلاك فى دول ملك الاتراك فى تاريخ حلب الشهباء» معروف به «تاريخ ابن حبيب»، تأليف حسن بن عمر بن حبيب حلبى (779-710ق)، تاريخ حلب، بين سالهاى 726 تا 778ق بوده كه به زبان عربى و در قرن هشتم هجرى نوشته شده است.
ساختار
كتاب مشتمل بر دو مقدمه است. مقدمه اول، از استاد سهيل زكّار پيرامون تاريخ شهر حلب ....[۱]، و مقدمه دوم، از محقق كتاب جناب عبدالجبار زكّار است.
متن كتاب، به صورت بسيار منظم تاريخ حلب را مورد بررسى قرار داده است.
نويسنده، در بيان مطالب از اشعار عربى استفاده نموده است.
كتاب مشتمل بر بيان حوادث و وقايع مهم، وفات واليان، اميران، نويسندگان، مشاهير و علما شهر شام و حلب، به صورت سال به سال و بسيار منظم و دقيق مىباشد.
مطالب در مورد برخى از اين سالها بسيار مختصر و تنها در چند سطر بيان شده و در مورد برخى از سالها بسيار مفصل مىباشد.
گزارش محتوا
محقق در مقدمهاى مفصل، مطالبى را در مورد تاريخ شهر شام و حلب، شرح حال زندگى مؤلف شامل (تولد، اساتيد، تأليفات، سفرها، نسخ خطى كتاب، مصادر، سفرها و وفات مؤلف) و شيوه تحقيق كتاب ذكر نموده است ....[۲]
از جمله ويژگىهاى اين اثر، نثر مسجع و آهنگين در بيان مطالب است كه به زيبايى كتاب افزدوه است.
بررسى سال به سال وقايع ذكر شده ممكن نيست لذا جهت آشنايى با مطالب و مباحث و شيوه كار مؤلف برخى از وقايع اين سالهاى مورد بررسى واقع مىشود.
وقايع سال 726ق اولين مطلب كتاب مىباشد. برخى از مسايلى كه در آن اشاره شده، عبارت است از:
وفات شمس الدين ابوعبدالله بن منصور بن صقر حلبى، وى متكلم و كاتب بود، داراى سخاوت نفس، سخاوت در بذل و بخشش و داراى احترام و منزلت نزد امرا و اكابر. ....[۳]؛
وفات پدر حافظ زين الدين ابوالقاسم عمر بن حبيب دمشقى، وى عالم متواضع، داراى حسن خلق، با مهر و محبت نسبت به فقرا و نيازمندان، داراى تأليفات، آگاه به متون و اسناد و... بوده است. ....[۴]
وفات شيخ حماد بن المولى الحلبى، عالمى صالح، مواظب بر تلاوت و اعتكاف و داراى مقام عرفانى. ....[۵]
برخى از وقايع سال 750ق عبارت است از:
امير سيف الدين ارغوان كاملى به جاى امير السيف الدين حموى نائب السلطنه شد....[۶]؛
قاضى نجم الدين ابوعبدالله احمد بن عمرو زرعى شافعى به جاى قاضى نجم الدين ابى محمد عبدالقاهر حلبى شافعى در مقام قضاوت قرار گرفت. ....[۷]
وفات امير سيف الدين ارقطاى ناصرى نائب السلطنه حلب. ....[۸]
وفات امير سيف الدين ارغوان شاه ناصرى نائب السلطنه دمشق. ....[۹]
وفات شيخ صدرالدين ابوربيع داوود بن سليمان كاتب. ....[۱۰]
از جمله سالهايى كه داراى رخدادهاى اندك مىباشد، سال 751ق است كه تنها دو واقعه مهم شرح شده است:
1.صاحب ديوان شدن شريف شهاب الدين ابوعبدالله محمد بن حسين مشهور به ابن قاضى عسكر به جاى شهاب الدين ابى حفص يوسف بن ابى سفاح حلبى؛
2. وفات علامه فخرالدين ابوعبدالله محمد عبدالكريم مصرى شافعى.
برخى از وقايع مهم همراه با ذكر سال آن:
1.وقوع زلزله بزرگى در مصر و شام كه باعث خرابى بسيارى از اماكن شد؛ در سال 744ق. ....[۱۱]
2. حمله ملخ به حلب و شهرهاى آن كه باعث ضرر و زيان فراوانى شد؛ در سال 747ق. ....[۱۲]
3. شيوع بيمارى طاعون در شهرهاى حلب كه باعث مرگ تعداد زيادى از مردم شد؛ در سال 749 هجرى. ....[۱۳]
4. تأليف كتاب «المقتفى من سيرة المصطفى» در مورد پيامبر اسلام(ص)؛ در سال 768ق. ....[۱۴]
آخرين سالى كه نويسنده در كتاب بيان نموده، سال 778ق است. برخى از وقايع اين سال عبارت است از:
جايگزين شدن قاضى القضات جلال الدين ابوالمعالى در منصب قضاوت به جاى پسر عمويش فخرالدين ابى عمر عثمان زرعى شافعى. ....[۱۵]
وفات سلطان ملك اشرف شعبان بن ملك منصور صالحى در قاهره. ....[۱۶]
وفات قاضى القضات فخرالدين ابوعمرو عثمان زرعى شافعى. ....[۱۷]
وفات جمال الدين ابوربيع يعقوب بن ابى سعيد مصرى. وى كاتب، اديب، فاضل بوده و در حلب فوت كرده است. ....[۱۸]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب و موضوعات، اسماء اعلام به ترتيب حروف الفبا، اسماء قضات به ترتيب حروف الفبا، اشعار، سنوات هجرى و ميلادى، اماكن، كتب، مصادر و مراجع خطى، مصادر و مراجع چاپى در پايان كتاب بيان شده است. توضيحات در پاورقى آمده است.
پانويس
منابع
مقدمه و متن كتاب؛