۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
===انگیزه نگارش=== | ===انگیزه نگارش=== | ||
نویسنده که از معاصران [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر طوسى]] است، کتاب را به دستور وزیر بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل بهایى» شهرت یافته است <ref>ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص55</ref> | نویسنده که از معاصران [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر طوسى]] است، کتاب را به دستور وزیر بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل بهایى» شهرت یافته است<ref>ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص55</ref> | ||
نام دیگر این کتاب «كامل السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است <ref>همان</ref> | نام دیگر این کتاب «كامل السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است<ref>همان</ref> | ||
===اهمیت کتاب=== | ===اهمیت کتاب=== | ||
این کتاب از جمله آثار شناخته‌شده طبری است که مورد استناد و استفاده بسیاری از محققان خاصه قرار گرفته است <ref>مایل هروی، نجیب، ص115</ref> | این کتاب از جمله آثار شناخته‌شده طبری است که مورد استناد و استفاده بسیاری از محققان خاصه قرار گرفته است<ref>مایل هروی، نجیب، ص115</ref> | ||
===سخن بزرگان پیرامون کتاب=== | ===سخن بزرگان پیرامون کتاب=== | ||
خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات مفید به فارسی است» <ref>همان</ref> | خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات مفید به فارسی است»<ref>همان</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه نخست، به شرح حال نویسنده پرداخته شده <ref>مقدمه اول، ص3-5</ref>و در مقدمه دوم، نگاهی کوتاه به شرایط تاریخی زمان تألیف کتاب و خانواده جوینی شده <ref>مقدمه دوم، ص6-10</ref>و در مقدمه مصحح، به اقدامات تصحیحی کتاب، اشاره مختصری شده است <ref>مقدمه سوم، ص11-12</ref> | در مقدمه نخست، به شرح حال نویسنده پرداخته شده<ref>مقدمه اول، ص3-5</ref>و در مقدمه دوم، نگاهی کوتاه به شرایط تاریخی زمان تألیف کتاب و خانواده جوینی شده<ref>مقدمه دوم، ص6-10</ref>و در مقدمه مصحح، به اقدامات تصحیحی کتاب، اشاره مختصری شده است<ref>مقدمه سوم، ص11-12</ref> | ||
از جمله مباحث مطرح‌شده در کتاب می‌توان به اقسام علم، اقسام نعمت، مذاهب متعدد، دلایل امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و فرزندان او(ع)، ویژگی‌های مغایر با امامت، فضیلت‌های ساختگی و برپایی سقیفه اشاره کرد. | از جمله مباحث مطرح‌شده در کتاب می‌توان به اقسام علم، اقسام نعمت، مذاهب متعدد، دلایل امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و فرزندان او(ع)، ویژگی‌های مغایر با امامت، فضیلت‌های ساختگی و برپایی سقیفه اشاره کرد. | ||
نویسنده، کتاب حاضر را در پیرامون حقوق ازدست‌رفته حضرت شاه ولایت و سایر ائمه معصومین(ع) و اولاد آن حضرت در امر زمامداری مسلمین به رشته تألیف کشیده و به نوبه خود داد سخن داده است <ref>دوانی، علی، ص27</ref> | نویسنده، کتاب حاضر را در پیرامون حقوق ازدست‌رفته حضرت شاه ولایت و سایر ائمه معصومین(ع) و اولاد آن حضرت در امر زمامداری مسلمین به رشته تألیف کشیده و به نوبه خود داد سخن داده است<ref>دوانی، علی، ص27</ref> | ||
نویسنده، این کتاب را ابتدا به‌طور علمی و به عبارتی مشکل نوشته بوده، ولی بعد تجدید نظری نموده و آن را به عبارت رسا و ساده برگردانیده است؛ چنان‌که خود در خاتمه کتاب می‌گوید: «و اول وضع این کتاب را بر الفاظ مشکل و عویص جمع کردم، اما چون نظر کردم در حیز تقلیل افاده و استفاده یافتم، ثانیا صلاح در آن دیدم که تبدیل کنم عویصات را به واضحات و معضلات را به مبینات تا فائده آن در زمین عجم عام گردد و در اکناف عالم شایع شود» <ref>همان، ص28</ref> | نویسنده، این کتاب را ابتدا به‌طور علمی و به عبارتی مشکل نوشته بوده، ولی بعد تجدید نظری نموده و آن را به عبارت رسا و ساده برگردانیده است؛ چنان‌که خود در خاتمه کتاب می‌گوید: «و اول وضع این کتاب را بر الفاظ مشکل و عویص جمع کردم، اما چون نظر کردم در حیز تقلیل افاده و استفاده یافتم، ثانیا صلاح در آن دیدم که تبدیل کنم عویصات را به واضحات و معضلات را به مبینات تا فائده آن در زمین عجم عام گردد و در اکناف عالم شایع شود»<ref>همان، ص28</ref> | ||
در پایان می‌توان گفت که این کتاب همواره یکی از مدارک بشمار می‌رفته؛ زیرا برخی از مطالب تاریخی و نکات کلامی در آن دیده می‌شود که منحصر به آن است و فقط باید از آن گرفت. به‌علاوه موضوعات جالب و تحقیقات مطلوبی نیز در خلال بحث‌های مختلف آمده است که بسیار دلپذیر و پرمغز می‌باشد؛ با این وصف مانند هر کتاب دیگر برخی از نقل‌های آن، مورد اعتماد دانشمندان محقق واقع نشده و با تردید و دیده انتقاد بدان می‌نگرند. درعین‌حال جای گفتگو نیست که کتاب مزبور یکی از بهترین کتب کلامی و تاریخی شیعه است و مؤلف از این راه خدمتی بس بزرگ به آئین پاک تشیع نموده است <ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref> | در پایان می‌توان گفت که این کتاب همواره یکی از مدارک بشمار می‌رفته؛ زیرا برخی از مطالب تاریخی و نکات کلامی در آن دیده می‌شود که منحصر به آن است و فقط باید از آن گرفت. به‌علاوه موضوعات جالب و تحقیقات مطلوبی نیز در خلال بحث‌های مختلف آمده است که بسیار دلپذیر و پرمغز می‌باشد؛ با این وصف مانند هر کتاب دیگر برخی از نقل‌های آن، مورد اعتماد دانشمندان محقق واقع نشده و با تردید و دیده انتقاد بدان می‌نگرند. درعین‌حال جای گفتگو نیست که کتاب مزبور یکی از بهترین کتب کلامی و تاریخی شیعه است و مؤلف از این راه خدمتی بس بزرگ به آئین پاک تشیع نموده است<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: پاورقی، ص170</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن پرداخته شده است <ref>ر.ک: همان، ص177</ref> | در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص170</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص177</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||